Commissievergadering op 16 juli 2025

Mijnheer de minister, u zult ook hebben vastgesteld dat sinds april laatstleden de Federale Pensioendienst brieven verstuurt naar mensen die met pensioen wensen te gaan. In die brieven wordt hen meegedeeld dat hun pensioendossier tijdelijk geblokkeerd is, omdat er in uitvoering van het regeerakkoord nog geen wetteksten zijn uitgewerkt.

Volgens de brief is er, als gevolg van het regeerakkoord, met onmiddellijke ingang een volledige blokkering van alle pensioenbeslissingen voorzien. Dat leidt tot onbegrip of zelfs tot enige ongerustheid, zeker bij burgers die zich op hun pensioen voorbereiden. Intussen zou het al om tienduizenden dossieraanvragen kunnen gaan. De Federale Pensioendienst stelt de mensen wel gerust en benadrukt dat er geen reden tot paniek is. Tegelijk horen we in de media allerlei signalen die de onzekerheid onder de mensen doet toenemen.

Het lijkt me dan ook belangrijk dat er zo snel mogelijk duidelijkheid komt over die situatie. Om die reden stel ik u de volgende vragen.

Mijnheer de minister, klopt de informatie die in de media verschijnt? Is er daadwerkelijk sprake van een blokkering van de pensioenaanvragen bij de Federale Pensioendienst? Hebt u een zicht op het aantal betrokken dossiers? Wat is precies de oorzaak van die blokkering? Wordt er gewerkt aan een oplossing op korte termijn om die blokkering op te heffen? Wanneer mogen de burgers daarover duidelijkheid verwachten? Kortom, kunt u de mensen met uw antwoord geruststellen?

Mijnheer de minister, tijdens de beleidsverklaring en bij de bespreking van de beleidsnota heb ik u er al op gewezen dat wie een pensioenaanvraag indient bij de Federale Pensioendienst voor een pensioen dat zou ingaan op 1 januari 2026, een mededeling ontvangt dat er ingevolge het regeerakkoord met onmiddellijke ingang een volledige blokkering is van de pensioenbeslissingen. Omdat er nog geen wetteksten voorhanden zijn, kan er momenteel geen duidelijkheid worden verschaft over de vraag of mensen die vanaf januari 2026 met pensioen gaan, al dan niet onderworpen zullen zijn aan de pensioenmalus.

Dat is uiteraard bijzonder vervelend voor de betrokkenen. Het brengt bovendien een praktisch probleem mee, aangezien de Federale Pensioendienst normaal gezien vier maanden voor de startdatum van het pensioen duidelijkheid moet kunnen geven over de ingangsdatum en het bedrag van het pensioen. Voor mensen die op 1 januari 2026 met pensioen willen gaan, moet dat in principe uiterlijk op 1 september 2025 gebeuren. De nieuwe wetgeving daarover zal echter nog niet op 1 september goedgekeurd zijn. Vandaar de ongerustheid, die ik ook eerder al heb geuit.

Mijnheer de minister, hoe moet dat nu verder? Op welke manier zal worden omgegaan met het feit dat de pensioendienst in principe vanaf 1 september duidelijkheid moet kunnen bieden over een pensioendatum en -bedrag aan mensen die op 1 januari met pensioen willen? Plant u een overgangsmaatregel? Wordt de inwerkingtreding van de pensioenmalus uitgesteld, zoals in de krant wordt gesuggereerd? Voor zover ik weet, is dat niet de bedoeling, maar welke oplossingen voorziet u?

Vreest u niet dat we dan met twee verschillende situaties te maken krijgen? Enerzijds is er de groep die vóór januari al een aanvraag heeft ingediend, anderzijds is er een groep mensen die even oud is en evenveel jaren gewerkt heeft, en zich dus in dezelfde omstandigheden bevindt, maar die de aanvraag net niet tijdig heeft kunnen indienen. Ontstaat er mogelijk discriminatie? Zouden betrokkenen dat voor de rechter kunnen aanvechten?

De voorzitster : Mevrouw Moscufo is niet aanwezig, maar ik veronderstel dat de heer De Witte de honneurs zal waarnemen.

Mijnheer de minister, ik heb dezelfde vraag. Blijkbaar zijn er tienduizenden pensioendossiers geblokkeerd. Ik krijg daarover heel veel berichten van ongeruste mensen. Ik heb de vraag anderhalve maand geleden ook al gesteld. U antwoordde toen dat er geen probleem was, maar blijkbaar is dat er wel.

Het probleem is inderdaad de pensioenmalus. Ik gebruik de term niet lichtzinnig, maar de pensioenmalus is een diefstal, namelijk een diefstal van opgebouwde rechten van werknemers die hun hele leven bijdragen hebben betaald. Ingevolge die diefstal stelt de Pensioendienst dat zij de pensioenen vanaf 1 januari 2026 niet zomaar kan berekenen zonder een duidelijke beslissing. Volgens het Handvest van de sociaal verzekerde moet de Pensioendienst uiterlijk vier maanden voor aanvang van het pensioen een antwoord verschaffen.

Het is binnenkort 1 september 2025, maar er is nog geen beslissing genomen over de pensioenmalus.

Mijnheer de minister, zult u de maatregel uitstellen tot na 1 januari 2026 of zult u overgangsmaatregelen uitwerken? Wat plant u te doen?

Mijn vraag was als eerste ingediend, maar ik stel ze als laatste, omdat ik vandaag op de voorzittersstoel zit. Eigenlijk zitten we allen met ongeveer dezelfde vragen.

Ook het ABVV stelt dat er sinds midden april 2025 een feitelijke pensioenblokkade geldt bij de Federale Pensioendienst. Dat komt door het uitblijven van wetgeving over de malus. Het ABVV zegt dat tienduizenden pensioendossiers van mensen die begin 2026 met pensioen willen gaan, momenteel geblokkeerd zijn.

In mijn vraag had ik ook verwezen naar het sociaal handvest, dat stelt dat betrokkenen vier maanden op voorhand duidelijkheid moeten krijgen over het concreet bedrag en over de ingangsdatum van hun pensioen. Wie in januari met pensioen gaat, moet dus in september duidelijkheid krijgen.

Mijnheer de minister, ik heb dezelfde vragen als de collega's. Erkent u dat het om tienduizend dossiers gaat, of om hoeveel dossiers gaat het precies? Hebt u daar een zicht op? Kunt u daarover meer duidelijkheid geven? Klopt het dat er een vertraging of blokkering is?

Wat zult u doen om ervoor te zorgen dat burgers duidelijkheid krijgen over hun pensioenrechten, zoals wettelijk is bepaald? Zult u overgangsmaatregelen nemen?

Werknemers die eind december met pensioen gaan en werknemers die begin januari met pensioen gaan, hebben dezelfde leeftijd, maar worden toch verschillend behandeld. Dat zorgt voor heel veel ongerustheid, onduidelijkheid en onzekerheid. Als er één onderwerp is waarover mensen graag zekerheid willen zodra ze de beslissing hebben genomen om met pensioen te gaan, dan is het wel de ingangsdatum en het bedrag waarop ze recht zullen hebben.

Mijnheer de minister, dank u voor dat duidelijke antwoord. Duidelijker kan het niet zijn. De media hebben misschien ten onrechte enige ongerustheid bij de mensen gecreëerd. Ik hoop dat men thans een en ander rechtzet, zodat de mensen met een gerust hart naar hun pensioen kunnen toeleven.

Mijnheer de minister, ik zal u op uw woord nemen en dat vertrouwen, maar ik vernam, niet alleen via de krant, maar ook van betrokkenen, dat het niet mogelijk is om een aanvraag in te dienen. Ik vond dat heel vreemd, want blijkbaar zou het in regionale kantoren wel kunnen, maar niet via de website.

U zegt dat iedere persoon die een aanvraag wil indienen of dat al heeft geprobeerd, op tijd een antwoord zal krijgen, uiterlijk vier maanden voor de ingangsdatum. Wie op 1 januari met pensioen wil gaan, moet dus ten laatste op 1 september een antwoord van de Pensioendienst krijgen. Daarover bestond ongerustheid. Als u zegt dat u alle ongerustheid wilt wegnemen, dan neem ik dat zeker mee en dan zal ik de mensen die daarover vragen stellen ook geruststellen.

Mijnheer de minister, dank u voor uw antwoord. Als ik het goed begrijp, zal de maatregel pas van toepassing zijn nadat die in het Parlement werd goedgekeurd. Iedereen die zijn aanvraag indient in november of december, valt dus, als de wet nog niet is goedgekeurd, onder de regels die gelden vóór de goedkeuring van de wet en krijgt dus bericht over het ingaan van het pensioen vier maanden na aanvraag. Dat is goed nieuws.

