Commissievergadering op 17 september 2025

Mevrouw de minister, in de gevangenis van Haren heeft een grootschalige gerechtelijke operatie plaatsgevonden in het kader van een corruptieonderzoek. Volgens de media – u zult daarover meer toelichting geven – zijn er in totaal 12 mensen opgepakt. Volgens bepaalde bronnen gaat het om onder meer cipiers en andere personeelsleden, maar ook om gedetineerden die hun criminele activiteiten vanuit de gevangenis voortzetten.

Kunt u meer toelichting geven over die grootschalige gerechtelijke operatie? Kunt u de informatie uit de media bevestigen, met name dat het onderzoek zowel gericht zou zijn tegen cipiers en personeelsleden van de gevangenis als tegen gedetineerden? Heeft de gerechtelijke operatie een impact op de gevangenisorganisatie en hoe wordt dat desgevallend opgevangen? Tot slot, hebt u kennis, mevrouw de minister, van andere gevallen van corruptie in andere gevangenissen?

Ik wil het iets ruimer bekijken. We hebben in de pers gelezen dat penitentiaire bewakingsassistenten, die zelf betrokken zouden zijn bij het binnenbrengen van drugs, het voorwerp zouden zijn van een onderzoek. Ik denk dat we ook naar de bredere aanpak moeten kijken.

Hoe pakken we dat aan? We weten namelijk ook dat er vanuit het criminele milieu soms zware druk wordt uitgeoefend op penitentiaire bewakingsassistenten. Er zijn voorbeelden van wagens die op de oprit in brand worden gestoken. De criminelen weten vaak waar de cipiers wonen. Ze zetten hem of haar, of de familie, onder druk om bepaalde zaken geregeld te krijgen. Hetzelfde geldt voor medegedetineerden die bijvoorbeeld een uitgaansvergunning hebben. Gedetineerden oefenen vaak heel zware druk uit op hun medegedetineerden die naar buiten kunnen. Zij worden onder druk gezet om drugs binnen te smokkelen. Men heeft schrik, want het gaat vaak om zeer zware criminelen. Die druk geldt voor de gedetineerden zelf en voor hun families.

Natuurlijk kunnen we zeggen – dat is een debat voor 1 oktober – dat er aan het einde van de rit een drugtest wordt uitgevoerd. Het probleem in se is echter de vraag hoe die drugs binnenkomen en welke criminele organisatie druk uitoefent op wie om wat te doen.

Beleidsmatig is dat volgens mij een belangrijk punt, waaraan we aandacht moeten besteden. Hoe beschermen we de penitentiair beambten? Kunnen we dat effectief doen? Er zijn er misschien die het gewoon voor het geld doen, maar er is ook het element van druk op personeel en op medegedetineerden.

Mijn vragen gaan daarover. Welke acties worden ondernomen en op welke manier kunnen we dat beter aanpakken? Hoe worden meldingen van bedreigingen of druk opgevolgd? Hebt u weet van druk op gedetineerden met een uitgaansvergunning? Zijn daar meldingen van en hoe wordt dat aangepakt? Met andere woorden, hoe pakt u dat breder aan, gelet op wat er in de actualiteit is verschenen?

Mevrouw de minister, de feiten zijn door collega Dillen al geschetst. Wat in Haren gebeurd is, de politieactie en de arrestaties, toont opnieuw aan hoe groot de uitdagingen zijn voor ons gevangeniswezen. Ik ben daar toch wel bezorgd over. Waarom? Omdat het nu net Haren betreft. Dat is een nieuwe, moderne instelling, die symbool zou moeten staan voor een veiligere en professionelere detentieomgeving. Zoals collega Van Hecke net zei, zullen penitentiair beambten misschien af en toe verleid worden, niet op een romantische, maar op een verkeerde manier. Ik denk dat ze ook vaak onder druk worden gezet door gedetineerden of door hun entourage. We weten allemaal uit eerdere feiten dat ook hun familieleden soms geviseerd worden.

Zoals collega Van Hecke zei, worden ook gedetineerden met een uitgaansvergunning soms onder druk gezet om nadien een en ander de gevangenis weer binnen te smokkelen. Al die feiten hebben we intussen al vaak gehoord. Ik denk dat dat, mevrouw de minister, het vertrouwen in het gevangeniswezen echt ondermijnt. Een grondige aanpak is volgens mij heel erg nodig. Veiligheid in en rond de gevangenissen is een noodzakelijke randvoorwaarde voor de veiligheid van onze samenleving in haar geheel. Ik heb in dat verband enkele vragen voor u.

Hoe worden de penitentiair beambten vandaag eigenlijk gescreend bij hun aanwerving? We weten dat het, zo heb ik destijds nog aangekaart, in Haren al eens te snel moest gaan. Heeft dat een impact?

Eens ze aan de slag zijn, mevrouw de minister, welke integriteits- en weerbaarheidsmodules zitten er in hun opleiding? Hoe kunnen ze gewapend worden tegen verleiding, druk en intimidatie?

Kunnen we in meldpunten en steunmechanismen voorzien voor personeel dat wordt geconfronteerd met bedreigingen? Wordt dat opgevolgd? Hebt u signalen dat er gedetineerden zijn waarop druk is uitgeoefend wanneer zij penitentiair verlof of uitgaansvergunningen kregen? Welke maatregelen zult u op korte termijn nemen om de instroom van drugs in de gevangenissen tegen te gaan en de problematiek in brede zin aan te pakken?

Tot slot, mevrouw de minister, in Nederland heeft men een verstrengd veiligheidsregime voor de zwaarste drugscriminelen. Zouden we dat ook kunnen overwegen? Is daar een wetgevend initiatief voor mogelijk? Moeten we dat dan niet grondig bekijken?

Mijn vragen liggen in dezelfde lijn, maar ik wil het nog even benaderen vanuit een algemene filosofie, zoals de heer Van Hecke daarnet deed. Aan de ene kant is het een slag in het gezicht van de goed werkende ambtenaren, de goed werkende cipiers die het beste van zichzelf geven en die zich schamen voor deze toestanden. Ze hebben dat zelf gezegd: dit gebeurt tegen de achtergrond van de overbevolking, ook in de gevangenis van Haren, waar we gedurende een jaar veel berichten hebben gekregen over geweld, binnen en buiten de gevangenis, met betrekking tot deze misdaadscene. Die situatie vraagt om meer aandacht voor beter opgeleid personeel.

Ineens ziet men een landschap ontstaan waarin het misdaadcircuit ook binnen de gevangenis aanwezig is, niet alleen in Haren. Zo komen we in een hybride situatie terecht. De vervaging tussen de misdaad buiten de gevangenis en die binnen de gevangenis vormt eigenlijk een geheel met de maatschappij. Om het met een boutade te zeggen: drugs en de drugshandel dreigen stilaan het gevangenisleven over te nemen. Er zijn contacten, er is een vervaging van waarden en normen, ook ten aanzien van cipiers en personeelsleden. Dat wordt een groot probleem. De drugshandel binnen de gevangenissen maakt steeds meer deel uit van het normale circuit. Ik vind dat alarmerend.

We moeten daar goed over nadenken. Het is inderdaad een opdracht van het beleid om te bekijken hoe we dit kunnen voorkomen. Hoe pakken we het drugsbeleid ten gronde aan? Niet alleen met de drugstesten – dat hebben we daarnet gezegd – die binnen een paar weken goedgekeurd zullen worden. Hoe raken die drugs daarbinnen? Hoe gaat men om met dat soort circuits? Worden die gemonitord? Wordt dat in kaart gebracht? Dat is volgens mij een apart vraagstuk, dat zeker onderzoek vraagt.

Ten eerste is mijn vraag hoe we omgaan met corrumperend gedrag bij dergelijke mensen. Ik denk dat daartegen heel strikt en duidelijk moet worden opgetreden.

Ten tweede, wordt de drugsproblematiek geïnventariseerd, in kaart gebracht en goed gemeten?

De overbevolking, die daarstraks ook tijdens de hoorzitting aan bod kwam, vraagt andere opleidingen en andere screenings, zoals daarnet ook door de collega werd gesteld.

Wat gebeurt er met de personeelsleden die hierbij betrokken zijn? Zijn er schorsingen? Worden zij op non-actief gezet? Hoe gaat men daarmee om?

Uiteraard moeten we ook aandacht hebben voor de bescherming van het bestaande personeel, dat onder druk van die circuits stilaan in een fase van permanente dreiging en intimidatie komt.

Madame la ministre, avant toute chose, j'espère que vos équipes et vous-même avez pu profiter de vos vacances. Je suis sûr que nous vous avons manqué et que vous êtes ravie de passer à nouveau des après-midis avec nous à répondre aux questions orales.

Plus sérieusement, la prison de Haren incarnait effectivement la promesse d'une modernisation, d'une sécurisation, du désengorgement de notre système carcéral, de la fermeture de la prison de Saint-Gilles, de meilleures conditions de détention et de meilleures conditions de travail pour les agents.

Aujourd’hui, c’est en réalité tout l’inverse: la prison est surpeuplée, fonctionne en sous-effectif, et la sécurité des détenus comme celle des agents n’y est pas du tout assurée, sans parler de celle des riverains – certains étant même menacés – et des visiteurs, en raison de ce qui gravite autour de l’établissement.

Le point culminant de tout cela a été l’interpellation de 12 agents pénitentiaires pour corruption publique. Une enquête et une information judiciaire sont en cours. Sans être exhaustif, en novembre 2024, la voiture d'un agent a brûlé devant son domicile. Quelques jours plus tard, un cocktail Molotov s'est écrasé sur la façade d'un autre agent. En mars 2025, trois agents ont été agressés. En juin 2025, un ex-détenu a agressé un agent sur le parking de la prison. Le même mois, trois autres agents ont été agressés. Des vidéos circulent aujourd'hui sur les réseaux sociaux et attestent que des "livraisons" sont réalisées par-dessus les murailles de la prison.

Madame la ministre, il faut que cela cesse. Il faut sécuriser les infrastructures de la prison. Il faut assurer la protection des agents. Chaque travailleur – en ce compris les agents pénitentiaires – doit pouvoir travailler dans des conditions décentes, dignes et sûres. La peur n'est pas dans le cahier des charges ni dans le descriptif des fonctions des agents pénitentiaires.

Madame la ministre, que comptez-vous faire pour assurer la sécurité des infrastructures de la prison de Haren? Quelles mesures ont été prises pour assurer un cadre complet suite aux 12 arrestations, puisque cela représente quand même 12 agents? Comment comptez-vous lutter contre ces agressions, tant à l’intérieur qu’à l’extérieur de la prison? Je vous remercie.

Mevrouw de minister, de voorvallen in de gevangenis van Haren, evenals een aantal feiten van de afgelopen maanden, tonen aan dat de georganiseerde criminaliteit niet stopt aan de gevangenismuren, maar verder reikt. Het is terecht dat u het tegengaan daarvan tot een prioriteit maakt. Daarvoor zijn heel wat extra middelen voorzien en de strijd wordt opgevoerd via tal van initiatieven, zoals het opsporen van telefoons, het jammen van signalen, de inzet van IT-speurhonden, het tegengaan van drugs en drones die worden gebruikt om bepaalde goederen te droppen. Dat zijn allemaal goede maatregelen.

Daarnaast zien we dat er, naast het overgrote deel van het personeel dat uitstekend werk levert, ook problemen zijn met een aantal personeelsleden die onder druk worden gezet.

Mevrouw de minister, hoe worden de cipiers momenteel opgeleid om te kunnen omgaan met intimidaties vanuit het criminele circuit, ook wat betreft deontologie en dergelijke?

Welke plannen bestaan er om de weerbaarheid van het gevangenispersoneel verder te versterken, meer bepaald met betrekking tot de verschillende maatregelen om die criminele circuits in de gevangenis tegen te gaan?

Wanneer zullen mobiele telefoons opgespoord kunnen worden en wat is de exacte timing?

Hoe verloopt de opleiding van de zogenaamde IT-speurhonden, om op die manier die zaken binnen de gevangenismuren aan te pakken?

Bonjour, madame la ministre, je vous souhaite une année de travail la plus fructueuse possible. Je me permets de m'insérer dans le débat parce qu'en mars dernier, je vous avais interrogée sur la corruption dans les prisons et à Haren en particulier. Vous m'aviez répondu – je cite – "Les faits de corruption constatés ne connaissent pas de hausse importante" et vous aviez estimé qu'un organe de contrôle comme en France n'était pas à envisager.

Je me demandais si vous étiez toujours du même avis aujourd'hui, puisque les derniers événements nous prouvent – grâce à la forte activité du parquet de Bruxelles – que nous avons réellement affaire à une corruption à large échelle. On va rester prudent compte tenu de l'instruction judiciaire.

Mon collègue l'a dit, d'une part, il y a des faits potentiels de corruption et d'autre part, un climat d'intimidation. Je crains qu'il en soit des gardiens de prison comme des dockers, c'est à dire que ces narcotrafiquants disposent de moyens financiers tellement énormes qu'ils ont une grande puissance corruptive et peuvent se permettre simultanément d'acheter et de menacer. C'est ça qui rend l'appréhension de ce phénomène si difficile.

Allez-vous prendre de nouvelles mesures au-delà de celles qui sont – et je les salue – déjà envisagées par rapport au brouillage des téléphones et à l'isolation des narcotrafiquants? Allez-vous prendre des mesures en particulier par rapport à un organe de contrôle? S'agissant de la prévention de ces faits, allez-vous faire en sorte de ne plus envoyer à Haren des agents formés de manière aussi légère, de manière aussi fragile? Pour avoir visité les lieux, je pense que c'est une partie du problème. Je vous remercie.

Mevrouw de minister, dank u voor uw zeer uitvoerig antwoord en voor de opsomming van een aantal initiatieven die u al genomen hebt of nog zult nemen, een aantal goede initiatieven, die zeker onze steun krijgen. Ik meen echter dat er een tandje bijgestoken mag worden om die maatregelen in de praktijk om te zetten, zeker nu we opnieuw geconfronteerd worden met een geval van corruptie, gelinkt aan het drugmilieu.