Dat betekent dat de sociale beweging, als die verder druk op uw regering blijft uitoefenen om die pensioendiefstal tegen te houden, een impact kan hebben. Dat is het concrete gevolg van wat u hier zegt. Dat is zeer goed. Wij zullen zeker blijven oproepen om via de sociale beweging druk te blijven zetten.

Ik kom straks nog terug op de schandalige omvang van de maatregel die u wilt doorvoeren, maar ik ben alvast blij dat u zegt dat de maatregel niet van toepassing zal zijn vooraleer die in het Parlement werd goedgekeurd. De pensioenhervorming kan pas vier maanden na de goedkeuring ingang vinden. Volgens de regels is het dus logisch dat de Federale Pensioendienst pas vier maanden op voorhand een bevestiging stuurt.

Mijnheer de minister, bedankt voor uw antwoord. Dat is een hele opluchting. Ik had het niet alleen in de krant gelezen; ik kreeg net als mevrouw Lanjri te horen dat het via de website onmogelijk was om een aanvraag in te dienen. Het is vooral een opluchting voor al die mensen die een pensioenaanvraag indienen of willen indienen, dat zij de zekerheid hebben dat ze, zolang de nieuwe wetgeving nog niet goedgekeurd is, een aanvraag kunnen indienen onder de oude voorwaarden. U garandeert ook dat zij vier maanden voor hun effectieve pensioendatum duidelijkheid krijgen over het bedrag en de ingangsdatum van hun pensioen. Dat is belangrijk, zeker omdat er ongerustheid was ontstaan. Een pensioenaanvraag verloopt vaak via de werkgever, waarbij er al sprake is van een opzegtermijn. Dat kan niet zomaar worden teruggedraaid of gewijzigd. Eens de beslissing is genomen, zit men in een traject. Het is dan ook zeer goed dat u vandaag die zekerheid biedt. Het is bovendien belangrijk dat die informatie duidelijk en breed wordt gecommuniceerd, minstens via de website van de Federale Pensioendienst. Hopelijk pikken de kranten het ook op, want voor veel mensen die vlak voor hun pensioendatum staan, zal het ongetwijfeld een grote opluchting zijn. Het biedt hen duidelijkheid over hun rechten, de ingangsdatum en het bedrag van hun pensioen.

Monsieur le ministre, l'accord de gouvernement prévoit que les périodes assimilées qui ne sont pas jugées "socialement justifiées" seront supprimées. Sont citées en guise d'exemples les périodes de préretraite (RCC), de chômage de longue durée et d’emplois de fin de carrière. L'accord précise qu'à partir du 1 er janvier 2027, les périodes assimilées qui représentent plus de 40 % de la carrière ne seront plus prises en compte pour le calcul de la pension des salariés et indépendants. Cette limite de 40 % diminue chaque année de 5 % pour atteindre 20 % en 2031. En outre, toutes les périodes de chômage, de RCC, de pseudo-prépensions et d’emplois de fin de carrière seront assimilées à un salaire fictif limité à compter de la date de l’accord de gouvernement.

Monsieur le ministre, pouvez-vous me dire ce qu'il en sera des allocations du travail des arts? Seront-elles également limitées à 20 % de la carrière? Seront-elles désormais assimilées à un salaire fictif limité? Les allocations du travail des arts seront-elles limitées dans le temps ou supprimées?

Monsieur le ministre, l'habitude a été prise ici de se renvoyer les questions de l'un à l'autre. Quand nous avions interrogé le ministre Clarinval, il nous a ainsi conseillé de contacter tel ou tel de ses collègues. Vous me renvoyez à présent vers lui. J'espère qu'il ne me dira pas de revenir vers vous, car nous avons le sentiment très désagréable d'être baladés. Les autres réponses sont assez claires et manquent de respect pour les travailleurs des arts. Je vous remercie tout de même de vos réponses.

Monsieur le ministre, dans l'accord du gouvernement, il est stipulé, je cite: "Nous veillerons à ce que les magistrats dont la rémunération est fixée par la loi et non par le Roi bénéficient également d'un second pilier de pension afin de garantir une équité de traitement tout en respectant la spécificité de leur statut". Dans son récent mémorandum, le Conseil consultatif de la magistrature a rappelé combien une pension complète constitue un pilier qui contribue à soutenir l'indépendance de la magistrature et que le calcul du montant de pension des magistrats a été fixé comme un salaire différé permettant au magistrat de ne pas se soucier des conditions financières qui seront les siennes au moment de sa pension. Toute révision de ce mode de calcul étant inconstitutionnel. L'accord de Pâques maintient l'indexation des pensions supérieures à 5 030,30 euros brut mais prévoit de la limiter aux mentions de l'indexation des pensions les plus basses, ce qui apparaît insuffisant pour le Conseil consultatif de la magistrature.

Vous êtes-vous concerté à ce stade-ci avec le secteur de la magistrature afin de veiller à ce que les droits à la pension soient correctement respectés? En quoi le second pilier de pension permet-il de garantir la spécificité du statut? Le SP Pension sera-t-il chargé d'étudier concrètement l'impact sur le montant de la pension des magistrats dès lors qu'aura lieu la mise en œuvre de l'accord de gouvernement? Il y a eu beaucoup de discussions à ce sujet mais on parle à présent d'un impact de 15 à 40 % sur le montant brut. Ces pourcentages correspondront-ils à la réalité? Monsieur le ministre, vous avez déjà été interrogé plusieurs fois sur ce sujet mais je pense que cela mériterait une actualisation.

Je vous remercie, monsieur le ministre, pour votre réponse très complète, qui nous apporte un certain nombre d'éléments. Je le remercie d'avoir indiqué que la concertation en cours n'était pas de pure forme. C'est un élément important pour le milieu de la magistrature. Je suis heureux aussi que vous ayez parlé de l'attractivité, parce que, dans le cas de la magistrature, la pension fait clairement partie de l'attractivité. C'est un métier qui réclame une indépendance totale. Je sais que la pension des magistrats peut parfois être perçue comme une forme de caprice. Ce n'est pas le cas. C'est aussi la goutte qui fait déborder le vase pour un secteur qui considère être, par ailleurs, plutôt démuni au niveau des locaux, des moyens de fonctionnement, etc. J'entends des nuances dans votre discours sur la spécificité du statut et des pensions, qui incitent à penser que la réforme pourrait être un peu moins dure que prévue. En tout cas, des spécificités seront enregistrées, ce dont je vous remercie. Nous en ferons évidemment le suivi.

Monsieur le ministre, la cotisation de responsabilisation représente une charge budgétaire de plus en plus lourde pour les communes, notamment en ce qui concerne le financement des pensions de leurs agents statutaires. Dans ce contexte, le gouvernement fédéral a annoncé la création d’une aide accordée aux communes de plus de 100 000 habitants pour les soutenir face à cette pression financière.

Il est important de souligner que cette mesure, loin d’être un geste exceptionnel, relève plutôt du bon sens et d’une certaine forme de normalité au vu des nombreux transferts de compétences et des charges financières croissantes que le pouvoir fédéral impose aux entités locales depuis de nombreuses années. Les communes n’ont cessé d’endosser davantage de responsabilités sans que les moyens suivent proportionnellement.

Cependant, le seuil démographique des 100 000 habitants retenu pour octroyer cette aide soulève selon nous de réelles interrogations. Une ville comme Mons, qui compte près de 97 000 habitants, est confrontée aux mêmes défis structurels: charges de pension lourdes, gestion de services publics essentiels, pression sociale, rôle de pôle central dans la région. Pourtant, elle ne bénéficie d’aucun soutien. J'ai cité Mons mais je peux aussi parler de Bruxelles. Votre gouvernement dit qu'on ne pourra pas aider tout le monde et qu'on va aider des pouvoirs locaux de communes de plus de 100 000 habitants. À ce sujet, j'ai été interpellée par un titre d'article de presse: "Charges des pensions: bingo pour Anvers, Bruxelles dindon de la farce". Il s'agit évidemment de Bruxelles et de ses 19 communes. Je pourrais citer Molenbeek, qui compte aussi un peu moins de 100 000 habitants, ou Etterbeek, qui est largement en dessous du seuil des 100 000 habitants, mais qui est le siège social du réseau public des hôpitaux Iris Sud, dont les hôpitaux sont basés à Anderlecht, Ixelles ou Etterbeek.