Ik begrijp dat de druk op de cipiers zeer groot kan zijn wanneer zij bedreigd worden in hun privéleven. Daarom is het belangrijk om meer maatregelen te nemen dan vandaag gebeurt om de anonimiteit van de cipiers te waarborgen. Ik heb deze week nog gesproken met cipiers. Ze zeggen dat het allemaal wel mooie woorden zijn, maar dat er in de praktijk nog maar weinig van te merken valt. Dat is toch iets wat bij hoogdringendheid moet worden ingevoerd.

De gebeurtenis in Haren is heel belangrijk, zoals ook andere sprekers hebben gezegd, want die ondermijnt het vertrouwen in justitie, maar het zorgt vooral voor een negatief beeld van alle penitentiaire beambten, aangezien dat op hen allen afstraalt. De mensen veralgemenen nogal gemakkelijk door elke cipier corrupt te noemen. Ik overdrijf nu een klein beetje, maar ik merk in de praktijk dat de mensen daarover spreken, aangezien het spectaculaire dossiers zijn. We weten echter allemaal dat het over een zeer kleine minderheid gaat en dat de overgrote meerderheid van de cipiers wel op een integere en ernstige wijze werkt.

Sta me toe om nog op te merken dat u niet hebt geantwoord op mijn vierde vraag, of u kennis hebt van gevallen van corruptie in andere gevangenissen.

Mevrouw de minister, dank u wel voor uw antwoorden. U staat inderdaad voor een zeer grote uitdaging. U hebt aangegeven wat er allemaal in de pijplijn zit en welke maatregelen gepland zijn, waaronder een geïntegreerde aanpak. De problematiek zal echt grondig en op korte termijn moeten worden aangepakt, anders loopt u een aantal risico’s.

Ik zie twee grote risico’s. Ten eerste, doordat gedetineerden met een uitgaansvergunning onder druk worden gezet, durven ze op termijn misschien geen uitgaansvergunning meer aanvragen uit schrik om nadien druk te voelen vanwege zware criminelen binnen de gevangenismuren. Dat zou heel jammer zijn voor de re-integratietrajecten en voor de overbevolking, want het sorteert een averechts effect.

Een tweede risico is dat, als de problematiek niet bij de wortel kan worden aangepakt, de druk op het personeel op den duur zeer hoog wordt. Het is al niet evident om voldoende medewerkers te vinden die aan de slag willen in onze gevangenissen. Als blijkt dat de druk op het personeel zo hoog wordt dat er onder meer chantage wordt gepleegd, wordt het nog moeilijker om kandidaten te vinden, zeker wanneer daar uitgebreid over wordt bericht in de media. Dat zijn twee gevolgen die op de lange termijn rampzalig kunnen zijn voor het penitentiaire beleid dat we willen voeren.

Los van de discussie ben ik het ermee eens dat we niet mogen stellen dat alle cipiers omkoopbaar of corrupt zijn, absoluut niet. Ik denk echter dat de druk, in combinatie met de aanwezigheid van zware criminelen die die druk uitoefenen, een zeer belangrijke factor is. Daarom denk ik ook dat het verschijnsel niet beperkt zal blijven tot Haren. We mogen niet naïef zijn: dat zal zich ook in andere gevangenissen voordoen.

Mevrouw de minister, er wacht ons inderdaad een gigantische uitdaging, niet alleen voor de gevangenis van Haren, maar ook voor de andere gevangenissen. Ik word een beetje teruggekatapulteerd in de tijd. Ik herinner mij nog dat voor de opening van de gevangenis van Haren alles snel moest gebeuren. Alle rekruteringen vonden plaats op één jobdag, de opleiding volgde pas later. Dat lijkt me toch een kwetsbaar punt. Ongetwijfeld werden daar goede, gemotiveerde mensen aangeworven, maar misschien ook anderen die niet weerbaar genoeg waren, de jobinhoud onderschatten of onvoldoende gescreend werden.

Het is tegenwoordig niet eenvoudig om gevangenispersoneel te vinden, zeker niet in de huidige werkomstandigheden en -context. Toch blijft het belangrijk om te waken over een goede screening van het gevangenispersoneel. Dat blijft essentieel, ook in het belang van de penitentiair beambten zelf. Het doel is niet enkel om mensen met verkeerde bedoelingen te vermijden, maar ook om na te gaan hoe weerbaar iemand is om in zo’n context te werken. Nog los van alle andere uitdagingen, staat er een grote opdracht te wachten. We zullen dat zeker mee opvolgen.

Mevrouw de minister, u staat voor een gigantische operatie. Het vertrouwen van de burger hangt samen met de resultaten van het beleid. Dat vertrouwen is de laatste jaren afgenomen. Ik denk dat er voldoende inspanningen worden geleverd om nu een begin te maken en dat stemt zeer positief. We moeten het failliet van het gevangeniswezen vermijden. De gevangenissen staan enorm onder druk door de overbevolking en tegelijkertijd dreigt een sluimerende overname door een onderwereld, die via netwerken druk zet op wat zich in de bovenwereld afspeelt. Dat moet zeker worden vermeden.

De aanpak vind ik zeer goed: aanklampend, preventief, geïntegreerd en resultaatgericht. Het belang van preventie en vooral van ondersteuning en onderstutting van ons personeel mag niet onderschat worden. De sociale onderhandelingen die nu lopen, kunnen daarin een oplossing bieden. Het sneller invullen van de kaders en het herbekijken van de barema’s kunnen daarbij helpen.

Ik denk dat het personeel nu alle steun nodig heeft, ondanks de enkelingen die dreigen ten prooi te vallen aan aanlokkelijke voorstellen van mensen uit criminele netwerken. Er ligt dus veel werk op de plank.

Merci, madame la ministre, pour vos réponses complètes. Je demeure toutefois inquiet, car j'ai entendu très peu d'informations quant à la manière opérationnelle dont vous allez assurer la sécurité des alentours de la prison de Haren et de sa muraille. Comment faire en sorte que des objets qui sont aujourd'hui envoyés parfois depuis des propriétés privées ou depuis la voirie, avec des inscriptions au sol pour indiquer le meilleur endroit et le meilleur angle d'envoi, puissent être mis en défaut? Je n'ai entendu d'interventions ni de la part du SPF Justice, ni de la Régie des Bâtiments afin de sécuriser cette prison, et cela m'inquiète.

Je suis aussi inquiet quant à l'intérieur. Vous avez dit que des mesures étaient prises pour assurer la continuité du service dans la prison de Haren: quelles sont-elles? Cette prison était déjà en sous-effectif, malgré une occupation quasiment complète. Nous connaissons en outre les difficultés pour recruter les agents pénitentiaires. Comment avez-vous suppléé à ces 12 agents pénitentiaires afin d'assurer un fonctionnement optimal?

Au-delà de la lutte contre le narcotrafic et les trafiquants, qui est essentielle, il y a la question de la sécurité de ces agents, dans la prison et en dehors de celle-ci. Des concertations sociales seront nécessaires. Je vous avoue que votre réponse manque de mesures concrètes.

Mevrouw de minister, bedankt voor uw antwoord en de opsomming van de vele initiatieven die worden uitgerold of op stapel staan. Die zijn natuurlijk noodzakelijk om de georganiseerde criminaliteit, ook in de gevangenissen zelf, tegen te gaan.

Het is goed om u te baseren op verschillende sporen: enerzijds door te kijken naar technologische en andere hulpmiddelen, anderzijds door zeer specifiek de drugsproblematiek in de gevangenissen aan te pakken. Daarnaast zijn initiatieven om het personeel te ondersteunen en weerbaar te maken belangrijk. Die maatregelen moeten ertoe leiden dat de gevangenis geen vrijplaats is, maar een plek waar de georganiseerde criminaliteit niet verder kan blijven functioneren.

Merci, madame la ministre, pour votre réponse. La drogue est un fléau qu'il faut éradiquer car il a des conséquences graves sur notre société. On le voit dans nos rues et dans nos prisons. Dans le cas de Haren, nous devons laisser faire la justice, comme vous l'avez dit, mais ce cas risque de se reproduire.

Aujourd'hui, dans un article, des dockers du port d'Anvers se confient et parlent de la pression exercée sur eux et sur leurs familles, du harcèlement qu'ils subissent de la part de tous ces gros réseaux. Les agents pénitentiaires et l'ensemble des travailleurs dans nos prisons vivent la même chose. Ils ont peur car leur sécurité n'est pas garantie, dans la prison et en dehors de celle-ci. Il suffit parfois de rien, d'un écart conscient ou pas, d'une faiblesse dans leur situation personnelle, pour qu'ils deviennent des proies.

Lorsque nous parlons avec les agents, ils nous interpellent entre autres sur le manque de formation des agents. Des jeunes rentrent, sans aucune formation véritable, dans une prison qui vit un contexte de surpopulation et de sous-effectif. Ce sont deux ingrédients de la corruption. Je vous remercie pour vos réponses par rapport au développement de modules de formation. C'est une très bonne chose. Mais le souci premier qui apparaît lorsqu'on parle avec les représentants des travailleurs, c'est que ces agents n'ont pas l'opportunité d'aller suivre ces formations car les équipes sont en sous-effectif. C'est un problème urgent qu'il faudra traiter et nous continuerons à vous interpeller sur ce dossier. Je vous remercie.

Mevrouw de minister, ik kom eigenlijk niet vaak in deze commissie. Ik ben echter op zoek naar antwoorden. Die antwoorden heb ik al verschillende keren en op verschillende manieren gevraagd, zowel in de plenaire vergadering als schriftelijk. Toch krijg ik nooit een concreet antwoord. U komt telkens met een emotioneel betoog, maar de concrete antwoorden op mijn vragen blijven uit. Daarom stel ik mijn vragen vandaag opnieuw.

Wanneer werd binnen de administratie, namelijk de FOD Binnenlandse Zaken, vastgesteld dat er sprake was van een structureel probleem in Aalter, dat het niveau van de individuele klachten overstijgt? Wie binnen de administratie heeft die vaststellingen gedaan? Wie werd daarvan op de hoogte gebracht? Kunt u mij een tijdlijn bezorgen met alle contacten tussen de FOD Binnenlandse Zaken en de gemeente Aalter met betrekking tot dit dossier, telkens met datum en aanwezigen? Graag ontvang ik die documenten ook schriftelijk.

Werd dat dossier besproken op vergaderingen of overlegmomenten binnen de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) of de Algemene Directie Identiteit en Burgerzaken? Zo ja, op welke overlegmomenten, met welke diensten, en wie was daarbij aanwezig? Kunnen wij een verslag krijgen van die vergaderingen?

Wie werd op welk moment geïnformeerd binnen de FOD Binnenlandse Zaken? Graag kreeg ik ook daar een tijdlijn van alle contacten tussen de Dienst Vreemdelingenzaken en de Algemene Directie Identiteit en Burgerzaken; tussen die directie en hun hiërarchie binnen de FOD Binnenlandse Zaken; tussen de DVZ, de Algemene Directie Identiteit en Burgerzaken en andere diensten van de FOD; en, heel specifiek, tussen al die diensten en uw kabinet. Welke interacties waren er precies tussen uw kabinet en de verschillende onderdelen van de FOD Binnenlandse Zaken over dit dossier?

Half februari 2024 zou er een ontwerpbrief aan uw kabinet zijn bezorgd. Kunt u een kopie bezorgen van die brief? Wie heeft die e-mail op uw kabinet ontvangen? Werden er reminders gestuurd? Zo ja, wanneer en aan wie? Met wie op het kabinet namen de medewerkers van de FOD Binnenlandse Zaken contact op over het dossier-Aalter?

Wanneer was u zelf op de hoogte? Welke contacten waren er – wie en wanneer? – tussen Aalter en uw kabinet; tussen het kabinet-de Moor en uw kabinet; tussen de gemeente Aalter en uw kabinet; tussen de – ondertussen toenmalige – burgemeester van Aalter en uw kabinet; of tussen andere leden van het college van burgemeester en schepenen, en de gemeenteraad en uw kabinet?

Klopt het dat er een wetgevend initiatief werd voorbereid om praktijken zoals in Aalter onmogelijk te maken? Zo ja, wat was de bedoeling van dat initiatief? Ging het om een automatische inschrijving bij het uitblijven van een lokale beslissing? Was het dat wat voorbereid werd?

Wie heeft dat initiatief genomen en wanneer? Welke contacten zijn er hieromtrent geweest tussen de FOD Binnenlandse Zaken, het kabinet-de Moor en uw kabinet? Is daar formeel overleg over georganiseerd? Wie was aanwezig en wat zijn de verslagen van die overlegmomenten? Wie binnen de FOD Binnenlandse Zaken werkte aan dat wetgevend voorstel en wie op uw kabinet was erbij betrokken?

Dat zijn mijn vragen. Ik heb ze allemaal voorgelezen. Het spijt me, mevrouw de minister. U zult wellicht zeggen dat u daarop al hebt geantwoord. Ik heb die vragen inderdaad al eerder gesteld. Wanneer we echter de geluidsfragmenten herbeluisteren en de verslagen erop nalezen, blijkt dat u altijd om de hete brij heen draait. Concrete antwoorden hebt u tot nu toe niet gegeven. Daarom vraag ik u, mevrouw de minister, wees transparant en geef ons die informatie.

Ondertussen is de audit van Audit Vlaanderen over het dossier-Aalter beschikbaar. De FOD Binnenlandse Zaken wordt daarin 89 keer vermeld, waaruit duidelijk blijkt dat de FOD geen decorstuk vormt in die audit. Integendeel, de FOD Binnenlandse Zaken staat daarin vrij centraal. Het gaat uiteraard over de gemeente Aalter, maar er zijn heel veel contacten geweest tussen de FOD en de gemeente Aalter.