Monsieur le ministre, sur quelle base le gouvernement a-t-il fixé le seuil de 100 000 habitants? Ce chiffre repose-t-il sur une analyse précise ou s’agit-il d’un critère arbitraire? Pourquoi exclure des communes comme Mons ou Molenbeek qui, bien que légèrement en dessous de ce seuil, remplissent des fonctions comparables à celles des grandes villes bénéficiaires? Le gouvernement est-il prêt à revoir ce dispositif pour le rendre plus juste et plus équitable, en intégrant d’autres critères objectifs tels que la charge réelle des pensions, la densité de population ou encore la fonction de centralité?

Monsieur le ministre, j'entends votre réponse mais le Conseil d'État avait déjà tiré la sonnette d'alarme. Plus récemment, c'est une ville comme Genk qui a menacé d'aller devant la Cour constitutionnelle pour non-respect de l'égalité. Le Conseil d'État n'a d'ailleurs pas reconnu comme pertinent le critère des 100 000 habitants. Vous pourriez choisir d'autres critères, par exemple le nombre d'agents concernés dans les villes. Vous me dites que le critère que vous avez choisi se base sur une expertise. Je vous cite à nouveau l'exemple d'Iris Sud. Le réseau hospitalier est d'ailleurs en train de se mobiliser pour dénoncer votre mesure tellement il est inquiet. J'espère que la Cour constitutionnelle vous obligera à revoir votre copie puisque, manifestement, nos questions n'ont pas l'air de vous émouvoir. De voorzitster : Vraag nr. 56005044C van mevrouw Cuylaerts wordt omgezet in een schriftelijke vraag.

Monsieur le ministre, les pouvoirs locaux déficitaires dans leurs pensions sont soumis à la "responsabilisation" et, en 2025, les pouvoirs locaux déficitaires doivent payer 75 % de leur déficit de pension de statutaires.

Le gouvernement fédéral entend dégager 1,3 milliard d’euros pour soutenir les pouvoirs locaux (dont une large majorité sera dédiée aux CPAS qui feront face à la réforme du chômage) dont 307 millions sont consacrés à la "responsabilisation", et ce alors que le coût de celle-ci pour tous les pouvoirs locaux concernés s'élèverait à 1.18 milliard d’euros en 2025, l’aide apportée par le Fédéral étant donc largement insuffisante.

Par ailleurs, cette enveloppe de 307 millions ne serait distribuée qu’aux communes de plus de 100 000 habitants et aux pouvoirs locaux qui ont leur siège social dans lesdites communes ou villes (Anvers, Gand, Charleroi, Bruxelles-ville, Liège, Schaerbeek, Anderlecht, Bruges, Namur et Leuven)

Brulocalis , l’association des pouvoirs locaux bruxellois, considère qu’ étant donné que l’enveloppe des 307 millions sera répartie proportionnellement en fonction du poids de la facture de responsabilisation des pouvoirs locaux qui peuvent en bénéficier, la ville d’Anvers , qui compte un peu plus de 500 000 habitants, avec 124 millions de cotisations de responsabilisation en 2024 et 188 millions en 2029 (soit le double des communes bruxelloises), va être fortement avantagée

Brulocalis y voit donc une inégalité de traitement, et soulève les éléments essentiels selon lesquels, d’une part, le poids de la charge des pensions d’une administration n’est pas lié à son nombre d’habitants mais bien aux décisions prises par le passé et notamment les politiques de statutarisation des agents; et; d’autre part; le critère de de l’implantation géographique du siège social n’est pas relevant étant donné qu’il n’a aucun rapport avec le poids de la charge des pensions ou le nombre d’habitants.”

Il nous revient que le comité de gestion du fonds de pension solidarisé, qui comprend les pouvoirs locaux soumis au mécanisme de responsabilisation, aurait rendu un avis négatif quant à ce projet du gouvernement

En conséquence, monsieur le ministre, confirmez-vous les montants alloués par le fédéral auprès des pouvoirs locaux dans le cadre de ce mécanisme de responsabilisation pensions? Avez-vous pris connaissance de l’analyse faite par BRULOCALIS? Dans l’affirmative, le gouvernement entend-il revoir les critères d’attribution afin de faire respecter l’égalité de traitement entre les pouvoirs locaux?

Monsieur le ministre, merci pour vos réponses détaillées. Nous analyserons aussi les tableaux que vous nous indiquez. Je vous enverrai tout de même l'étude de Brulocalis. J'entends la philosophie de responsabilisation, mais en raison du critère de 100 000 habitants, des communes vont être exclues du système pour très, très peu. Je pense à Molenbeek, qui va se retrouver hors du système pour 2 000 habitants. Dans son application, on voit bien que certaines communes, comme Anvers, vont être largement favorisées, d'autres moins. C'est l'application de ce système qui démontrera très rapidement qu’il sera ou non inégalitaire. L’analyse de vos tableaux va nous permettre de faire une analyse plus fouillée. Merci, néanmoins, pour le caractère exhaustif de votre réponse.

Mijnheer de minister, deze regering meent een echte hervormingsregering te zijn. Men zou ‘het rotten doen stoppen’, zoals de eerste minister het zo mooi kan verwoorden.

Een van de vooropgestelde hervormingen die de regering wil doorvoeren, is de pensioenhervorming. Dat hebben we gisteren nog in de pers kunnen lezen. Die hervorming vertrekt vanuit bepaalde principes, die wij als Open Vld – en dat heb ik u al eerder gezegd – in principe onderschrijven. Effectief gewerkte periodes worden in dit kader immers beter gewaardeerd voor het latere pensioen dan niet-effectief gewerkte periodes. Daarnaast worden zowel de wettelijke pensioenleeftijd als het aantal jaren dat men werkt verhoogd. Last but not least plant u, naar onze mening wel te gradueel, de invoering van een bonus-malusregeling.

Op papier zijn dit allemaal lovenswaardige hervormingen. Het valt ons dan ook op dat de effectieve pensioenleeftijd, de leeftijd waarop de gemiddelde Belg effectief met pensioen gaat, gedaald is. U hebt dat waarschijnlijk ook gelezen de voorbije dagen. Zo kopte Het Nieuwsblad gisteren – of eigenlijk al meer dan een week geleden – dat de effectieve pensioenleeftijd in vergelijking met een jaar eerder met zes maanden gezakt is. Zes maanden is een heel lange periode. De kostprijs daarvan moet gigantisch zijn. Dat druist echter in tegen de verwachting, want in dezelfde periode is de wettelijke pensioenleeftijd verhoogd van 65 jaar naar 66 jaar. Dat roept dus heel wat vragen op.

Hoe verklaart u deze plotselinge daling van de effectieve pensioenleeftijd? Getuigenissen van mensen die recent nog vervroegd met pensioen zijn gegaan, wijzen op het wegvallen van de bonus-Lalieux als reden om niet langer door te werken. Ziet u dit als een signaal om de uitwerking van de geplande bonus-malusregeling van deze regering eventueel sneller te laten verlopen? Ik dank u voor uw antwoord.

Dank u voor uw duidelijke antwoord. Ik begrijp dat het om een tijdelijk effect gaat, dat zich volgend jaar zal normaliseren. Het toont wel aan hoe belangrijk de incentives zijn om langer te blijven werken. Vandaar dat uw bonus-malusregeling ook zo belangrijk is. Die moet dus snel in werking treden, want zoals ik eerder al heb aangehaald, is er momenteel geen bonussysteem meer. Het bonussysteem van mevrouw Lalieux is weggevallen. We bevinden ons nu in een soort vacuüm tot uw nieuwe regeling in werking treedt. Ik kan dan ook alleen maar aandringen op een zo spoedig mogelijke inwerkingtreding.

Mijnheer de minister, de Studiecommissie voor de Vergrijzing heeft de maatregelen die deze regering met betrekking tot de pensioenen wil nemen nagerekend. U hebt het verslag van 2025 gelezen. De studiecommissie toont aan dat u met een bulldozer door de pensioenen van de mensen gaat. Volgens deze analyse zullen werknemers immers gemiddeld 9 % en ambtenaren zelfs 12 % van hun pensioen verliezen. Een verlies van 9 % betekent dat werknemers met een gemiddeld pensioen van 1.500 euro 150 euro per maand verliezen.