Daarom vraag ik u nogmaals, mevrouw de minister, om in alle transparantie antwoord te geven op de gestelde vragen. Als u die vandaag niet kunt geven, mag u ze mij gerust achteraf schriftelijk bezorgen; de manier waarop doet er niet toe. Ik zal die vragen blijven stellen tot we er een antwoord op krijgen. Dank u wel.

Madame la ministre, ma question est un peu différente. Je vous avais interrogée il y a plusieurs mois, dans le cadre de la lutte antiraciste et de la lutte anti-discrimination, sur les conséquences de l'affaire Brusselmans. J’avais pointé à l'époque, et vous aviez également souscrit à cela, la nécessité d'adapter les lois anti-discrimination pour les rendre plus opérantes et pour faire en sorte qu’elles ne puissent être détournées de leur objectif. Elles devraient donc être revues.

Les exemples d'incitation à la haine et de pratiques discriminatoires sont malheureusement légion. L'exemple qui a été cité par le collègue Vandemaele est la récente démission de M. De Crem, bourgmestre d'Aalter, ancien membre de votre parti. Les pratiques, aujourd'hui avérées suite à un audit de l'administration flamande, démontrent en réalité la nécessité de cette lutte antiraciste et de poursuivre de manière effective toute discrimination sur notre territoire.

Vous m'aviez alors indiqué que vous alliez travailler avec le collègue Beenders sur ces questions. Vous aviez même évoqué la possibilité de réfléchir à une modification des lois anti-discrimination à l'été 2025, donc l'été qui vient de passer.

Madame la ministre, mes questions sont simples. Où en êtes-vous? Quelles leçons tirez-vous de l'ensemble de ces faits – l'affaire Brusselmans, l'affaire Aalter? Quand pouvons-nous nous attendre à un projet de loi qui permette, de manière opérative, plus directe et plus efficace, de lutter contre tout acte de racisme et contre toute discrimination sur notre territoire?

Ik ben natuurlijk ontgoocheld over het antwoord, maar ik ben uiteraard niet verwonderd, want dit is het antwoord dat we al maanden krijgen. De ambitie lijkt te zijn om het dossier zo snel mogelijk te begraven, in de verwachting dat het zal overgaan.

Mevrouw de minister, u hebt mij eens aangesproken op straat. De manier waarop laat ik terzijde; het leek op een gesprek, ik weet niet hoe ik die gebeurtenis moet omschrijven. Ik heb u daar gezegd dat transparantie de kortste weg is. Ik begrijp niet waarom u niet wilt antwoorden op die vragen, tenzij u iets te verbergen hebt. U blijft verwijzen naar uw antwoord in plenum. U hebt in plenum twee keer niets gezegd. Op alle vragen die we stelden, hebt u niet geantwoord. Hetzelfde geldt voor de brief. Met die brief hebben we wel wat documenten gekregen, maar als we in het kader van de openbaarheid van bestuur documenten opvragen bij de DVZ, krijgen we een pak meer documenten. Ik heb nu eenzelfde vraag gesteld aan de FOD Binnenlandse Zaken. Ik zal bekijken wat eruit komt.

Het blijft me verwonderen dat u ervoor kiest om geen klaarheid te scheppen en geen informatie te delen, die wel degelijk beschikbaar is. U doet er alles aan om dit te begraven. Ik heb deze zomer een goede spade gekocht, dus ik blijf spitten totdat de antwoorden op onze vragen er komen.

Madame la ministre, je vous remercie pour votre réponse mais je vous avouerai qu'elle m'étonne par sa brièveté. Je comprends que le SPF Justice a fait à ce moment-là un travail d'analyse, qu'il l'a communiqué – si j'entends bien – au cabinet Beenders et qu'il appartient à ce dernier de prendre la main. Mon interrogation réside dans le fait de savoir s'il s'agira d'un travail commun entre M. Beenders – qui est responsable de l' É galité des chances – et vous, qui êtes responsable de la Justice, parce que la lutte anti-discrimination et la lutte antiraciste sont avant tout un outil judiciaire. Donc, si M. Beenders n'a pas les outils que constituent les parquets, les procureurs et ainsi de suite pour assurer que tout cela soit traduit par des circulaires du Collège des procureurs généraux; par des directives concrètes à destination des agents de police et des tribunaux, quelle sera la valeur de cette nouvelle lutte anti-discrimination et antiraciste? Ce n'est pas une politique d' égalité des chances, c'est une politique de poursuite judiciaire d'un acte qui est qualifié de délit ou de crime en fonction des circonstances. D'autant plus lorsqu'entrera en vigueur le nouveau Code pénal en avril prochain, qui érige en facteur aggravant général le facteur discriminant pour toute infraction. Je suis donc un peu étonné, voire ébahi, que vous considériez que cela ne vous concerne pas.

Mijnheer de voorzitter, ik verwijs naar de schriftelijke versie van mijn vraag.

Mevrouw de minister, op 29 mei woedde een zware brand in de gevangenis van Lantin die was uitgebroken in de centrale wasruimte. Bij deze bluswerken kwam helaas een brandweerman om het leven en liepen drie andere brandweerlui ernstige verwondingen op.

Dringende herstellingswerken zijn nodig om de detentiecapaciteit van de gevangenis te behouden en om te vermijden dat de overbevolking in andere gevangenissen zou- toenemen. Uit berichten blijkt dat de totale kostprijs wordt geraamd op 1 miljoen Euro. 600.000 zou daarvan besteed moeten worden aan dringende herstellingen aan de infrastructuur. 150.000 zou nodig zijn om verloren of beschadigd materiaal te vervangen. Om de detentiecapaciteit te behouden zou nog 250.000 Euro uitgetrokken moeten worden.

Kan de minister meer toelichting geven betreffende de oorzaak van deze brand?

Kan de minister meer toelichting geven betreffende de totale kostprijs van deze herstellingswerken?

Op welke wijze zullen deze herstellingswerken worden gefinancierd? Aangezien de herstellingswerken het gevolg zijn van een zware brand en we ervan uit mogen gaan dat deze gevangenis behoorlijk verzekerd is tegen brand en alle hieruit voortvloeiende gevolgen: wat is de omvang van de financiële tussenkomst van de verzekeringsmaatschappij waar de brandpolis werd afgesloten?

Wanneer deze tussenkomst onvoldoende is om de nodige herstellingswerken uit te voeren: zullen er bijkomende budgetten worden vrijgemaakt binnen de begroting om deze onvoorziene uitgaven te financieren?

Wanneer zullen de dringende herstellingswerken worden uitgevoerd? Is er hier reeds een planning opgesteld? Graag meer toelichting.

In de nota staat dat er nog eens 250.000 euro zou moeten worden uitgetrokken om de detentiecapaciteit te behouden. Kan de minister hierover meer toelichting geven? Wat is hier het oorzakelijk verband met de brand en de hieruit voortvloeiende schade? Over hoeveel plaatsen gaat het?

Madame la ministre, le coût journalier d’un détenu est passé de 146 euros en 2017 à 170 euros en 2023, pour un budget global de 744 millions d’euros. Ce débat sur la soutenabilité du modèle carcéral a refait surface, et vous avez même évoqué la possibilité de faire contribuer financièrement les détenus à leurs frais de détention.

Mais avant de parler de contribution financière, il faut rappeler l’essentiel: depuis quelques années, nous savons que la situation de certaines prisons est intenable. Elle met en danger des femmes et des hommes, détenus comme personnel. Et qu’a-t-on fait? A priori , rien.

À Lantin, l’incendie du 29 mai a révélé une fois de plus la vétusté des infrastructures et leurs conséquences dramatiques. Quant à la maison d’arrêt de Huy, dès janvier 2024, mon collègue Hervé Rigot, député PS, avait interpellé le secrétaire d’État Mathieu Michel à propos d’un rapport incendie accablant – 66 infractions, dont plusieurs majeures. La réponse de l’époque renvoyait toute rénovation à l’après-2026. Deux ans plus tard, rien n’a changé.

Dès lors, madame la ministre, pouvez-vous nous préciser quel est aujourd’hui le plan d’investissement concret pour la prison de Lantin afin de garantir la sécurité et la dignité dans cet établissement?

Où en est le Masterplan pour Huy et quel calendrier réel pouvez-vous présenter?

Ne pensez-vous pas qu’avant de songer à faire payer leur détention aux prisonniers, la priorité absolue doit être de leur assurer des conditions humaines et dignes, comme l’exige notre Constitution et nos engagements internationaux?

Enfin, que comptez-vous entreprendre avec votre collègue chargée des infrastructures, Mme Vanessa Matz, pour apporter une réponse conjointe et crédible à cette crise, qui dépasse largement les seuls aspects organisationnels et relève aussi de choix budgétaires et politiques?

Dank u voor uw antwoord, mevrouw de minister.

Ik heb toch duidelijk begrepen dat u zegt – in weerwil van wat er in de media is verschenen – geen kennis te hebben van het feit dat er 250.000 euro zou moeten worden uitgetrokken voor het behoud van de detentiecapaciteit? Ik begrijp dus niet goed dat dat wel zo in de media is verschenen.

Merci madame la ministre pour vos réponses. J'entends votre volonté d'aller de l'avant. J'entends aussi votre prise de conscience de la nécessité d'agir pour une justice plus respectueuse, plus solide et plus humaine. Mais, vous l'avez vous-même reconnu, il faudrait un milliard supplémentaire pour la Justice. Je pense que vous savez vous-même que vous ne l'aurez pas. J'entends vos réflexions. J'entends qu'il n'y a pas d'échéancier. Je crains qu'il y ait une forme de double peine pour les détenus, en les enfermant dans des conditions insalubres. Il ne peut pas non plus y avoir de peine pour celles et ceux qui travaillent dans ces structures. Ils méritent de se sentir protégés et respectés. Nos prisons, nos magistrats et nos policiers ont besoin de moyens réels. Je veux conclure en vous le disant avec respect: je ne doute pas de votre volonté sincère de bâtir une justice solide et respectueuse mais, chacun le voit, vos collègues vous contraignent à la construire sur du sable.

Mevrouw de minister, de overbevolking in Gent heeft intussen een kookpunt bereikt. De gevangenis heeft een capaciteit van 283 plaatsen, maar op het moment dat ik mijn vraag indiende, verbleven er meer dan 460 gedetineerden.

De gevangenisdirectie heeft blijkbaar ingegrepen. Zo zijn er stevige sancties aangekondigd voor gedetineerden die weigeren een extra matras in de cel toe te laten. Ook nieuwe gedetineerden die zelf weigeren in zo’n cel te verblijven, krijgen een straf. In een recent geval kreeg een gedetineerde vier dagen isolatie opgelegd. Andere sancties zijn het verlies van het recht op familiebezoek, een tijdelijk verbod op buitenwandelingen of de uitsluiting van buitenactiviteiten. Dat werd bevestigd door de woordvoerder van het gevangeniswezen.

Ik heb daarover een aantal vragen.

Kunt u meer toelichting geven bij de evolutie van de overbevolking sinds de ingrepen van de gevangenisdirectie? Hoeveel gedetineerden hebben sinds die ingrijpende maatregelen een sanctie gekregen? Er zijn gesanctioneerde gevangenen die beroep hebben aangetekend tegen de beslissingen van de gevangenisdirectie. Kunt u daar meer informatie over geven? Zijn er al definitieve uitspraken? Wat zijn de resultaten?

In een schriftelijke reactie verwees u naar de noodwet, naar bijkomende capaciteit op middellange termijn en naar de terugkeer van gedetineerden zonder geldige verblijfspapieren. Mevrouw de minister, we weten allebei dat dat geen oplossingen ten gronde zijn. De kritiek vanuit verschillende hoeken op de noodwet neemt bovendien aanzienlijk toe. Hoe kunt u verantwoorden dat die noodwet een oplossing zou bieden voor deze ernstige problematiek?

In Gent gaat het niet alleen om structurele overbevolking, er zijn ook problemen met het personeel. Er zijn meer bepaald ernstige personeelstekorten.

Volgens de vakbonden bedraagt het tekort ongeveer tien voltijdse krachten. Dat leidt bijvoorbeeld tot een zeer hoge werkdruk en tot veiligheidsrisico’s. Op 20 juli heeft de vakbond zijn ergernis kenbaar gemaakt aan de gevangenisdirectie en het gevangeniswezen. De boodschap werd blijkbaar niet goed begrepen, een deel van de cipiers werd nadien immers nog ingezet voor het bewaken van enkele verdachten van een schietpartij in Sint-Niklaas, wat in principe de taak is van de federale politie. Als gevolg daarvan hebben de cipiers tijdelijk het werk neergelegd uit onvrede en een stakingsaanzegging ingediend. Vervolgens vond een nieuw overleg plaats met de gevangenisdirectie. Er werden naar verluidt concrete afspraken gemaakt om het acute personeelstekort aan te pakken. Op papier werden die afspraken vastgelegd, althans volgens de vakbonden. Die afspraken bleken echter voor interpretatie vatbaar en werden in de praktijk niet meteen nageleefd. Het gevolg was dat op 17 augustus het werk gedurende 48 uur werd neergelegd, met het risico op nieuwe stakingsaanzeggingen indien er geen oplossing komt.

Daarom kreeg ik graag wat meer toelichting.

Welke concrete afspraken zijn er gemaakt met de directie en het gevangeniswezen? Waarom werden die afspraken niet nageleefd? Waarom worden er in de gevangenis van Gent cipiers ingezet voor het bewaken van verdachten van een schietpartij? Zoals ik al zei, dat is normaal gezien het werk van de federale politie. Tot slot, welke initiatieven zult u nemen om het personeelstekort in Gent – en in alle andere gevangenissen – structureel aan te pakken, zodat de werkdruk aanvaardbaar blijft en de veiligheidsrisico’s beperkt worden?

Ik heb ongeveer dezelfde vragen.