De studiecommissie merkt bovendien op dat de impact van de maatregelen mogelijk nog wordt onderschat, aangezien de berekeningen vanuit een zuiver financiële benadering vertrekken. Ik citeer: "Onze methode is een zuiver financiële benadering. Het spreekt voor zich dat andere factoren individuen kunnen aanzetten tot het verlaten van de arbeidsmarkt, zoals gezondheidstoestand, familiale omstandigheden en vrije tijd. De ramingen in dit rapport dienen dus met de nodige voorzichtigheid te worden gehanteerd."

Wat betekent dat? De studiecommissie gaat ervan uit dat mensen door deze maatregelen een pak langer zullen werken, maar acht op de tien mensen zeggen niet tot 66 jaar te kunnen werken. Die mensen zullen dus nog meer pensioen verliezen.

Mijnheer de minister, u zegt voortdurend dat u het pensioen wilt redden voor onze kinderen en kleinkinderen, maar onze kinderen en kleinkinderen zullen langer moeten werken en 10 tot 12 % van hun pensioen verliezen. Wie niet langer kan werken, verliest zelfs nog meer. Op welke manier is dat het pensioen redden voor onze kinderen en kleinkinderen? Dat begrijp ik met de beste wil van de wereld niet.

Monsieur le ministre, le rapport annuel 2025 du Comité d'études sur le vieillissement (CEV) révèle des éléments particulièrement préoccupants quant aux conséquences à long terme de votre réforme des pensions. Selon ce rapport, le benefit ratio – c’est-à-dire le rapport entre la pension moyenne et le revenu professionnel moyen – va diminuer de manière significative d'ici 2070: de 12 % pour les pensionnés de la fonction publique, de 9 % pour ceux du régime salarié, et de 3 % pour les indépendants.

Le rapport pointe également l’élargissement du fossé entre les pensions des salariés et des indépendants, ainsi qu’un effet particulièrement défavorable pour les femmes salariées. Une femme sur deux subira une pénalité sur sa pension si elle part avant 67 ans. Monsieur le ministre, êtes-vous conscient que cette réforme, en l'état, aggrave les inégalités entre régimes, entre genres, et au détriment des futures générations de pensionnés?

Toujours selon cette étude, elle entraînera également un report significatif de l'âge effectif de départ à la retraite: 40 % des femmes et 30 % des hommes devront travailler plus longtemps, dont 80 % pour un an supplémentaire, et 20 % pour plus d’un an. Pouvez-vous préciser ces chiffres? Combien de personnes devront travailler deux, trois, quatre, voire cinq années de plus, à la suite de l’harmonisation des conditions de carrière pour accéder à la retraite anticipée?

Enfin, les pensions belges figurent déjà parmi les plus faibles d’Europe occidentale. L'Organisation de coopération et de développement économiques (OCDE) indique un taux de remplacement net de 61 % en Belgique, contre 72 % en France, 90 % au Luxembourg et 89 % aux Pays-Bas. Seule l’Allemagne fait moins bien, avec 55 %. Comment justifiez-vous une politique qui risque de faire glisser encore davantage la Belgique vers le bas du classement européen?

Au vu de ces éléments, ne pensez-vous pas qu’une révision de l’équilibre entre soutenabilité budgétaire et justice sociale s’impose?

Dank u wel, mijnheer de minister, voor uw eerlijkheid. Ten eerste bevestigt u in uw antwoord dat u zwaar gaat knippen in de pensioenen. Dat is wat u zegt. Onze kinderen en kleinkinderen zullen dus een pak langer moeten werken voor een lager pensioen.

U zegt dat u geen keuze hebt omdat er geen geld is. De regering heeft echter net beslist om 24 miljard euro extra te investeren in oorlogsmateriaal, in de oorlogsindustrie van Trump. Dat bedrag is twee keer zo hoog voor de komende 10 jaar als de stijging van de pensioenen in de komende 50 jaar. U gaat dus twee keer zoveel uitgeven aan militarisering en verklaart dan dat er geen geld is. Er is nochtans keiveel geld.

Ten tweede verklaart u dat we geconfronteerd worden met de vergrijzing en dat we maar eens moeten kijken naar wat andere landen doen. Frankrijk, Oostenrijk, Italië en Spanje betalen vandaag echter al meer aan pensioenen dan wat wij in 2070 zullen moeten betalen zonder alle maatregelen die de regering neemt. Hoe kan dat dan onbetaalbaar zijn? Dat is totaal niet onbetaalbaar. Dit zijn politieke keuzes. Deze regering maakt de keuze om de pensioenen van de mensen zwaar af te breken. Het betreft een vermindering met 10 % of meer voor wie niet langer kan werken, om geld uit te geven aan andere dingen. Dat is de kern van het verhaal. U kunt dat maar beter eerlijk zeggen.

Het gevolg, mijnheer de minister, zal zijn dat onze pensioenen nog verder zullen dalen. België heeft na Duitsland de laagste pensioenen van West-Europa, de allerlaagste. Mevrouw Schlitz heeft daarnet de vervangingsratio’s opgesomd. Welnu, door de maatregelen die u neemt, zullen we zelfs onder Duitsland zakken en zullen we mensen die hun hele leven hard gewerkt hebben in de armoede duwen als ze met pensioen gaan. Ik vind dat schandalig. Ik vind dat crimineel en schandalig van deze regering.

Merci. J'entends votre réponse. Manifestement, vous n'allez pas changer votre réforme, malgré le fait qu'elle a un effet particulier sur les femmes. Les Belges, avec cette réforme, vont devoir travailler plus longtemps pour des pensions moindres. Nous le savions déjà, mais, ici, nous en avons la confirmation. Monsieur le ministre, arrêtez de nous dire que la situation budgétaire est grave, parce que, si c'était vraiment le cas, vous ne vous engageriez pas dans des dépenses militaires somptueuses. Vous ne savez même pas où vous allez trouver le premier euro de ces 34 milliards que vous avez été promettre à l'OTAN. D'autre part, vous avez décidé de ne pas faire contribuer certaines catégories de la population qui en ont pourtant les moyens. Et vous allez faire peser la charge de toutes vos réformes sur les épaules de la classe moyenne, de la grande majorité de la population, et ce n'est pas acceptable. Vous savez très bien qu'on peut aller chercher de l'argent dans la fraude fiscale, mais vous ne le faites pas. On peut aussi taxer véritablement les plus-values, et non en faire un gruyère comme c'est le cas actuellement. Assumez vos décisions et arrêtez de dire que c'est la situation budgétaire qui l'impose, parce que ce sont des choix politiques.

Mijnheer de minister, u hebt grote plannen om de pensioenen te hervormen – dat is al meermaals gezegd. U wilt ook komaf maken met de uitzonderingsstelsels, wat op zich een goede zaak is. Maar er is een uitzonderingsstelsel waarover met geen woord wordt gerept. Het gaat om de leden van het Comité I en het Comité P. Volgens artikel 61 van de wet van 1991 blijkt dat zij nog steeds met pensioen kunnen gaan op de leeftijd van 55 jaar, mijnheer de minister. Dat is, als ik mij niet vergis, vergelijkbaar met de regeling voor treinbestuurders.

Hun pensioen wordt berekend op basis van de gemiddelde wedde van de laatste vijf jaar, in plaats van tien jaar zoals momenteel het geval is. Volgens uw plannen evolueert dat tegen 2062 naar een referteperiode van 45 jaar. Bovendien wordt het pensioen berekend op basis van een tantième van 1/20 per dienstjaar. Dat staat in schril contrast met de huidige algemene regel van 1/60.

Bevestigt u dat dit een uitzonderlijk pensioenstelsel is en dat het vandaag nog steeds van toepassing is? Indien dat het geval is, hebt u dat goed geheim weten te houden. We spreken immers voortdurend over de pensioenen van parlementsleden, magistraten en professoren – allemaal worden ze hervormd. Bevestigt u dat het uitzonderlijk pensioenstelsel vandaag nog bestaat?

Bent u van plan dat uitzonderlijke pensioenstelsel eveneens aan te passen? Daarover viel niets te lezen in het regeerakkoord, noch in uw beleidsverklaring of beleidsplan. Wordt het opgenomen in een van de wetsontwerpen die u voorbereidt in het kader van de pensioenhervorming? Als ik de krant mag geloven, wordt daarover op dat niveau weldra beslist. Er zouden blijkbaar twaalf wetsontwerpen zijn, waaronder ook een ontwerp over het Comité P en Comité I. Zult u in dat kader het gunstige tantièmesysteem van 1/20 hervormen? En zult u de refertebasis van vijf jaar verlengen naar minstens tien, en op termijn naar 45 jaar? Wat is de timing daarvan?