Wanneer we spreken over de gevangenis van Gent, waar die 48-urenstaking heeft plaatsgevonden, moeten we dat bekijken tegen de achtergrond van de overbevolking. Er zijn daar momenteel 470 gedetineerden gehuisvest terwijl er een capaciteit van 299 plaatsen is, wat neerkomt op een overbevolking van bijna 60 %. Ook het tekort van 10 personeelsleden – 178 voltijdse equivalenten op 188 voorziene functies – is nog berekend op de oude norm en niet vertaald naar de werkelijke norm.

Mijn vragen zijn grotendeels dezelfde. Hoe zult u het tekort aanpakken? Hoe verlaagt u de werkdruk? Wat wilt u doen om de veiligheid van het personeel in Gent te waarborgen?

Wat met de ziekenhuisbewaking door de politie, die afgesproken is? In de praktijk betekent dit dat er drie shiften van twee mensen nodig zijn. Dat betekent dat er 18 cipiers minder beschikbaar zijn voor de gevangenis. Wanneer zij andere taken moeten uitvoeren, creëert dat een probleem en vergroot het personeelstekort. Daarnaast kloppen sommige cipiers ook dubbele posten. Wat is het antwoord op deze acute situatie?

Dank u voor uw uitvoerige antwoord, mevrouw de minister.

Ik heb nog twee opmerkingen. Ten eerste, wat het klachtenregister betreft, noteer ik dat de uitspraken onvoldoende gemotiveerd zijn om te kunnen vaststellen op welke basis klachten worden ingediend. Het zou echter niet moeilijk zijn om dat te verbeteren. Het zou nuttig zijn om ter zake een initiatief te nemen. Ik denk niet dat dit heel veel werk voor het betrokken personeel met zich meebrengt.

Ten tweede, ik durf aan te dringen op continu overleg met de minister van Binnenlandse Zaken om ervoor te zorgen dat het bewaken van gedetineerden in een ziekenhuis niet langer op de schouders van de cipiers terechtkomt. Zoals collega Yzermans heeft berekend, zijn er 3 shiften per 24 uur nodig, waardoor veel capaciteit van de cipiers verloren gaat. Dat moet dringend opgelost worden.

Mijn conclusie is dezelfde: schoenmaker blijf bij je leest. Die taken moeten goed worden bewaakt, anders ontstaat een pervers effect. Enerzijds groeit de overbevolking nog, ook in Gent, anderzijds worden taken toebedeeld waarvoor andere instanties bevoegd zijn. Dat zal de druk op de tewerkstelling en op de cipiers daar alleen maar vergroten. Ik hoorde wel de goede boodschap over de versterking van de DAB.

Mevrouw de minister, enkele weken geleden werd een cipier van de gevangenis van Mechelen ernstig bedreigd buiten de gevangenismuren. Onder zijn ruitenwisser vond hij een papiertje met de boodschap – ik citeer letterlijk: "Kutcipier, ik weet u te vinden, blijf weg!"

Dit is het tweede geval van bedreiging van cipiers werkzaam in de gevangenis van Mechelen op toch wel heel korte tijd. Cipiers van andere gevangenissen worden echter ook regelmatig slachtoffer in hun privésfeer. Zo werden molotovcocktails gegooid naar wagens en woningen van cipiers, of werden trackers onder hun wagens geplaatst.

Ik denk dat we het er Kamerbreed over eens zijn dat het absoluut onaanvaardbaar dat cipiers in hun privésfeer aangeschoten wild zijn geworden. Steeds vaker moeten deze mensen, louter omdat ze dat beroep uitoefenen, vrezen voor hun veiligheid.

Mevrouw de minister, kunt u het dossier in Mechelen concreet toelichten? Waren er geen camerabeelden op die parking aanwezig om informatie te verschaffen?

Het is niet het eerste incident, zoals ik al zei. Enkele maanden geleden werd ook een auto van een cipier bekrast. Wat is de stand van dat onderzoek? Zijn de daders daarvan al geïdentificeerd?

Nogmaals, mevrouw de minister, bij hoogdringendheid moeten er efficiënte en concrete maatregelen worden genomen ter bescherming van de cipiers. Ook de vakbonden dringen daar regelmatig op aan. Ik citeer een uitspraak van enkele weken geleden: "Het is echt tijd om de nodige middelen en politieke wil in te zetten." Ik denk, mevrouw de minister, dat dit bij hoogdringendheid uw aandacht moet krijgen.

Bedankt voor uw antwoord, mevrouw de minister.

Mevrouw de minister, u hebt aangekondigd dat u een expertengroep zou samenstellen die de overbevolking in de gevangenissen moet aanpakken, niet door extra plaatsen te creëren, maar door na te denken over alternatieve vormen van straffen en over structurele oplossingen die op lange termijn effect hebben. Ik heb begrepen dat die expertengroep zal worden samengesteld uit advocaten, magistraten, professoren en procureurs en dat hij tegen september 2028 een definitief rapport klaar moet hebben.

Deze termijn is veel te lang. Het gaat om experten die het strafrecht kennen. Daarenboven heeft de commissie voor Justitie tijdens de vorige legislatuur een uitgebreide bespreking gehouden ter voorbereiding van het nieuwe Strafwetboek. Ook toen werd er gediscussieerd over alternatieve manieren van straffen, niet alleen met de commissieleden, maar ook met vele experten uit diverse hoeken, zoals gespecialiseerde advocaten, magistraten, professoren en procureurs. Ik denk, mevrouw de minister, dat deze expertengroep op veel kortere termijn met resultaten moet komen. De kritiek is dan ook groot. Ik citeer bijvoorbeeld: “Drie jaar wachten is niet haalbaar. Het is nu al vijf voor twaalf. En als we moeten wachten tot 2028, zal het dertig over twaalf zijn.” Of nog: “Intussen blijven we met het probleem van overbevolking zitten, met alle gevolgen van dien, ook voor het personeel.” Gekoppeld aan het grote personeelstekort wordt de situatie in de gevangenissen effectief onhoudbaar, dus moeten er maatregelen op korte termijn worden genomen.

Kunt u meer toelichting geven over deze expertengroep? Welk budget wordt hiervoor uitgetrokken? Dat haast en spoed zelden goed zijn, is algemeen geweten, maar wanneer het probleem zo nijpend is, wanneer cipiers dagelijks het gevaar lopen fysiek te worden aangevallen en wanneer dit land met de regelmaat van de klok wordt veroordeeld door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, mag je verwachten dat dit prioritair wordt behandeld, minstens binnen het jaar. Waarom dan die uitgebreide termijn van drie jaar? Hoe verantwoordt u dat?

Tot slot nogmaals de vraag naar structurele maatregelen op korte termijn. Mevrouw de minister, we hebben het al gehad over de noodwet en ik ga die vraag hier niet meer herhalen, maar er moet dringend meer worden ingezet op repatriëring van criminele vreemdelingen en illegalen, die bijna 45 % van het gevangenisbestand uitmaken. Van hen is 75 % hier illegaal. Daar moeten meer stappen worden gezet. Mijn vraag is dan ook met welke landen er reeds een akkoord werd bereikt. Met welke landen bent u in onderhandeling?

Ik heb ongeveer dezelfde vraag. Voor het zomerreces is met steun van alle fracties de noodwet goedgekeurd. Ook werd via het paasakkoord aangekondigd dat er een extra injectie van middelen voor een bedrag van ongeveer 55 miljoen euro wordt ingeschreven, gespreid over een aantal bevoegdheden.

Tijdens de vakantie heb ik kunnen lezen dat er volgens de berekeningen 1 miljard euro nodig is om 2.000 plaatsen bij te creëren. Hoe ziet u dat? Hoe wordt dat bedrag ingevuld? In verschillende teksten en mediaberichten lees ik daarover namelijk uiteenlopende informatie. Het gaat echter alleszins om plaatsen om de overbevolking tegen 2030 af te bouwen.

Ik heb ook begrepen dat de noodwet uiteraard dient om de straffeloosheid te verhelpen. De 700 extra plaatsen die kunnen worden gecreëerd, dienen eerder als ontluchting, waardoor de overbevolking netto nog steeds op hetzelfde niveau blijft. Vandaag zien wij zelfs een stijging, ook in het aantal grondslapers.

Mijn vraag richt zich ook op de expertengroep. Het gaat om een evidencebased verhaal waarbij de expertengroep vooral het strafrechttraject, van de strafbepaling tot de strafuitvoering, onderzoekt.

Wat is de strategie daarvoor, inclusief de meest recente tijdlijn? Kon er geen beroep worden gedaan op een aantal interessante insteken vanuit sociaal oogpunt? Ook buitenlandse voorbeelden moeten worden onderzocht. Ze bestaan. Tijdens de studiedag in april 2025 zijn goede voorbeelden naar voren gebracht.

De Centrale Toezichtsraad voor het Gevangeniswezen spreekt over windowdressing. Hoe effectief zal de noodwet zijn? Een deel van die vraag lijkt mij reeds beantwoord.

Hoe zult u het structurele probleem van het personeelstekort binnen de gevangenissen aanpakken?

Dank u voor uw antwoord, mevrouw de minister. Ik begrijp dat de expertengroep inmiddels is samengesteld. Wat de professoren betreft, zijn dat dezelfde professoren die ons op een zeer goede wijze hebben begeleid bij alle besprekingen over het nieuwe Strafwetboek tijdens de vorige legislatuur.

Er komt geen extra budget, zo heb ik begrepen. U rekent dus in feite een beetje op vrijwilligers, want de werklast bij de magistraten is vandaag al zeer hoog, zoals we allemaal weten. Worden ook de advocaten geacht hieraan belangeloos deel te nemen?

Nogmaals, ik blijf het herhalen: drie jaar is veel te lang. U zou eens de verslagen van de besprekingen van de commissie voor Justitie in het kader van het nieuwe Strafwetboek moeten lezen. Daar is uitvoerig gesproken over onder andere alternatieven. Er is dus voldoende informatie aanwezig. Ik vind dat dit toch op een veel kortere termijn moet gebeuren.

Ik noteer voor de zoveelste maal dat u voor deze problematiek geld gebruikt dat u hebt gekregen in het kader van het paasakkoord. Ik vind dat dat geld op veel domeinen wordt besteed. Zo'n groot fortuin hebt u ook niet gekregen, mevrouw de minister. Ik vrees dat u prioriteiten moet stellen.

Tot slot heb ik begrepen dat deze expertengroep regelmatig verslagen aan u moet bezorgen. Ik denk – en daar richt ik mij ook tot de voorzitter – dat het zinvol kan zijn om deze verslagen hier eveneens regelmatig te bespreken zodra ze beschikbaar zijn.

Ik ben blij te horen dat er ook tussentijdse rapporten komen en dat we niet tot 2028 moeten wachten om de expertengroep te kunnen helpen met opvolgen. Het gaat uiteraard om een holistische benadering; daarin volg ik u volledig. In de eerste plaats gaat het om infrastructuur en alle bijbehorende vormen. Ook de diepgaande langetermijnoefening rond de in- en uitstroom binnen de strafrechtketen wordt nu door experten ten gronde bekeken. Ik heb al eerder gezegd dat, gezien de legislatuuroverschrijdende initiatieven en de tijd die nodig is, er ook binnen de politieke partijen een commitment moet bestaan om dat toe te laten. Ik denk dat een duurzame relatie met de vakbonden nodig is om grondig na te denken over het kader en de opwaardering van het personeel om dit te blijven ondersteunen. Waarom zouden we ook niet kijken naar goede voorbeelden, of een combinatie daarvan? Er is bijvoorbeeld een groot verschil tussen wat in Nederland gebeurt en wat in Scandinavië gebeurt. Ook is een maatschappelijk debat nodig over wat een gevangenis vandaag de dag moet betekenen. We moeten wat uit de ratrace stappen om dit grondig aan te pakken. De pijnpunten, zoals u zegt, zoals de voorhechtenis, zijn een zeer goed uitgangspunt. Ook de problematiek rond sans-papiers en de interneringen die we vanmiddag hebben besproken, verdient aandacht. Kortom, het gaat om een en-enoplossing. Ik zou graag – maar ik zal dat misschien schriftelijk vragen – een duidelijk beeld krijgen van wat dat miljard betekent dat u in totaal hebt gevraagd.

Ik verwijs naar de schriftelijke versie van mijn ingediende vraag.

Het parket van West-Vlaanderen meldt dat een Oekraïense man die voor moord werd veroordeeld tot een gevangenisstraf van 27 jaar cel, kon ontsnappen (eerder wegwandelen) uit de open gevangenis, het penitentiair landbouwcentrum, van Ruiselede.

De man zou zijn ontsnapt via het dak en zou nog steeds voortvluchtig zijn.

Het PLC is een open gevangenis, bedoeld voor veroordeelden die niet vluchtgevaarlijk zijn (althans in theorie), in groepsverband kunnen leven en kunnen werken in het landbouwcentrum. Het open regime zou het mogelijk maken dat de gedetineerden zich kunnen voorbereiden op hun terugkeer naar de maatschappij.

De ontsnapte gevangene maakte deel uit van een Oekraïense bende die landgenoten smokkelde naar het Verenigd Koninkrijk. Hij en zijn kompaan moesten in de nacht van 6 op 7 mei 2015 ruim 10.000 euro afgeven aan een Litouws bendelid maar in plaats daarvan werd de Litouwse vrachtwagenchauffeur met 3 messteken neergestoken en gewurgd met de kabel van zijn GPS. Zijn lichaam en vrachtwagen hebben ze achtergelaten aan de E17 in Waasmunster.

Kan de minister de ontsnapping bevestigen en mij meedelen of de ontsnapte moordenaar reeds kon worden gevat?

Had de moordenaar een gekende verblijfplaats in België? Betrof veroordeelde een illegaal? Hoe kon desbetreffend geoordeeld worden dat betrokkene terechtkon in een open gevangenis, en er nog vanuit gegaan worden dat betrokkene niet zou ontsnappen (wegwandelen)?

Wat was de status van de gevangene? Werd door betrokkene reeds een verzoek ingediend tot voorwaardelijke invrijheidsstelling? Hoelang moest de gevangene normaal nog in de gevangenis te verblijven?

Op basis van welke criteria komen veroordeelde criminelen in aanmerking om in een open detentiecentrum te verblijven? Bent u van oordeel dat dit dient te worden uitgesloten voor de zwaarste misdrijven? Gaat u hiertoe de nodige initiatieven ondernemen?

Ik dank u voor uw antwoord, maar ik blijf het toch wel onbegrijpelijk vinden, mevrouw de minister, dat iemand die tot 27 jaar cel is veroordeeld wegens het wurgen en vermoorden van een Litouwse vrachtwagenchauffeur, in een open centrum kan worden geplaatst.

U zegt dat er een beslissing is genomen om hem dan toch achteraf naar een gesloten instelling te brengen. Dat die man dan gevlucht is, is misschien niet zo verwonderlijk. Waarom is die man niet onmiddellijk overgebracht naar een gesloten instelling? U zegt zelf dat het hier gaat om vluchtgevaarlijke gedetineerden, omdat ze hier eigenlijk illegaal, of in dit geval met een vals Pools paspoort, in ons land verblijven. Het dossier moet grondig worden uitgespit om herhaling te voorkomen.

Ik verwijs naar de ingediende tekst van mijn interpellatie.

Op een sterk beveiligde persconferentie op 12 augustus jl. heeft de Brusselse Procureur - die al weken onder het hoogste beschermingsniveau 4 staat na zeer serieuze dreigementen uit het drugsmilieu - stevig uitgehaald naar de politiek. Brussel wordt overspoeld door een nietsontziende golf van gewelddadige criminaliteit en druggerelateerde schietpartijen, maar Justitie en Politie staan machteloos. Dat was de boodschap van de Brusselse Procureur. Deze boodschap kwam er na een nieuwe golf van schietpartijen en druggerelateerd geweld die Brussel nu al wekenlang teisteren. In de zomer alleen al is onze hoofdstad opgeschrikt door 20 schietpartijen. Sinds het begin van dit jaar staat de teller op maar liefst 57. “Iedereen kan in Brussel geraakt worden door een verdwaalde kogel." En “Ik wil dit niet banaliseren, we mogen dit nooit normaal vinden". Er moet dringend worden gehandeld. Er mag niet worden gewacht tot er onschuldige burgers gedood worden vooraleer de nodige middelen worden vrijgemaakt.

De procureur klaagde aan dat hij geen gehoor vindt bij de politiek. “Er wordt wel geluisterd, maar ik krijg niks, ik zie niks. Geen extra middelen", was de duidelijke boodschap. “Er is geluisterd maar behalve de 30 extra mensen bij de FGP zie ik niks". “Zo is er weinig of geen beleid om de druggebruikers aan te pakken, voor een drugbehandelingskamer zijn er geen middelen toegekend. In sommige delen van kwetsbare zones als Brussel-Zuid of Brussel-West beschikken ze niet over camera's of werken deze niet. Grote criminelen kunnen vanuit de gevangenis gewoon verder doen." Ook vindt de procureur het – terecht - onaanvaardbaar dat 91 procent van de criminelen die illegaal in ons land zijn, noodgedwongen worden vrijgelaten door de Dienst Vreemdelingenzaken. Verder dringt hij erop aan het kader van de FGP volledig in te vullen.

Wat is de reactie van de minister op deze werkelijke noodkreet van de procureur van Brussel?

Heeft er inmiddels reeds overleg plaatsgevonden met de procureur om een concreet antwoord te bieden op de verschillende aandachtspunten die de Brusselse procureur terecht heeft aangeklaagd?

De procureur houdt een pleidooi om leiders van criminele organisaties onder een hoog beveiligd gevangenisregime te plaatsen om te vermijden dat ze hun handel in criminele activiteiten vanuit de gevangenis kunnen verderzetten. Wat is uw standpunt ter zake? Bent u bereid hiertoe de nodige initiatieven te nemen en de nodige middelen vrij te maken?

De procureur vraagt ook aandacht voor een beleid om druggebruikers aan te pakken. Hij klaagt terecht aan dat er vandaag weinig of geen beleid is. Nochtans dragen de druggebruikers een verpletterende verantwoordelijkheid voor de huidige stijgende drugproblematiek, gekoppeld aan steeds maar toenemend geweld. Preventie alleen is hier onvoldoende. Ook zij moeten kordater worden aangepakt. Bent u bereid hiertoe de nodige initiatieven te nemen?

Is de minister bereid om de nodige middelen ter beschikking te stellen voor de uitbouw van een drugbehandelingskamer bij de rechtbank van eerste aanleg te Brussel?

De procureur kaart ook aan dat het NICC te weinig middelen heeft waardoor ballistisch onderzoek veel vertraging oploopt. Er werden extra middelen beloofd voor het NICC. Wanneer zullen deze middelen concreet worden toegekend? Op welke wijze zullen deze middelen worden verdeeld onder de verschillende gerechtelijke arrondissementen?

Dank u, mevrouw de minister, voor uw antwoord.

Het was echt merkwaardig dat na die grote golf van gewelddadige drugscriminaliteit en de gerelateerde schietpartijen, waarbij duidelijk is dat zowel justitie als politie machteloos zijn, een procureur – in dit geval de procureur van Brussel, die al weken onder beschermingsniveau 4 staat na zeer serieuze dreigementen – op een sterk beveiligde persconferentie een echte noodkreet slaakte. Hij slaakte niet alleen een noodkreet, maar haalde ook uit naar de politiek. Dat is nooit gezien.

De procureur heeft ook heel duidelijk gezegd dat hij geen gehoor vindt bij de politiek. Er wordt wel geluisterd, zegt hij, maar hij krijgt niets. U moet dan ook, mevrouw de minister, bij de volgende begrotingsbesprekingen heel kordaat op tafel kloppen om meer middelen te krijgen, want wat u in het paasakkoord hebt gekregen en wat inmiddels een aantal keren is uitgedeeld, volstaat absoluut niet.

Ik zal het blijven herhalen, mevrouw de minister: wat voor de buitenlandse veiligheid kan, met een bedrag van 3 of 4 miljard per jaar voor defensie, moet zeker ook kunnen voor onze binnenlandse veiligheid. Zowel u als uw collega van Binnenlandse Zaken hebben immers veel meer middelen nodig. Ik wens u dus veel succes bij de begrotingsbesprekingen. Sta uw mannetje en laat u niet doen door uw collega's die er wel in slagen om veel middelen te verkrijgen, zoals de minister van Defensie. Justitie en politie hebben die middelen nodig.

Tot slot dien ik een motie in.

Wij hebben een eenvoudige motie.

Moties

Motions

Ik verwijs naar de tekst van mijn vraag zoals ingediend.

In de media kunnen we lezen dat er vorig jaar slechts 90 niet-Belgen hun gevangenisstraf uitzaten in hun land van herkomst.

Dit jaar zou dat getal nog significant gedaald zijn. Op heden zouden dat voor 2025 (de eerste 8 maanden) slechts 12 personen zijn.

De problematiek van de overbevolking binnen de Belgische gevangenissen is de minister bekend.

Ongeveer 1/3de , oftewel om en bij de 3.500, van alle gevangenen verblijft illegaal in dit land.

Criminele vreemdelingen hun gevangenisstraf laten uitzitten in het land van herkomst, hetgeen door het Vlaams Belang reeds decennialang wordt voorgesteld, kan een belangrijke factor zijn in de strijd tegen de overbevolkingsproblematiek binnen de Belgische gevangenissen.

Kan de minister de voormelde cijfers bevestigen?

Welke maatregelen en initiatieven gaat de minister ondernemen om ervoor te zorgen dat meer criminelen hun gevangenisstraf kunnen uitzitten in hun land van herkomst?

Gaat de minister hiervoor extra personeel aanwerven? Werden hiervoor bijkomende budgetten voorzien? Graag enige toelichting.

Mevrouw de minister, bedankt voor uw antwoord. Ik denk dat we het allebei weten: als daarop versterkt wordt ingezet, als zoveel mogelijk gedetineerden die niet de Belgische nationaliteit hebben en zeker de illegalen worden gerepatrieerd naar hun landen van herkomst, kan een groot deel van de overbevolking in onze gevangenissen worden opgelost.

Mevrouw de minister, in de gevangenis van Hoogstraten heerst veel onrust. U weet dat ze een uniek project is in het gevangeniswezen, met de werkhuizen, opleidingen en het halfopen regime.

In het voorjaar van 2024 werd zonder overleg met het personeel of de vakbonden aangekondigd dat die gevangenis zal sluiten wanneer de nieuwe gevangenis van Antwerpen zal openen, normaal gezien in 2026, met als argument dat de renovatie te veel zou kosten.

Die aankondiging kwam er ondanks de honderdduizenden euro's die al werden besteed aan onder meer masterplannen en renovatieplannen. Daarna werd aangekondigd dat een deel van het complex operationeel zou blijven tot 2030. Die beslissing, van de vorige minister van Justitie, was eigenlijk onbegrijpelijk, gelet op het grote plaatstekort in onze gevangenissen.

Sindsdien is het muisstil gebleven over de plannen voor een eventuele sluiting. Dat leidt, zoals ik al zei, tot grote ongerustheid bij het personeel, dat in het ongewisse wordt gelaten. De ene dag is er sprake van een sluiting, dan een gedeeltelijke sluiting, en nu wordt weer gezegd dat de oudere gevangenissen toch langer zouden openblijven.

Mevrouw de minister, met mijn vragen wil ik graag meer duidelijkheid.

Wat is de definitieve beslissing?

Indien de sluiting toch geheel of gedeeltelijk zou doorgaan, kunt u toelichten wat er met het personeel zal gebeuren? De vorige minister had beloofd dat niemand van het personeel naar Antwerpen zou moeten gaan, maar over de drie gevangenissen in de Kempen zou worden gespreid. Wat zijn daaromtrent de eventuele plannen?

Door de onzekerheid, gekoppeld aan de moeilijke werkomstandigheden, vloeit steeds meer ervaren personeel af, wat de veiligheid en de werksfeer er niet gemakkelijker op maakt. Sommige cipiers hebben dit jaar nog maar enkele dagen vakantie kunnen nemen omdat hun gevraagde vakantie werd ingetrokken door personeelstekorten. Ik meen dat we het er allemaal over eens zijn dat dat onaanvaardbaar is. Cipiers verdienen meer respect en hebben net zoals iedereen recht op vakantie. Welke initiatieven zult u, specifiek voor de gevangenis van Hoogstraten, nemen om dat probleem op te lossen?

Mevrouw de minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik noteer dat de gevangenis slechts gedeeltelijk zal worden opengehouden. Graag had ik daar wat meer informatie over. Wat betekent gedeeltelijk? Wat is de timing? Een gevolg van die beslissing is dat een deel van die gevangenis zal sluiten. Wanneer zal dat gebeuren? Hoelang zal het onderzoek door de Regie der Gebouwen duren? Al die zaken moeten op heel korte termijn worden uitgeklaard om de ongerustheid weg te nemen bij de cipiers die in Hoogstraten werken. Ik noteer ook dat u heel duidelijk hebt gezegd dat de cipiers die niet meer in Hoogstraten zullen worden tewerkgesteld, niet naar Antwerpen worden overgeplaatst, maar in de regio zelf kunnen blijven werken in een van de drie andere penitentiaire instellingen.

Mevrouw de minister, op 18 augustus werd in de gevangenis van Wortel een cipier bedreigd door een gedetineerde met een glasscherf. Dat zoveelste gewelddelict in een gevangenis is daar ingeslagen als een bom en roept vragen op over de veiligheid van het gevangenispersoneel. Een cipier getuigde bij mij dat de werkomstandigheden door die incidenten van agressie zwaar worden en ontmoedigend werken. Hij hoopt net zoals zijn collega-cipiers op concrete antwoorden en verbeteringen in de gevangenis.

Hoe wilt u de veiligheid waarborgen in de gevangenis van Wortel? Hoe treedt u op tegen dergelijke incidenten en vormen van intimidatie?

Hoe zult u ervoor zorgen dat de infrastructuur voor de gevangenis, inclusief de beveiligingssystemen en communicatiemiddelen, op korte termijn wordt verbeterd? Camera's zijn er kapot en veiligheidscellen defect.

Mevrouw de minister, de situatie in de gevangenis van Wortel is werkelijk onhoudbaar geworden. Zware vechtpartijen tussen gedetineerden en het over de omheining gooien van drugs en gsm's zijn er schering en inslag. Het zijn maar enkele voorbeelden.

Incident na incident, telkens opnieuw moet het personeel de chaos ondergaan. Er circuleren online voldoende berichten betreffende de ernst van de recente incidenten. Het is dan ook onnodig te zeggen dat de personeelsleden op hun tandvlees zitten. Ze worden moedeloos, zijn onderbemand en voelen zich, mevrouw de minister, werkelijk in de steek gelaten.

Uit gegevens waarvan ik kennis heb, blijkt dat het gevoel leeft dat de directie het personeel onvoldoende steunt, waarschijnlijk omdat ze zelf te weinig ondersteuning krijgt van het hogere niveau. Met andere woorden, het personeel vraagt dringend actie. Het wil niet liever dan zijn werk kunnen doen in menswaardige en veilige omstandigheden. Er moet dringend extra ondersteuning komen om eindelijk een antwoord te bieden op de specifieke problemen in die gevangenis. Mevrouw de minister, het personeel vraagt de politieke moed om eindelijk alle problemen op het terrein concreet en daadkrachtig aan te pakken en de nodige middelen vrij te maken.

Wat moet er gebeuren in die gevangenis opdat er echt geluisterd wordt naar de almaar toenemende problemen? Welke initiatieven wilt u nemen om oplossingen voor de gevangenis uit te werken? De signalen zijn overduidelijk. U moet echt politieke moed aan de dag leggen en niet wachten tot er iets misgaat.