Dank u voor uw antwoorden.

Dank u, mijnheer de minister. U bevestigt dus dat de tantièmeregeling die nog van kracht is, zal worden aangepast naar 1/60ste en dat de verhogingscoëfficiënt van 1,05 wordt afgeschaft, tenminste voor deze groep. Ik denk dat voor onderwijzers en mensen met actieve dienst een lichtjes andere aanpak wordt voorgesteld. U bevestigt ook dat de termijn van 10 jaar zal worden opgetrokken naar 45 jaar. Dank u, mijnheer de minister, voor de informatie.

Mijnheer de minister, zoals u daarnet zei, bevindt de pensioenhervorming zich in de laatste rechte lijn.

Ik lees daarover belangrijke verklaringen van belangrijke mensen. Voor alle duidelijkheid, daarmee bedoel ik niet mezelf, want ik ben een gewoon, eenvoudig parlementslid. De voorzitter van cd&v en lid van de Kamer heeft het voorbije weekend gezegd dat langdurige ziekte, tijdelijke werkloosheid en bijkomende zorgverloven mee in rekening zouden worden genomen voor de effectief gewerkte jaren. Dat is uiteraard belangrijk om te weten of men al dan niet onder de pensioenmalus valt van 2 tot 5 %.

Mijnheer de minister van Pensioenen, u hebt daarover verklaard dat zieken enkel financieel getroffen zouden worden als ze veel te vroeg met pensioen gaan. U stelde verder: "Je moet minstens 35 jaar halftijds gewerkt hebben. Dat betekent dus dat men zeven jaar tegenslag mag hebben," waarmee u zeven jaar ziek zijn bedoelt. "Ik wens het niemand toe, maar dat is niet weinig," zo hebt u destijds verklaard.

Intussen blijkt uit het regeerakkoord dat de zorgverloven sowieso meetellen. Wat de partijvoorzitter zei, was dus eigenlijk een praatje. Het is een nieuwe tactiek in de politiek om een gemaakte afspraak nog eens te vermelden en te laten uitschijnen alsof men dat heeft binnengehaald.

Mijnheer de minister, ten eerste, kunt u toelichten wat er op basis van het regeerakkoord wel en niet meetelt als effectief gewerkte jaren in het kader van de pensioenmalus? Het is belangrijk dat daarover duidelijkheid bestaat.

Ten tweede, bent u bereid om alsnog langdurige ziekte mee in rekening te brengen voor de berekening van die 35 jaar? Zo neen, waarom niet?

Ten derde, hoe wordt tijdelijke werkloosheid verrekend? Dat betreft dezelfde discussie.

Ten vierde, hoe beoordeelt u de impact van die maatregel op vrouwen? Ik heb vandaag in De Tijd gelezen dat, zoals u al wist, 49 % van de vrouwen zou worden getroffen door de pensioenmalus, tegenover 22 % van de mannen. Er is dus duidelijk een verschil tussen mannen en vrouwen.

Tot slot een meer algemene opmerking, wat vindt u ervan dat partijvoorzitters van meerderheidsfracties openlijk afstand nemen van het regeerakkoord? Ondergraven zij daarmee volgens u niet de coherentie van de pensioenhervorming?

Mijnheer de minister, ik heb eerder in deze vergadering gezegd dat de pensioenmalus die u voorstelt, diefstal is. Ik gebruik die term niet lichtzinnig. Het is een technische term en ik zal toelichten waarom ik stel dat het diefstal is.

Neem het voorbeeld van Martine over wie Het Laatste Nieuws vandaag schrijft. Zij heeft 42 jaar halftijds gewerkt en heeft gedurende al die tijd bijdragen betaald op haar loon voor de opbouw van haar pensioen. Die bijdragen worden beschermd door de loonbeschermingswet. Dat is loon van Martine.

Ook de opgebouwde rechten worden beschermd. Dat wordt gekwalificeerd als eigendom volgens artikel 1 van het eerste protocol van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Dat is eigendom van de mensen. Dat staat genoteerd op de pensioenrekening, beheerd in de grote pensioentoren in Brussel-Zuid.

Martine wil op 63-jarige leeftijd en na 42 werkjaren met pensioen gaan, maar nu zegt u haar dat u van haar pensioen 20 % zult afnemen. Het gaat over 20 % van een pensioen dat zij zelf heeft opgebouwd, volledig met haar eigen loon, zonder dat er ooit sprake is geweest van één gelijkgestelde dag. Martine heeft 42 jaar halftijds gewerkt en is niet één dag ziek of technisch werkloos geweest, maar omdat ze niet de vereiste 45 gewerkte jaren en door halftijds werk dus niet 7.020 gewerkte dagen haalt, zegt u dat u daar 20 % van zult afnemen. Welnu, dat is diefstal. Het gaat over opgebouwde rechten met loon dat wordt beschermd door de loonbeschermingswet en dat wordt gekwalificeerd als eigendom door de vaste rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Toch zegt u dat u dat wilt afnemen.

Mijnheer de minister, denkt u dat die wetgeving zal standhouden voor het Grondwettelijk Hof en het Europees Hof voor de Rechten van de Mens? Martine zal een pensioen ontvangen van amper 1.000 euro, maar deze regering, met de hulp van cd&v en Vooruit, wil daarvan 200 euro aftrekken.

Over de verworven rechten heb ik nog een tweede vraag ingediend. Als voorbeeld neem ik een ambtenaar die al 20 jaar werkt en ervan uitgaat dat zijn pensioen zal worden berekend op basis van het loon van de laatste tien jaar. Al 20 jaar heeft hij verworven rechten opgebouwd, die beschermd worden door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en gekwalificeerd zijn als zijn eigendom. Nu stelt u voor om die 20 gewerkte jaren te herkwalificeren. U wilt de berekening niet meer baseren op het laatste loon, maar op vroegere lonen. U pakt zodoende verworven rechten af. Dat is diefstal.

Vergelijk dat nu eens met de hervorming die we hier voor parlementsleden doorvoeren. Al de rechten die zijn opgebouwd vóór 2014 worden berekend volgens de formule die van toepassing was in 2014. Dat is een totaal andere berekening. Alle rechten die zijn opgebouwd volgens de formule van toepassing in 2019, worden nog altijd op die manier berekend. Dat zijn mooie breuken voor de pensioenhervorming van de parlementsleden, maar voor alle andere mensen buiten dit Huis gelden andere regels.

Mijnheer de minister, denkt u dat die maatregelen zullen standhouden voor het Grondwettelijk Hof, dat moet waken over de correcte toepassing van de regels?

Voorts lezen we in de pers dat u van plan bent om de pensioenmalus te vervroegen. Van mensen die voor 2040 met pensioen gaan, wilt u dan al 4 % afnemen. Van mensen als Martine neemt u reeds 20 % af.

Wat u daarnet hebt geantwoord, was totaal verkeerd, aangezien de effectieve pensioenleeftijd is gedaald. In de eerste drie maanden van dit jaar zijn mensen gemiddeld zes maanden vroeger op pensioen gegaan. Uw hervorming zorgt dus voor hogere kosten voor onze sociale zekerheid. De besparing die u voorzag in 2025 bent u volledig kwijt. Dat is logisch, want de mensen willen die malus niet. Ze gaan vroeger op pensioen. De gemiddelde pensioenleeftijd is gedaald met zes maanden.

Ik begrijp dat u dat wilt vermijden, maar een en ander betekent dat u de overgangsperiode, waarover u zei dat ze mensen in staat stelt zich voor te bereiden, gewoon schrapt. U zegt dat u die malus sneller zult invoeren, maar daardoor kunnen mensen zich helemaal niet voorbereiden. Ze gaan nog sneller 20 tot 25 % van hun pensioen verliezen.

Mijnheer de minister, bevestigt u dat dat uw standpunt is?

Mijn derde ingediende vraag gaat over de tijdelijke werkloosheid en sluit aan bij de vraag van collega Van Quickenborne. In sommige sectoren komt veel tijdelijke werkloosheid voor, denk maar aan de haven in uw eigenste Antwerpen. Heel wat dokwerkers worden tijdelijk werkloos gesteld, volledig buiten hun wil om. Zult u die tijdelijke werkloosheid meetellen als een gelijkgestelde periode voor de malus of zegt u, zoals in het regeerakkoord staat, dat mensen die tijdelijk werkloos zijn, een sterk verhoogde kans op een malus hebben?

Hetzelfde geldt voor de coronapandemie. Miljoenen werknemers zijn tijdens de pandemie tijdelijk werkloos gesteld. Zullen al die werknemers dat jaar verliezen of voorziet u in een uitzondering voor die tijdelijke werkloosheid?