Daarnaast blijkt uit berichten dat de situatie van de veiligheidscellen bijzonder verontrustend is in de gevangenis van Wortel. Ze zouden vaker buiten gebruik dan beschikbaar zijn. Dat heeft uiteraard een rechtstreekse impact op de veiligheid van het personeel en de gedetineerden. Er zijn dringend herstellingswerkzaamheden nodig. Bent u daarvan op de hoogte, mevrouw de minister? Wat zal er op korte termijn gebeuren?

Daarnaast zijn er verschillende structurele gebreken die de dagelijkse werking en de veiligheid ernstig belemmeren. Hebt u, mevrouw de minister, de gevangenis in Wortel al bezocht, niet om er op te treden tijdens een kort persmoment, maar om echt te luisteren naar alle bezorgdheden en de ernst van de problematiek te beoordelen?

Dank u voor de nauwgezette opvolging.

Dank u voor uw antwoord, mevrouw de minister. Ik denk echter dat er meer moet worden ingezet op de communicatie tussen het personeel en de directie. Ik weet echt niet of zij de moed hebben om dat rechtstreeks aan u te zeggen, maar daar loopt fundamenteel een en ander mis, als men daar zijn oor te luisteren legt. Misschien durven ze aan mij meer te zeggen dan aan u als minister. Er moet zeer nauwkeurig op worden toegezien en de directie moet worden gestimuleerd om daar meer werk van te maken. Ik zal dat in elk geval opvolgen.

De titel van mijn vraag is brutaal, maar bepaalde zorgverstrekkingen worden gedetineerden ontnomen, eenvoudigweg omdat ze niet worden aangeboden. Dat werd al meermaals aangekaart.

Er was vanochtend een uitgebreide toelichting over de geestelijke gezondheidszorg in de gevangenissen en het tekort aan zorgverlening. Een van de pijnpunten is het gebrek aan medisch personeel, in het bijzonder aan tandartsen. Tandzorg gebeurt zeer selectief: sommige gevangenissen beschikken over tandartsen, andere niet, of werken met uiteenlopende regelingen. In Hasselt is er zelfs geen opvolging meer. Er wordt geen tandzorg meer toegepast.

Mijn vraag is dan ook zeer pertinent. Hoe zal men de noodzakelijke tandzorg, die een basisrecht vormt van iedere gedetineerde, opnieuw invoeren en opvolgen? Is er nog werk gemaakt van het systeem van mobiele tandartsen als alternatief? Ook in Leuven Centraal is er een probleem. Hoe wordt de situatie rond betere tandzorg in het algemeen opgevolgd en gemonitord? Hoe kunnen maatregelen worden toegepast in zowel Hasselt als Leuven Centraal? Bovendien vraagt men om een groter budget.

Mevrouw de minister, ik verheug me dat er stappen worden gezet. Toch blijf ik ervoor pleiten dat men de toegang tot de tandzorg van elke gedetineerde blijft onderzoeken. De idee van mobiele tandartsen is een goed idee. Ik bied het aan als mogelijk alternatief op de plaatsen waar de instroom problematisch is.

Madame la ministre, je vous avais interrogé en mars dernier sur l'utilisation des gsm en prison par les narcotrafiquants.

Vous m'aviez répondu entre autres, je cite: "Afin de les empêcher de poursuivre leurs activités criminelles en prison, l'administration pénitentiaire s'est engagée à renforcer les contrôles par le biais de dispositifs de détection des téléphones portables, dont 20 ont été achetés fin 2004, et de brouillages de téléphones portables. Après une évaluation positive du projet pilote, cette application sera encore étendue."

Lors de sa conférence de presse très médiatisée du 13 août dernier, le procureur du Roi a insisté à nouveau lourdement sur l'insuffisance de l'arsenal dissuasif à cet égard et a déploré le fait que des dirigeants d'organisations criminelles puissent continuer à donner des ordres par voie de gsm et continuer à sévir même incarcérés. Il a également réclamé leur placement dans des quartiers de haute sécurité. Je crois qu'on est tous d'accord avec le procureur du Roi pour considérer que priver ces malfrats de ce type d'utilisation d'un gsm ne constitue pas un traitement dégradant.

Madame la ministre, pouvons-nous faire le point sur la situation? Comment comptez-vous encore renforcer la lutte contre cette utilisation de gsm en prison par les dirigeants d'organisations criminelles et si le placement de ceux-ci dans des quartiers de haute sécurité, comme cela est envisagé, avance?

Je remercie la ministre pour sa réponse, qui me laisse quelque peu sur ma faim. Nous réitérerons l’exercice. Je constate néanmoins que certaines avancées sont à noter.

Je vous ai déjà interrogée à plusieurs reprises sur la situation à la prison de Haren,

Dès le début de votre prise de fonction, vous avez été confrontée à des agressions à l’égard des membres du personnel, qui est depuis sous tension et qui travaille dans des conditions désastreuses.

Vous n’êtes pas sans savoir que les agents réclament cependant davantage de protection, par exemple être muni de gilets pare balle ou de bâtons télescopiques ainsi que de formation, notamment en matière de secourisme, sans parler de renforts au cadre: lors de la toute récente grève en août dernier, les syndicats ont mis en évidence le fait qu’il manque pas moins de 100 équivalents temps plein à la prison de Haren et, que sur les deux derniers mois, il y a eu 14 démissions de membres du personnel.

La prison de Haren prend des allures de volcan sous la menace d’une éruption soudaine, tant les paramètres sont rouges, sans parler de la surpopulation carcérale. On peut partager le point de vue exprimé par les syndicats selon lequel cette grève constitue un appel au secours.

En conséquence, Madame la Ministre peut-elle me faire savoir:

Si elle a reçu les représentants du personnel suite à cette interruption de travail? Si dans l’affirmative, des mesures conjoncturelles puis structurelles de remplissage du cadre sont prochainement prévues? Ce qu’il en est des revendications du personnel en termes de protection de leur intégrité physique en cas d’agressions de détenus? Si les poursuites en cas d’agression sont toujours diligentées par le parquet dès lors qu’il en est informé?

Je remercie Mme la ministre.

Madame la ministre, la Commission européenne a récemment ouvert une procédure d'infraction à l'encontre de 18 États membres, dont le nôtre, malheureusement, pour non-transcription dans les délais de la directive (UE) 2024/1226 relative à la criminalisation des violations et des contournements des sanctions de l'Union européenne. Cette directive vise à harmoniser les sanctions pénales à travers l'Union afin de renforcer l'efficacité de notre régime de sanctions, notamment face aux menaces géopolitiques actuelles. La date butoir était le 20 mai 2025 mais de nombreux États, dont la Belgique, accusent un retard préoccupant dans la mise en œuvre de cette directive.

Madame la ministre, quelle est votre position sur cette procédure d'infraction et comment comptez-vous y répondre dans le délai de deux mois imparti par la Commission européenne? Où en sommes-nous précisément dans le processus de transposition de cette directive? Une loi-cadre est-elle en préparation? Si oui, avez-vous une idée du calendrier? Existe-t-il des obstacles juridiques ou administratifs qui ralentissent aujourd'hui cette transposition? Avez-vous la capacité de nous garantir aujourd'hui que cette transposition pourra être achevée avant l'échéance suivante mise en place par la Commission, afin d'éviter que notre pays ne soit exposé à des sanctions ultérieures, notamment l'envoi d'un avis motivé à la Commission?

Madame la ministre, je vous remercie de votre réponse.

Op 27 augustus 2025 vond in de Danebroekstraat in Tienen een gewelddadige aanval plaats. Een 43-jarige Congolese man werd zwaar toegetakeld. Het zou om een dissident gaan die een beloning van 4 miljoen euro op zijn hoofd heeft, klinkt het in de pers. Dankzij een alerte burgerreactie, onder andere van onze lokale Vlaams Belang-fractievoorzitter Elias Cool, overleefde de man de moordpoging door een groep vermoedelijke landsgenoten.

Het is een zoveelste keer dat buitenlandse conflicten uitgevochten worden op onze straten. Volgens het lokale bestuur werden zij niet gewaarschuwd door federale instanties over de mogelijke dreiging. Dit is toch een reden tot ongerustheid wat betreft ook andere dreigingen.

Was de VSSE op de hoogte van de aanwezigheid in ons land van de door Congo gezochte man en de dreiging die boven zijn hoofd hangt?

Indien ja, hoe werd de situatie gemonitord door de VSSE en waarom werd het lokale bestuur van Tienen niet gewaarschuwd voor de situatie?

Indien niet, hoe zal de minister ervoor zorgen dat de dreigingen die dissidenten vanuit buitenlandse regimes ervaren, beter zullen worden gemonitord? Vindt er op dat vlak voldoende uitwisseling plaats tussen de Europese inlichtingen- en veiligheidsdiensten?

Welke andere stappen neemt de minister om te vermijden dat ons grondgebied wordt misbruikt als strijdtoneel voor buitenlandse conflicten?

Mevrouw de minister, met betrekking tot wat u zei over de lokale besturen, ik vind dat men toch wel heel veel verantwoordelijkheid bij die lokale besturen legt. Ik denk niet dat elke gemeente automatisch zal reflecteren om bij het OCAD een dreigingsanalyse aan te vragen of om te controleren wie er allemaal in het bevolkingsregister staat. We moeten dat overzicht minstens zeer goed bijhouden, want het betreft een dreiging voor buitenlandse politieke dissidenten die hier in ons land verblijven. Het betreft dan niet alleen een dreiging voor henzelf, maar ook voor hun omgeving, zeker als we kijken naar wat er is voorgevallen in Tienen. Dat betrof een geweldincident dat niet alleen gevaarlijk was voor de man zelf maar ook voor omstanders. Ik neem mee dat de VSSE hier wel degelijk op inzet en dat dit in de gaten wordt gehouden, maar ik zou toch willen vragen om zoveel mogelijk rekening te houden met de beperkte mogelijkheden die de lokale besturen hebben. Ik denk niet dat het de bedoeling is dat zij zelf moeten opvolgen wie er op hun grondgebied verblijft, met eventuele problemen tot gevolg. Er moet wel degelijk een wisselwerking zijn tussen de veiligheidsdiensten en de lokale besturen.

Madame la ministre, je fais partie de ceux qui pensent que la Belgique peut être fière d'établir un dialogue franc avec les cultes et la laïcité. En ce qui concerne les cultes, dans ce contexte, la Belgique peut en reconnaître six aujourd'hui. Pour éviter de perdre trop de temps et permettre à mes collègues de poser leurs questions, je vais m'en référer à mon texte écrit, mais, bien entendu, je voudrais faire le point en la matière concernant l'hindouisme. Merci, madame la ministre.

Madame la ministre, l'hindouisme, qui rassemble aujourd'hui plusieurs milliers de fidèles en Belgique, n'est toujours pas officiellement reconnu par l'État. Pourtant, des démarches ont été engagées depuis plusieurs années par les représentants de cette communauté pour obtenir cette reconnaissance, dans le respect du cadre légal belge.

Cette reconnaissance permettrait non seulement d'assurer un traitement équitable avec les autres courants philosophiques ou religieux reconnus, mais aussi de répondre à des enjeux concrets en matière d'organisation, d'enseignement, de représentation institutionnelle et de financement.

L'accord de majorité stipule la création d'un cadre juridique uniforme pour la reconnaissance des cultes, en concertation avec les entités fédérées et les services de sécurité concernés.

À ce titre, madame la ministre, je souhaiterais vous poser les questions suivantes:

Pouvez-vous établir la chronologie des démarches entreprises jusqu'à ce jour par les représentants de l'hindouisme en vue de la reconnaissance officielle de leur culte? Quel est l'état actuel du dossier au sein de votre administration? Quels types de contacts ou de rapports votre cabinet ou les services compétents entretiennent-ils actuellement avec les représentants du culte hindou en Belgique? Existe-t-il un calendrier prévisionnel pour les prochaines étapes de cette procédure de reconnaissance? Des obstacles spécifiques ont-ils été identifiés dans le traitement de ce dossier? Si oui, lesquels? Comment avance la création du « cadre juridique uniforme pour la reconnaissance des cultes » stipulé dans l'accord de gouvernement? Je vous remercie par avance pour vos réponses.

Je vous remercie, madame la ministre, pour ces éléments de réponse. Comme vous l’avez dit, ils sont très largement actifs. Depuis 2013, leur demande de reconnaissance est introduite. Vous avez affirmé les traiter de manière identique aux autres cultes, et je vous en sais gré. Il a fallu attendre 2023 pour qu’un subside de fonctionnement soit octroyé. J’ose espérer qu’il ne faudra pas attendre 2033 – 10 années de plus – pour avoir une reconnaissance en tant que telle. Vous évoquez les conditions à remplir, et tout porte à croire qu’un grand nombre d’entre elles sont déjà rencontrées. Alors, que faut-il de plus pour que cette reconnaissance intervienne? Je crois que la Belgique gagnerait à reconnaître l’hindouisme comme culte officiel. En tant que municipaliste, je sais que ce n’est pas une démarche neutre. Je comprends donc évidemment votre volonté de penser intelligemment et sereinement le cadre juridique uniforme que vous désirez, vu que la portée et les conséquences peuvent être importantes. Cependant, il est temps d’avancer, et surtout de leur envoyer des signaux clairs quant à l’intérêt que vous portez à ce dossier. Un an de la législature est déjà écoulé et il en reste quatre. J'ose donc bien entendu croire que ce dossier connaitra une issue favorable. En tout cas, je reviendrai régulièrement vous poser la question. Je vous remercie encore, madame la ministre.

Mevrouw de minister, Diyanet, Erdogans ministerie van Godsdienst, dat helaas ook in ons land actief is, roept samen met leden van de moslimbroederschap op de zogenaamde Gazaconferentie in Istanbul moslims wereldwijd op tot – ik citeer – "alle vormen van jihad". Ik heb u de bron daarvan bezorgd. Naast een openlijke oproep om Hamas te steunen, en het verheerlijken van jihadistische terreur tegen Israël in de eerste plaats – men noemt dat gewapend verzet tegen de "zionistische bezetting" – stelt men duidelijk: “Bovendien achten wij het noodzakelijk dat de oemma" – dat is de wereldwijde moslimgemeenschap – "wordt gemobiliseerd voor alle vormen van jihad op de weg van Allah." Mevrouw de minister, dat gaat over het Westen, dat gaat over ons en ik verneem graag wat uw reactie hierop is.

Hoeveel en welke subsidies vloeien in België direct en indirect naar Diyanet? Zal Diyanet nu eindelijk worden bestempeld als een jihadistische organisatie en dus als staatsgevaarlijk? Zo niet, waarom niet? Zal Diyanet worden verboden, minister? Ik mag het hopen en ik ben zeer benieuwd naar uw antwoorden.

Mevrouw de minister, ik heb Diyanet zelf geciteerd. Dat roept de moslimgemeenschap op tot wereldwijde jihad. Welke bewijzen moet u nog meer hebben dat Diyanet wel degelijk staatsgevaarlijk is? De oikofobie, de typische westerse zelfhaat in dit land en bij de regering is zo groot dat ze die jihad, onze ondergang, al decennia met belastinggeld subsidiëren. De voorbije jaren gingen tientallen miljoenen euro's van ons belastinggeld naar het jihadistische Diyanet. Tot op vandaag gaat dat gewoon door. Mevrouw de minister, Diyanet staat vijandig tegenover democratie, tegenover individuele en religieuze vrijheid, tegenover vrouwenrechten en tegenover ex- en niet-moslims. De waanzin moet onmiddellijk stoppen. Erdogans jihadistische satellieten moeten worden verbannen van ons grondgebied.

Mevrouw de minister, de middelen voor justitie volstaan allerminst om de toenemende stroom aan dossiers de baas te kunnen. Dat hebben verschillende topmagistraten aangegeven in hun mercuriale bij de opening van het gerechtelijke jaar.

Aangaande het door u voorgestelde hefboomplan stelde bijvoorbeeld de eerste voorzitter van het hof van beroep te Gent: “Een hefboom wordt gebruikt om met uitoefening van weinig kracht op een krachtarm een groot gewicht aan de andere kant van het draaipunt te kunnen bewegen. De regering kan echter de wetten van de fysica niet tarten. Om de werking van justitie te verbeteren, dienen verschillende maatregelen te worden genomen. Het gaat om een verbetering van het statuut, van het welzijn en van de veiligheid van justitiemedewerkers, een verhoging van de middelen, een voortdurende dialoog met de andere staatsmachten en een blijvende investering in digitale transformatie.”

De procureur-generaal bij het hof van beroep van Luik stelde het als volgt: “Het gerechtelijk systeem wordt uitgehold door onderfinanciering. Justitie draait enkel nog op de goede wil en het plichtsbesef van haar leden. Er is door de overheid geen budget vrijgemaakt om het aantal magistraten te verhogen. In één jaar steeg het aantal dossiers dat de Belgische parketten te verwerken kregen met 5 %. Ook de gerechtelijke achterstand bij correctionele rechtbanken neemt jaar na jaar toe.”

Mevrouw de minister, ik neem aan dat u kennis hebt van de verschillende openingsredes. Wat is uw reactie op die aanklachten?

Bent u van plan om tegemoet te komen aan de kritiek van de hoogste magistraten? Zo ja, op welke wijze? Hebt u een visie en een draaiboek?

Wat wilt u op korte, middellange en lange termijn realiseren?

Hoeveel financiële middelen zullen extra worden uitgetrokken om de pijnpunten, zoals beschreven door de magistraten, weg te werken? Zijn die middelen al begroot? Zo neen, wanneer kunnen die middelen worden verwacht?

Mevrouw de minister, voor het zomerreces hadden we de 5 voor 12-actie, een soort prikactie van de magistratuur, die vooral gebruikt werd om een aantal toestanden aan te klagen, zoals de lamentabele fysieke toestand van de middeleeuwse justitiegebouwen, met grote veiligheidsrisico’s, de aanwezigheid van ongedierte, het gebrek aan onderhoud en herstellingen, wateroverlast en zo meer.

De actie was ook een middel om de achterstanden in betalingen aan te klagen. Er wordt gepleit voor meer middelen en personeel, meer samenwerking, meer gebruik van ICT en technologie, en een betere focus op welzijn en veiligheid.

Aansluitend bij de woorden van collega Dillen, bij de opening van het gerechtelijk jaar pleit de procureur-generaal voor een langetermijnvisie, voor de modernisering van justitie, een adequate aanpak van criminaliteit en georganiseerde criminaliteit en het wegwerken van de straffeloosheid.

Mevrouw de minister, hoe zullen we dat aanpakken? Het hefboomplan werd al genoemd.

Hoe reageren we bijvoorbeeld op het wegwerken van de 17.000 dossiers die geen gerechtelijk vervolg krijgen?

Voor de overige vragen verwijs ik naar de vragen die ik eerder heb gesteld.

Mevrouw de minister, om te beginnen bij het punt waarmee u geëindigd bent: veiligheid is bijzonder belangrijk en daarin moet zwaar worden geïnvesteerd. Ik verwijs naar wat ik tijdens mijn interpellatie heb gezegd en zal dat niet herhalen.

Bij justitie gaat het om meer dan investeren in veiligheid. Alleen al de noden die in de verschillende mercuriales zijn aangehaald, zijn zeer groot. Zoals de procureur-generaal van Luik heel duidelijk heeft gesteld, is dat het gevolg van een jarenlange onderfinanciering van justitie.

Het is van groot belang dat een goede organisatie kan rekenen op kwalitatieve ondersteuning. Er moeten veel meer middelen worden vrijgemaakt om de verschillende doelstellingen te kunnen realiseren, waarvoor u op korte termijn initiatieven zult moeten nemen.

De noden zijn dus zeer groot; dat weten we allemaal. Ik blijf herhalen dat het de plicht van de regering is om voor justitie veel meer middelen vrij te maken en een fundamentele financiële injectie te geven. Nogmaals, wees kordaat bij de begrotingsbesprekingen. Laat u niet doen en blijf hameren op meer middelen. Ik hoop dat alle partijen van de meerderheid daar mee voor zullen zorgen en dit pleidooi zullen ondersteunen.

Mevrouw de minister, bedankt voor de uitgebreide aanpak die u voorstelt. Ik denk dat het departement Justitie toe is aan een inhaalbeweging over verschillende jaren heen. We moeten met z’n allen die boodschap waarmaken. Er zijn veel taskforces en plannen in uitvoering. Het hefboomplan vraagt om verdere opvolging. Ik hoop dus op regelmatige tussenrapporteringen.

Ik verwijs naar de schriftelijke versie van mijn vraag.

In de media valt te vernemen dat het gevangeniswezen autonome drones zou gaan inzetten om zijn instellingen te beveiligen.

Het gevangeniswezen zou van plan zijn gebruik te maken van 'drone in a box'-technologie. Dat is een autonoom systeem waarmee een drone zelfstandig kan opstijgen en landen vanaf een vast station.

Het doel zou zijn om de bewaking van gevangenissen te versterken, in het bijzonder in de strijd tegen de overgooierij.

De gevangenis van Haren, die in 2022 werd geopend, zou als testlocatie dienen.

Kan de minister het testen van beveiligdrones boven de gevangenis van Haren bevestigen? Hoelang zal er getest worden?

Is de minister bereid om het gebruik bij een positieve evaluatie uit te breiden naar andere gevangenissen? Zo ja, de welke?

Wat is het stappenplan? Wanneer volgt een eerste evaluatie en wanneer kan een beslissing verwacht worden m.b.t. een eventuele uitbreiding van dit initiatief?

Hoeveel geld werd gebudgetteerd voor dit nieuwe initiatief? Werd dit reeds in de begroting voorzien? Zo nee, wanneer dan wel?

De straffen die in het nieuwe Strafwetboek voorzien zijn ingeval van overgooierij zijn lachwekkend laag (er kan geen gevangenisstraf worden opgelegd). Is de minister bereid om wettelijke initiatieven te nemen om het strafniveau te verhogen? Indien nee, wat is het nut om drones in te zetten tegen overgooierij, als er toch niet adequaat kan gesanctioneerd worden?

Dank u, mevrouw de minister. De looptijd van dit project bedraagt twee jaar. Zal er een tussentijdse evaluatie plaatsvinden? Wanneer de resultaten daarvan nuttig en positief blijken, kan het systeem volgens mij sneller dan binnen twee jaar ook in andere gevangenissen worden geïmplementeerd. Ten tweede deel ik uw mening absoluut niet over de straffen die in het nieuwe Strafwetboek gelden voor het overgooien. U stelt dat straffen evenredig moeten zijn aan de ernst van de feiten. We hebben het aan het begin van de vragensessie bijvoorbeeld gehad over de problematiek van drugs in de gevangenissen, met alle daaraan verbonden gevaren. Ik ben van mening dat het hier gaat om ernstige feiten en dat dergelijke feiten zwaarder moeten worden bestraft dan enkel met een straf van niveau 1.

In een interview kondigde de minister maandag aan dat er een wetsontwerp naar het parlement komt waarbij criminele bendes die minderjarig inzetten strenger zouden bestraft worden.

Volgens dezelfde media zou het ontwerp momenteel voor advies bij de Raad van State liggen, en zou u hopen dat dit de komende maanden in het parlement zou worden gestemd. Wat er concreet zou veranderen was niet duidelijk.

Kan de minister een gedetailleerde inhoudelijke toelichting geven bij het wetsontwerp?

Zijn er naast de strengere bestraffing van criminele organisaties bij het inzetten van minderjarigen, nog bepaalde misdrijven die u in ditzelfde kader strenger wenst bestraft te zien en in uw ontwerp hebt opgenomen?

Wanneer verwacht de minister het advies van de Raad van State, en denkt de minister het ontwerp in de commissie te (kunnen) behandelen?

De criminele bendes strenger straffen die minderjarigen inzetten is één zaak, de minderjarigen bestraffen die de misdrijven plegen een andere. Bent u bereid overleg te plegen met uw bevoegde collega op het Vlaams niveau om ervoor te pleiten dat het jeugddelinquentierecht wordt verstrengd zodat ook minderjarigen in de toekomst adequaat worden gestraft?

Dank u voor uw antwoorden, mevrouw de minister. Ik hoop dat dit snel in deze commissie kan worden besproken.

Mevrouw de minister, justitie moet in staat zijn elk proces tot een goed einde te brengen. Dit geldt ook voor belangrijke processen in het strafrecht zoals het omvangrijke zogenaamde drugsproces Costa, hangende voor de correctionele rechtbank in Tongeren. Dit proces had al in maart van start moeten gaan, maar werd lamgelegd door een procedurekwestie.

Opnieuw werd dit proces stilgelegd, twee weken geleden, wegens een nieuwe procedureslag en is er uitstel tot 8 oktober. Of het nieuwe wrakingsverzoek al dan niet terecht is, daar willen verschillende betrokken advocaten zich niet over uitspreken. Hierover dient de politiek zich trouwens ook niet uit te spreken zolang de bestaande wetgeving dergelijke wrakingsverzoeken toelaat. Het is immers het volste recht van advocaten om een beroep te doen op alle mogelijke wettelijke verdedigingsmiddelen.

Het is echter wel de plicht van een minister van Justitie om erover te waken dat wrakingsverzoeken beperkt worden. Het feit dat dit proces maar niet opgestart kan worden, is een slechte zaak voor het imago van justitie, op de eerste plaats voor de uitstraling van een goed functionerende justitie, maar ook voor de beklaagden, die moeten weten waar ze aan toe zijn.

Dit nieuwe uitstel is ook bijzonder ergerlijk voor het openbaar ministerie en voor de onderzoekers van de federale gerechtelijke politie, die grote inspanningen hebben geleverd om dit dossier voor de correctionele rechtbank te krijgen. Volgens de rechtbankwoordvoerder werkt de wetgeving over wrakingsverzoeken ontwrichtend en is dit een klap voor een efficiënte werking. De magistraten kijken naar de politiek voor oplossingen.

U hebt aangekondigd de procedure tegen het licht te willen houden.

Vandaar twee vragen.

Wat is uw antwoord op de kritiek van de rechtbankwoordvoerder dat de wetgeving over wrakingsverzoeken ontwrichtend werkt en een klap is voor een efficiënte werking van justitie?

Welke initiatieven zult u bij hoogdringendheid nemen om de procedure tegen het licht te houden, zoals werd aangekondigd? Wanneer kunnen we resultaten verwachten?

Mevrouw de minister, ik dank u voor uw antwoord. In het belang van een efficiënte werking van justitie dring ik erop aan snel werk van het dossier te maken. Ik hoop dat u binnen afzienbare tijd met een ontwerp naar het Parlement kunt komen.

Lors de la récente rentrée judiciaire à la Cour d’Appel de Bruxelles, le procureur général de Bruxelles a alerté sur la situation préoccupante de la cour d’assises à Bruxelles quant à la fixation des audiences et l’organisation générale, causée par l’accroissement de la violence dans notre capitale du fait du narcotrafic.

Depuis le 1er juillet dernier, plus de vingt fusillades ont été recensées dans différentes communes de la capitale, soit une fusillade tous les trois jours. ce qui constitue une escalade inquiétante de la violence à Bruxelles

Le procureur général de Bruxelles met en évidence le fait que cette recrudescence de la violence a des conséquences directes et en cascade sur la cour d’assises car les affaires les plus graves (meurtres, tentatives de meurtre, violences armées) sont jugées au sein de cette juridiction.

L’augmentation de la violence accroît le nombre de dossiers à traiter aux assises croît, des délais plus longs de traitement desdits dossiers, une surcharge de travail pour les magistrats et une logistique plus lourde pour organiser les audiences qui fonctionnent comme vous le savez avec un jury populaire.

Ainsi, les dossiers qui seront jugés en 2025 et 2026 concernent majoritairement des faits commis en 2022 et 2023, voire avant.

Le procureur général a cité les chiffres selon lesquels du 1er janvier 2024 au 31 août 2024, 17 affaires ont été inscrites dans le pool assises, et que pour la même période en 2025, ce sont déjà 21 affaires, tant francophones que néerlandophones, qui sont comptabilisées.