Die vragen gelden uiteraard ook voor ziekte, waarover we al vaker hebben gediscussieerd. Mensen kiezen er niet voor om ziek te zijn. Mensen met kanker of met een zware burn-out, kiezen daar niet voor. Als voorbeeld noem ik een poetsvrouw die 35 jaar gewerkt heeft, daarna 10 jaar deeltijds werkt, één dag halftijds werkt en één dag werkloos is tijdens die jaren. Zij krijgt gewoonweg een forse malus opgelegd. Daar is niets eerlijk aan. Daar is niets rechtvaardig aan. Wat u doet, is verder pensioen afnemen van mensen in precaire situaties, mensen die al een zeer laag pensioen hebben in ons land.

Monsieur le ministre, il me revient que vous projetez d'appliquer un système de calcul qui se base sur l'année de naissance, ce qui aurait pour conséquence que des personnes qui auraient normalement un malus pension de 2 % selon l'accord de gouvernement auraient en fait un malus de 4 %. Confirmez-vous cette information?

Mijnheer de minister, ik dank u voor het antwoord. U zegt dat de discussie loopt, dus u kunt geen commentaar geven, maar op mijn eerste vraag hebt u niet geantwoord. Ik zal die vraag herhalen. Kunt u duidelijk toelichten welke periodes volgens het regeerakkoord, dus uw bijbel, wel of niet meetellen als effectief gewerkte jaren? Het is belangrijk om dat te weten, omdat we dan kunnen nagaan of de discussie van de heer Mahdi relevant is of niet.

Waarom antwoordt u niet op die vraag, mijnheer de minister?

Zorgverloven tellen dus mee als gewerkte jaren en ziekteperiodes niet. Is dat juist of niet? Dat mag ik toch vragen?

Ja, maar dat was niet mijn vraag. Ik vroeg of in het regeerakkoord zorgverloven wel meetellen en ziekteperiodes niet. Is het zo moeilijk om dat te bevestigen? Dat is toch belangrijk om te weten? U wilt daar niet op antwoorden. Ik vind dat eerlijk gezegd heel vreemd, mijnheer de minister.

Dan wil ik overgaan naar een tweede punt, in verband met wat u verder hebt aangehaald. U kunt natuurlijk hervormen, dat is uw recht. U verwijst ook naar de pensioenhervorming die ik in 2012 heb doorgevoerd.

Wat echter niet kan, mijnheer de minister, is contractbreuk. Dat mag u niet doen, en toch doet u dat. U doet het voor de echtscheidingstaks, voor de woontaks en voor de exittaks. Bij tal van fiscale maatregelen pleegt u contractbreuk. De Raad van State is daar zeer streng voor. Ik ben dan ook benieuwd wat de Raad van State zal zeggen over de pensioenmaatregelen.

Los daarvan stellen we vast dat deze regering systematisch de adviezen van de Raad van State naast zich neerlegt wanneer die kritisch zijn, bijvoorbeeld wanneer het gaat over de responsabiliseringsbijdrage of over het feit dat steden met meer dan 100.000 inwoners meer middelen krijgen dan andere steden en gemeenten. Deze regering negeert dergelijke adviezen keer op keer.

Mijnheer de minister, zoals ik u voorspeld had, zullen veel maatregelen van deze regering bij het Grondwettelijk Hof belanden. Dat geldt ook voor de pensioenen van de hoogste ambtenaren. Ik ben er bijna zeker van dat veel van die maatregelen vernietigd zullen worden. Daarom vraag ik u om zorgvuldige wetgeving te maken. Respecteer het gegeven woord. We leven in een rechtsstaat en die moet gerespecteerd worden. Ik zeg u dat als liberaal en als democraat.

Ik sluit graag aan bij de laatste interventie.

U zegt, mijnheer de minister, dat u niet begrijpt waarom ik stel dat de malus vroeger zal ingaan. Ik begrijp niet waarom u dat niet inziet. In de krant van vandaag staat dat u een voorstel hebt gedaan om de malus te laten ingaan op basis van de geboortedatum. Iedereen die geboren is na 1964 zou, als die persoon nu op vervroegd pensioen gaat, al 4 % minder pensioen ontvangen. U zou 4 % per jaar vervroegd pensioen afnemen van iedereen die geboren is na 1964. In het regeerakkoord staat echter dat die 4 % pas van toepassing is vanaf 2030. Dat betekent dus een vervroeging van de pensioenmalus voor een aantal mensen. Het feit dat u zegt dat ik het niet begrijp, vind ik dan ook vreemd.

Ten tweede worden de verworven rechten niet gerespecteerd. Ik weet dat u nog niet veel kent van pensioenen, maar ik zal het nog eens uitleggen om het heel duidelijk te maken: rechten worden opgebouwd op basis van de diensttijd. Ze worden verworven samen met de diensttijd. Dat is vaste rechtspraak. Als iemand werkt, dan gaat een deel van diens loon naar sociale bijdragen. Dat is de tegenprestatie van arbeid, die beschermd wordt door de loonbeschermingswet. De rechten die iemand opbouwt, zijn verworven voor de opeisbaarheid ervan, dus voordat men met pensioen gaat, heeft men rechten op pensioen opgebouwd. Iemand die al 30 jaar gewerkt heeft, heeft dus al 30 jaar rechten opgebouwd.

Als de regering daar opeens 20 % van afneemt wanneer iemand met pensioen gaat, omdat ze vindt dat iemand te weinig gewerkt heeft, dan komt dat neer op het afnemen van verworven, opgebouwde rechten. Dat is het geval bij de pensioenmalus en ik denk niet dat dat zal standhouden. Het grote verschil met andere landen waar zo'n malus bestaat, is dat onze pensioenen al bijzonder laag zijn. Mensen die hard gewerkt hebben en die niet kunnen werken tot 67 jaar – daar zijn er veel van, ook al weet ik dat u zich dat moeilijk kunt inbeelden –, zullen een aanzienlijk deel van hun pensioen verliezen, terwijl dat verworven rechten zijn.

U hebt het ook over de tantièmes van de ambtenaren, waar u inderdaad pensioenbreuken maakt, maar dat is niet de enige hervorming. De hervorming die u doorvoert op de berekening van het pensioen van de ambtenaren op het totale loon in plaats van het loon van de laatste 10 jaar, heeft veel meer impact dan de aanpassing van de tantièmes. Zoals u daarnet al zei, in 2012 heeft Di Rupo al beslist dat alle tantièmes naar 1/48 zouden gaan. Uw beslissing om naar 1/60 te gaan, is voor een aantal mensen inderdaad een vermindering, maar de hervorming van de berekening van het pensioen op basis van het loon van de volledige loopbaan, treft alle ambtenaren. U zegt tegen ambtenaren die al 30 jaar gewerkt hebben dat u hun pensioen zult berekenen op basis van de lonen die ze in die 30 jaar verdiend hebben, en niet op basis van het laatste loon. Dat zijn verworven rechten, verworven op basis van duidelijke regels in de wet, die zeggen dat dit de afspraak is: elk jaar dat iemand werkt, bouwt die persoon dit pensioen op. Maar u gaat dat herkwalificeren. U zegt dat u die afspraak retroactief zult herzien.

Dat zijn verworven rechten die u afpakt en herkwalificeert. Ik denk net zoals collega Van Quickenborne dat dat niet zal standhouden voor een rechtbank, maar wij zullen daar in ieder geval niet op wachten. Wij zullen het sociaal verzet organiseren tegen die pensioenafbraak, want dat is wat u doet. U pakt rechten af, u breekt het pensioen van de mensen af. Wij gaan daar zeer veel verzet tegen organiseren, want dat is nog altijd het krachtigste middel om ervoor te zorgen dat die pensioenmalus er niet komt.

Ik was een beetje verbaasd over de vraag van de heer Van Quickenborne. We hebben naar aanleiding van de regeerverklaring de discussie gevoerd over wat er nu wel en niet in die malus zit. Ziekte zit er helaas niet in. Mensen die kanker hebben gehad, riskeren een zware malus te krijgen. Mensen die halftijds hebben gewerkt en één dag technisch werkloos waren, verliezen een heel jaar. Dat is fundamenteel onrechtvaardig ten aanzien van alle mensen in onze samenleving die halftijds werken. Welnu, wij gaan dit systeem tegenhouden. Als het toch zou worden goedgekeurd, gaan wij uiteraard naar het Grondwettelijk Hof.

Wat zegt u? Ik heb uw gemompel niet begrepen, maar wij gaan daarvoor naar het Grondwettelijk Hof.

Monsieur le ministre, vous nous demandez d'attendre vos textes et d'arrêter de faire peur aux gens. Notre travail en tant que parlementaire consiste à essayer de comprendre quels projets vous êtes en train de mettre en place. Il est toujours assez compliqué d'avoir des réponses claires de votre part à nos questions. Monsieur le ministre, soyez transparent et expliquez aux gens ce qui va leur arriver. Ce sont des réformes qui vont coûter cher aux gens. Leur pension va être réduite. Si vous voulez permettre aux gens de pouvoir s'organiser au mieux vu ces diminutions, vous devriez plutôt assurer la plus grande transparence sur les projets que vous avez. Il est regrettable que cela ne soit pas le cas. Vous voulez faire en sorte que les pensionnés aient moins d'argent à la fin du mois. C'est un énorme problème. Votre boussole en tant que ministre des Pensions devrait être de vous assurer que chaque personne puisse vivre dans la dignité avec un revenu permettant à chacun d'avoir une vie correspondant à peu près à la vie qu'il menait lors de sa vie active. C'est-à-dire pouvoir avoir une vie sociale, pouvoir faire de temps en temps un cadeau à ses petits-enfants, de payer son loyer ou sa maison de repos. Or, vous voulez faire des économies bêtes et méchantes en imposant des malus aux personnes pour des raisons complètement injustifiées. Qu'il s'agisse d'une personne malade ou une personne ayant eu un cancer, pourquoi est-ce que cette personne devrait avoir un malus sur sa pension? En résumé, vous voulez que les personnes travaillent plus longtemps mais n'aient pas des pensions complètes. Vous voulez faire des économies de bouts de chandelles sur le dos des pensionnés, plutôt que d'aller chercher l'argent là où il se trouve. Monsieur le ministre, nous continuerons de vous questionner pour avoir le fin mot des réformes que vous êtes en train de mettre en place.

Mijnheer de minister, uiteraard zorgt de pensioenhervorming voor veel ongerustheid bij veel mensen. Een groep die we nauwelijks horen – omdat ze doorgaans zodanig correct zijn dat ze niet weigeren les te geven of stakingen organiseren – zijn de academici en professoren. Dat zijn mensen die bewust gekozen hebben voor een publieke functie. Ze hebben geen beroep kunnen doen op een cafetariaplan, ze hebben geen bedrijfswagen gekregen en ze hebben hun hele leven gewijd aan het publieke metier.

Dat wij hier vandaag als parlementsleden kunnen functioneren, is mede te danken aan de opleiding die zij ons hebben gegeven. We beschikken over heel sterk universitair en academisch onderwijs. We kunnen die mensen niet genoeg bedanken voor wie we zijn en wat we doen.

Mijnheer de minister, die mensen kunnen geen beroep doen op het systeem van een aanvullend pensioen. Een belangrijk iemand – ik zal niet zeggen wie, maar ik heb mijn bronnen – heeft mij afgelopen weekend verteld dat hij in 2005 is langsgegaan bij de toenmalige minister van Pensioenen om te vragen of het mogelijk zou zijn om voor academici een aanvullend pensioen op te bouwen, uiteraard tegen betaling door de universiteit. Het antwoord van de toenmalige minister van Pensioenen in 2005 was: “Dat is niet aan de orde, we gaan dat niet toelaten, want u hebt al meer dan genoeg pensioen.”

Intussen zijn de zaken veranderd. U voert ingrijpende hervormingen door waarvan de impact op de pensioenen van academici goed voelbaar is. Vorige week hadden we in de plenaire vergadering een discussie over de pensioenen. Ik verving toen collega Bertrand. Ik zei u dat het pensioenverlies tot 1.000 euro kon oplopen, maar ik had me vergist. Het gaat niet om 1.000 euro per jaar, maar om 1.000 euro per maand.

Als men namelijk vijf jaar lang het absoluut Wijninckxplafond niet indexeert, dan betekent dat een verlies van bijna 1.000 euro bruto per maand aan pensioen voor die mensen. Bovendien, als men indexeert aan het minimumpensioen en niet aan het maximumpensioen van werknemers, zoals nochtans voorzien was in het regeerakkoord, dan komt er nog eens een verlies bovenop. Die mensen vragen, smeken u om toch een systeem van aanvullend pensioen te kunnen opbouwen.

Ik wil u daarover de volgende vragen voorleggen.

Ten eerste, acht u het wenselijk dat die mensen toch toegang krijgen tot een aanvullend pensioen, zoals dat vandaag al bestaat voor bepaalde ambtenaren bij lokale besturen en sommige instellingen van openbaar nut?

Ten tweede, bent u bereid om daarover overleg op te starten?

Ten derde, kunt u toelichten of er desgevallend ruimte is voor compenserende maatregelen?

Ik wil de minister bedanken voor zijn antwoord, ook voor wat hij helemaal op het einde heeft gezegd, namelijk dat hij ervoor openstaat om eventueel aanvullende pensioenen toe te laten. Dat zal men bij de universiteiten zeer graag horen. Ik meen dat ook, mijnheer de minister. U hebt in het begin van uw antwoord gezegd dat het noodzakelijk is om toptalent te blijven aantrekken. Dat is cruciaal in een wereld die sterk geglobaliseerd is – zij het nu iets minder dan vroeger – om ervoor te zorgen dat we nog altijd de beste professoren kunnen aantrekken en dat die niet allemaal verhuizen naar Engeland of de Verenigde Staten. Daarvoor is er natuurlijk een aantrekkelijke loopbaan nodig. Die mensen leven ook en moeten goed worden betaald. Ik denk dat het mogelijk maken van een aanvullend pensioen een goede zaak zou zijn. U zegt dat het aan de universiteiten is om te beslissen of ze dat wenselijk vinden. Dat klopt, maar het moet wettelijk wel toegelaten zijn. Vandaag is dat niet het geval. Dat hebt u het zelf gezegd, maar u bent dus bereid om daarover het gesprek aan te gaan, een onderzoek te voeren, zonder daar evenwel vandaag al straffe uitspraken over te doen. Dat is positief. Het probleem is wel dat in het regeerakkoord – u hebt ernaar verwezen – staat dat een tweede pijler pas mogelijk wordt gemaakt op het ogenblik dat het pensioen van de statutaire ambtenaren het niveau bereikt van dat van contractuele ambtenaren. Maar collega’s, ik heb het vanmorgen nog gehoord van een expert, er bestaat een relatief plafond en een absoluut pensioenplafond. Het absolute Wijninckxplafond is een bedrag. Het relatieve Wijninckxplafond bedraagt 75 % van de laatste refertewedde. Bij contractuele werknemers is dat 60 %. Wanneer die twee elkaar zullen bereiken, zal het pensioen van de ambtenaar gezakt zijn tot dat van een contractuele werknemer. Ik ben van mening dat dat een vrij laag pensioen is. Mijnheer de minister, als we daarop moeten wachten, dan zullen we waarschijnlijk nog 20, 30 of 50 jaar moeten wachten, maar ik hoor een opening. Ik waardeer dat en ik zal ervoor zorgen, mijnheer de minister, dat binnenkort enkele universiteiten contact met u zullen opnemen om het gesprek dat al lopende is verder te zetten. Laat ons hopen dat we de wet dan ook kunnen aanpassen. Veel mensen, veel professoren, zullen u daar dankbaar voor zijn en de generaties na ons ook, mijnheer de minister.

Monsieur le ministre, mon collègue Christophe Lacroix a interrogé la semaine dernière votre collègue en charge de la Défense quant à l’allongement des carrières des militaires, décidé unilatéralement par ce gouvernement. Force est de constater que la réponse du ministre était particulièrement lacunaire, lui qui se montre beaucoup plus bavard lorsqu’il s’agit de parler d’achats militaires ou de pourcentage du PIB que pour parler de la situation du personnel au sein de la Défense.

Mon collègue n'a ainsi obtenu aucune réponse quant à savoir si un représentant du cabinet ou de la Défense était autour de la table des négociations que vous menez, alors que le dialogue social avec les syndicats militaires est largement menacé.

J'ai plusieurs questions, monsieur le ministre, et je me tourne donc vers vous pour tenter obtenir des réponses. Qui participe aux réunions à votre cabinet sur la pension des militaires? Un collaborateur du cabinet du ministre ou de la Défense est-il chargé de défendre les intérêts des militaires? Où en est le processus et qu'est-ce qui est aujourd'hui sur la table?

Mijnheer de minister, uit berekeningen blijkt dat de militairen 277 euro en officieren zelfs 790 euro pensioen per maand zullen verliezen. Dat is natuurlijk enorm.

Ik las in de pers, in Het Laatste Nieuws van 12 juli, dat er mogelijks uitzonderingen op die verregaande pensioenafbraak komen. Aan welke uitzonderingen denkt u concreet?

Ik ben voorstander van uitzonderingen voor zware beroepen. Militairen hebben een zwaar beroep. Gaat u dan ook het debat aan met mensen uit de schoonmaaksector, de zorgsector, de bouwsector en andere zware beroepen?

Monsieur le ministre, il me semble que vous m'ayez communiqué un peu plus d'éléments de réponse qu'habituellement. À force d'être habitué à peu, on se contente d'avoir un peu plus de réponses. Je vous en remercie.

Ce qui me fait plaisir, c'est que vous ayez dit que vous alliez tenir compte des particularités de chaque secteur. En réponse à une de mes questions précédentes, vous aviez dit qu'on ne changeait rien sur le principe et, aujourd'hui, vous dites qu'on va tenir compte des particularités. Lorsque je vous avais demandé en cette commission si vous faisiez la concertation parce que vous y étiez obligé, vous m'aviez répondu "oui". Aujourd'hui, j'entends que, quand même, on va essayer d'écouter et d'entendre – c'est très important – et d'avoir une enveloppe de transition.

Je vais donc essayer de retenir le positif de ce qui vient d'être dit ici, en revenant vers vous plus régulièrement car, comme on l'a dit lors des questions précédentes, les gens d'une manière générale et les militaires en particulier se posent des questions. Ils sont inquiets. Alors, il ne s'agit pas uniquement de leur confort personnel, de leur bien-être ou de leur propre intérêt, cela concerne aussi le département de la Défense qui, on le sait très bien, doit rester attractif pour les jeunes. On sait aussi qu'il y a déjà, par nature, pas mal de rétention au niveau du personnel. Ajouter à cela un allongement de la carrière et un durcissement des conditions de travail ne va pas améliorer l'attractivité.

C'est pourquoi, au-delà de votre réforme des pensions, il est fondamental de discuter avec les représentants des organisations syndicales militaires mais aussi, d'une manière générale, de la Défense pour bien mesurer l'impact de vos mesures à la fois sur l'attractivité du département et, à terme, sur la sécurité de la population, puisque si nous n'avons pas le personnel suffisant pour faire fonctionner tout le matériel que vous allez acheter, on aura un vrai problème de fonctionnement et donc, à terme, de sécurité. Merci d'y être attentif.

Mijnheer de minister, ik sluit me bij de opmerkingen van mevrouw Dedonder aan. Ik ontving een paar dagen geleden een e-mail van een paracommando die zich grote zorgen maakt over de pensioenhervorming. Miljarden euro's worden besteed aan nieuwe wapens, maar hij vraagt zich af wie die wapens in godsnaam zal bedienen als het hele leger leegloopt. Ik kijk dan ook in blijde verwachting uit naar de uitzonderingen die zullen worden toegestaan op de maatregelen die in het regeerakkoord staan. Als ze op die manier worden toegepast, zullen de militairen een aanzienlijk deel van hun pensioen verliezen, ondanks het feit dat ze langer moeten werken. Ik kijk uit naar die hervormingen en ik dring aan op een gelijkaardig proces voor andere zware beroepen. In ons land oefenen immers veel mensen een zwaar beroep uit en veel van die mensen kunnen niet werken tot 67 jaar.

Monsieur le ministre, je vous ai interrogé à plusieurs reprises sur les difficultés liées aux DPPR. J’aimerais obtenir des éclaircissements supplémentaires.

Pourquoi continuer à raisonner en années civiles, alors que les écoles s’organisent en années scolaires ? Geler les DPPR jusqu’en janvier 2026 revient à empêcher les écoles de planifier des départs à la rentrée de septembre 2025, ce qui complique sérieusement leur organisation.

Par ailleurs, un jugement du tribunal de première instance de Liège a récemment condamné la Fédération Wallonie-Bruxelles à accorder une DPPR dès septembre 2025, dès lors que la date de départ à la pension ("date P") est validée par le SPF Pensions — et ce, même en dehors du cadre fixé par la circulaire 9533.

Cette décision, immédiatement applicable, pourrait faire jurisprudence.

Dans ce contexte, allez-vous revoir votre position et adapter le dispositif aux réalités scolaires?

Je vous remercie.

Merci, monsieur le ministre, pour toutes ces informations. Par contre, je n'ai pas eu de réponse par rapport à la jurisprudence et à l'impact du jugement qui a été rendu à la suite de l'action en justice de la CSC. J'imagine que l'on découvrira par nous-mêmes les effets que cela produira.

Monsieur le président, je vous remercie pour votre compréhension concernant le changement de l’agenda. Cette question, en tant que Carolo, vous intéressera très certainement au regard de la réponse de M. le ministre.

Selon plusieurs informations de terrain, le Service fédéral des Pensions (SFP) aurait acquis une cellule commerciale à Charleroi, située rue de Dampremy, juste en dessous des bureaux actuels. Cette surface, auparavant occupée par une agence d’intérim, est vide depuis plus d’un an. Il importe de rappeler qu’une cellule commerciale vide ne renvoie pas une image particulièrement positive, comme vous vous en doutez, en particulier dans une rue commerçante en hypercentre.

D’après les informations reçues, le SFP aurait pour objectif de réhabiliter cette cellule en bureau d’accueil. Si ce projet devait se concrétiser, la cellule commerciale aurait, à terme, une nouvelle fonction.

Monsieur le ministre, pouvez-vous confirmer ou infirmer l’acquisition de cette cellule? Si elle est bien acquise, quel est le délai prévu pour son réaménagement et son occupation? Quelles seront les vocations de ce nouveau bureau? Envisagez-vous un recrutement spécifique pour ce site?

Une bonne nouvelle, en effet. Monsieur le ministre, je vous remercie pour vos réponses et je félicite également vos services d'avoir fait l'acquisition de ce rez commercial et d'en avoir fait un réel bureau d'accueil. En effet, pour les pensionnés qui viennent au renseignement, être accueillis directement au premier étage n'était pas la meilleure solution. Je vous félicite, donc, vous et vos services, et je vous remercie également pour cet échéancier. J'espère que les travaux se dérouleront bien en 2026 et ne s'éterniseront pas. Merci d'y être attentif.

Monsieur le ministre, il est possible de racheter ses années d'études supérieures réussies depuis le 1 er décembre 2017, tout comme 2 années de doctorat ou les périodes de stage qualifiantes pour une profession. Cette option a pour but d'offrir un complément de pension en augmentant le montant brut de cette dernière. De plus, cette cotisation de régularisation est fiscalement intéressante car elle est déductible étant donné son caractère de cotisation personnelle à la sécurité sociale.

Or, il semble que cette pratique ait difficile à s'imposer dans les habitudes des anciens étudiants. Certes, la somme peut être élevée mais il est démontré qu'en 5 ans et demi, l'investissement est rentable. Cette démarche, couplée à une pension complémentaire, peut offrir un bas de laine supplémentaire lors de la retraite.

Cependant, il ressort que peu de gens savent que des délais pour ces rachats existent, après 10 ans le montant forfaire augmente. Or, lors des premières années de travail, dégager de l'argent pour ce rachat n'est pas une priorité lorsque l'on cherche à acquérir sa première maison. Le modèle pourrait donc être amélioré.

Mes questions, monsieur le ministre, sont:

Comptez-vous rallonger ou supprimer ce délai ?

Combien de personnes ont racheté leurs années depuis le lancement de cette possibilité ?

Quelles sont les années les plus rachetées, autrement dit est-ce les années universitaires, les doctorats ou les années de qualifications?

Comptez-vous communiquer sur les avantages fiscaux afin de populariser la pratique?

La possibilité de racheter ses années en payant en plusieurs fois serait-elle envisageable afin d'attirer les moins nantis?

Je suis très satisfait de la réponse de M. le ministre et par les chiffres annoncés. Je voudrais insister sur la communication. Le site internet existe mais je pense qu'il serait bon d'élargir la communication. J'espère que la concertation avec la ministre Simonet se passera bien. J'en suis persuadé. La réunion publique de commission est levée à 12 h 00. De openbare commissievergadering wordt gesloten om 12.00 uur.