Je sais que la cause de ces difficultés dans l’organisation de procès et la gestion des dossiers en assises réside dans des évènements qui concernent votre homologue de la Sécurité et de l’Intérieur à savoir le renforcement de la violence liée au narcotrafic mais il n’en demeure pas moins que la cour d’assises de Bruxelles doit faire face à un défi significatif et inédit qui mérite une prise de conscience et une réaction

En conséquence, Madame la Ministre peut-elle me faire savoir:

si elle prendra contact avec le procureur général afin d’envisager les suites à réserver plus particulièrement au dossier de l’organisation de la cour d’assises?

dans l’affirmative, le plan que vous comptez mettre en oeuvre avec le Ministre de l’Intérieur pour répondre aux inquiétudes formulées par le procureur général de Bruxelles?

Madame la ministre, je vous remercie.

Il est en effet logique que si l’on investit plus dans la lutte contre le narcotrafic et ses conséquences – qui sont généralement graves –, il importe que les moyens suivent pour assurer la tenue des cours d’assises. Je vous remercie de votre vigilance.

Madame la ministre, la presse s’est fait l’écho d’une récente rupture de canalisation au greffe de la chambre des mises en accusation. Cette chambre, qui doit statuer dans des délais particulièrement serrés sur des décisions de détention préventive, a été confrontée à une inondation ayant touché les locaux et endommagé le matériel informatique.

En dépit du fait que le déménagement en urgence du greffe, trois étages plus haut vers le greffe correctionnel de la cour d’appel, a pu être réalisé grâce au dévouement et au sens pratique du personnel et des avocats, ce nouvel incident démontre la fragilité du Palais de Justice de Bruxelles. Sa rénovation, entamée il y a pas moins de 40 ans, a déjà englouti 128 millions d’euros.

Madame la ministre, pouvez-vous nous faire savoir si vous avez pris connaissance de cet incident domestique? Je crois que oui mais savez-vous si des mesures de réparation ont déjà pu être effectuées et si une concertation a lieu avec votre homologue en charge de la Régie des Bâtiments afin qu'un plan soit envisagé pour la réfection interne du bâtiment, qui me semble particulièrement urgente? Tout le monde parle des échafaudages et de la coupole, alors que c'est surtout l'intérieur qui préoccupe les magistrats, les avocats et le personnel judiciaire. Je vous remercie.

Je remercie la ministre pour sa réponse et pour les éléments d'information nouveaux qu'elle nous apporte.

Ik verwijs naar de schriftelijke versie van mijn ingediende vraag.

Geachte minister, in een nog te vertonen documentairereeks, die in het najaar zal uitgezonden worden, zouden opnieuw 14 slachtoffers getuigen over seksueel misbruik door kloosterzusters. In de reeks zou getoond worden hoe er in het voormalige klooster/weeshuis van Zelem in Halen in de jaren 1970 een schrikbewind heerste, inclusief fysiek, mentaal en seksueel misbruik. Er zouden ook kinderen spoorloos zijn verdwenen. Onlangs werd bekend dat het parket van Limburg ambtshalve een opsporingsonderzoek is gestart naar aanleiding van voormelde documentaire en de ernst van verhalen die naar boven zijn gekomen. Er zouden op heden evenwel geen klachten hierover zijn ingediend. Nochtans heeft een man reeds in 2011 getuigd dat hij in de jaren 1950 ernstig seksueel werd misbruikt door zusters in datzelfde Sint-Vincentiusklooster/weeshuis.

Bent u op de hoogte van deze aantijgingen van misbruik in het Sint-Vincentiusklooster?

Kan u bevestigen dat het parket ambtshalve een opsporingsonderzoek heeft opgestart? Werd er naar aanleiding van eerdere getuigenissen reeds onderzoek gevoerd? Zo ja, met welk resultaat?

Klopt het dat er inderdaad geen klachten werden ingediend omtrent misbruik in dit klooster?

Wordt er ook onderzoek gevoerd naar misbruik in andere kloosters, met name de verdwijning van kinderen?

Wat is ten slotte de stand van zaken van de uitvoering van de aanbevelingen van de onderzoekscommissie inzake seksueel misbruik, zoals het herstelfonds voor slachtoffers van seksueel misbruik?

Dank u wel voor uw antwoord, mevrouw de minister. Uiteraard begrijp ik dat u niet kunt antwoorden over een concreet dossier. Het is vooral dat laatste aspect, waarop u wel hebt geantwoord, dat mij erg interesseert. Ik heb het dan over het herstelfonds, een aanbeveling van de onderzoekscommissie Seksueel Misbruik. Ik ben blij dat uw kabinet daarmee bezig is. Dat was ook een belangrijk punt in het regeerakkoord en ik hoop dat we daar op regelmatige basis van op de hoogte worden gehouden. Ik zeg dat omdat ik als voormalig voorzitter van die commissie geregeld mails ontvang van slachtoffers die vragen hoever het daarmee staat. Dat is een belangrijke vraag die bij hen leeft. Het is dus een belangrijk aandachtspunt en ik ben blij te horen dat u er verder werk van maakt. Ik hoop daar spoedig een resultaat van te kunnen zien. Vooral de slachtoffers zullen zeer tevreden zijn als er vanuit dat oogpunt positieve signalen zouden komen vanuit het beleid.

Mevrouw de minister, in het fameuze akkoord van het federale kernkabinet over sancties tegen Israël staat een uitgebreide passage over antisemitisme. Ik zal ze niet volledig voorlezen, maar het komt erop neer dat het de bedoeling is het antisemitisme in dit land, dat torenhoog is en nog altijd toeneemt, beter te bestrijden. Het gaat om een betere monitoring van de verheerlijking van terreur, een verbeterde registratie en de opvolging van meldingen.

Dat klinkt positief en mijn vraag is dus evident. Welke concrete stappen zullen nu worden genomen om de nieuwe maatregelen te implementeren? Tegen wanneer moeten ze zijn uitgevoerd?

Mevrouw de minister, zal er ook een betere detectie zijn van antisemitisme bij andere regeringen in dit land? Terwijl de federale regering en u beweren antisemitisme aan te pakken, zit er in de Vlaamse regering, waarvan uw partij deel uitmaakt, een minister die zelf aanzet tot antisemitisme. U weet over wie ik het heb. Uw eigen partijvoorzitter, de heer Sammy Mahdi, moet weinig onderdoen voor minister Gennez, wat antisemitisme betreft. Mede daardoor is er in Antwerpen dagelijks wel een incident tegen Joden: er worden muren besmeurd met graffiti, er wordt geschreeuwd tegen Joden, Joden worden uitgescholden, achtervolgd, geïntimideerd en belaagd. De daders van die straatterreur worden zelden opgepakt, laat staan dat ze een straf krijgen die naam waardig.

Mevrouw de minister, zeker sinds 7 oktober 2023 wordt in België antisemitisme de facto getolereerd en zelfs aangewakkerd door politici, ook in de regering en in uw partij. Ik vind dat een schande.

Ik zou daar graag nog op reageren, eveneens voor het verslag. Het is geen toeval, mevrouw de minister, dat de Joodse gemeenschap in Irak werd gedecimeerd door discriminatie en pogroms.

Mevrouw de minister, ik verwijs naar de tekst van mijn vraag zoals ingediend.

Met de invoering van het Belgisch Scheepvaartwetboek in 2019 werd een belangrijke stap gezet om het materieelrechtelijk kader te moderniseren. Toch bleef de formalisering van de bevoegdheidsregeling achter. Vandaag stellen we vast dat het aantal maritieme zaken daalt, maar dat de juridische complexiteit ervan toeneemt. Dit maakt specialisatie en expertise des te noodzakelijker.

In Nederland koos de wetgever er in 2017 voor om de rechtbank Rotterdam exclusief bevoegd te maken voor een reeks maritieme geschillen, net om expertise te bundelen en de kwaliteit van de rechtspraak te verzekeren. Ook bij ons opperen sommigen om het Gerechtelijk Wetboek en het Scheepvaartwetboek aan te passen, zodat de Ondernemingsrechtbank Antwerpen, afdeling Antwerpen, territoriaal bevoegd wordt voor alle geschillen met betrekking tot maritiem transport en binnenvaart.

In dit kader heb ik volgende vragen:

Wat is uw standpunt tegenover het voorstel om de territoriale bevoegdheid van de Ondernemingsrechtbank Antwerpen uit te breiden tot alle maritieme en binnenvaartgeschillen?

Erkent u dat een dergelijke centralisatie kan bijdragen aan de efficiëntie van de rechtsgang, de opbouw en het behoud van expertise, en de rechtszekerheid voor de maritieme sector in ons land?

Bent u bereid werk te maken van een wetsaanpassing van het Gerechtelijk Wetboek en het Scheepvaartwetboek in die zin?

Zo ja, welke stappen bent u bereid te ondernemen om dit voorstel te bespreken met de maritieme balie, de havenautoriteiten en de betrokken rechtbanken, zodat er snel duidelijkheid komt voor de sector? Zo nee, waarom niet?

Mijnheer de voorzitter, ik zal traag spreken voor de vertalers. Mevrouw de minister, dank u voor uw antwoord. Ik denk dat het een intelligent en goed antwoord was. In het algemeen, als we willen investeren in justitie, heeft dat volgens mij alleen zin als we slim investeren, zoals u ook aangaf. Soms moeten we rationaliseren. Rationaliseren kan soms betekenen dat we schaalvergroting en centralisatie toepassen. Dat laatste is ook een woord dat u gebruikte. In hypergespecialiseerde materies kan dat soms een oplossing zijn voor een rationelere en efficiëntere justitie. In uw antwoord somt u een aantal problemen op, maar ik onthoud dat u de deur niet sluit. Het kan de moeite waard zijn om dat onderwerp nader te bekijken met de minister van Mobiliteit.

Uit een internationaal rapport van de FBI en meer dan twintig inlichtingendiensten blijkt dat de hackersgroep Salt Typhoon, die in directe link staat met de Chinese overheid, sinds 2019 actief is en inmiddels in meer dan tachtig landen kritieke sectoren infiltreert. Het gaat daarbij niet alleen om telecombedrijven, maar ook om transport, overheidsdiensten en militaire infrastructuur.

We zien dat onze buurlanden – Nederland en het Verenigd Koninkrijk – reeds bevestigden dat hun kritieke infrastructuur het doelwit is geworden van Chinese hackers. In ons land kwamen de voorbije jaren eveneens incidenten aan het licht: de hack bij Veiligheid van de Staat en de infiltratie in de laptop van de commissievoorzitster Buitenlandse Zaken. Toch maakt België geen deel uit van het internationale onderzoek naar Salt Typhoon, terwijl onze NAVO-infrastructuur en Europese instellingen ons bij uitstek kwetsbaar maken.

In dit verband heb ik volgende vragen:

Hoe zit dat in ons land? Zijn er effectief Belgische overheidsdiensten of bedrijven reeds het slachtoffer geworden van hackingoperaties die met redelijke zekerheid aan Chinese actoren kunnen worden toegeschreven?

Zo ja, over welke gevallen gaat dit?

Waarom maakt België geen deel uit van het internationale onderzoek naar Salt Typhoon? Werd ons land hiervoor niet uitgenodigd, of hebben we er zelf voor gekozen om niet deel te nemen?

Welke concrete stappen hebt u reeds gezet om dit manifeste gevaar tegen te gaan?

Zijn er bijkomende maatregelen gepland op korte termijn?

Hoe werkt u samen met onze eigen inlichtingendiensten, de EU en de NAVO om onze kritieke infrastructuur beter te beschermen?

Aangezien de Chinese hackingactiviteiten vaak economisch gemotiveerd zijn, hoe beoordeelt u de risico's voor onze Belgische topbedrijven en onderzoeksinstellingen?

Welke rol ziet u voor de federale overheid om ook de private sector beter te wapenen?

Dank u voor uw antwoord. Ik denk dat duidelijk is dat onze inlichtingendiensten de cyber- en spionagedreiging ernstig nemen en ernstig moeten nemen. We hebben daarvoor ook de staatsveiligheid versterkt. We hebben daarnaast een attributieprocedure afgesproken, die is goedgekeurd door de Nationale Veiligheidsraad. Ik hoop dat we daar op een slimme maar assertieve manier mee kunnen omgaan tegen dat gevaar en die dreiging.

Mevrouw de minister, de agressie tegenover OCMW-medewerkers in Antwerpen is bijna verdubbeld. In 2024 waren er 324 meldingen, waarvan het gros komt van de afdeling maatschappelijke hulp, OCMW-gebouwen, sociale centra en schuldhulpverlening. In 2023 waren er 'maar' 217 meldingen en in 2022 bedroeg het aantal meldingen van agressie 191. In twee jaar tijd zijn de meldingen van agressie in Antwerpen dus bijna verdubbeld. Vandaag gaat het gemiddeld om bijna één melding van verbale of fysieke agressie per dag.

Wat is uw reactie hierop? Hoe wilt u dat torenhoge en stijgende aantal gevallen van agressie doen afnemen? Bent u bereid een initiatief te nemen, zodat intimidatie, belaging en geweldsdelicten tegen OCMW-medewerkers en hulpverleners worden beschouwd als misdrijven tegen personen met een maatschappelijke functie, waardoor in het nieuwe Strafwetboek de strafverzwaring van toepassing zal zijn? Bent u bereid op korte termijn, in afwachting van de inwerkingtreding van het nieuwe Strafwetboek, een gelijkaardige regeling uit te werken?

Mevrouw de minister, dank u voor uw antwoord. Ik betwijfel of uw goede intenties, die zich vertalen in dat soort wetgeving, daadwerkelijk zullen leiden tot minder gevallen van agressie en geweld. Ik heb daarvoor twee redenen. Ten eerste merk ik in een stad als Antwerpen dat het bij het merendeel van de meldingen en daders om allochtonen gaat. De regering importeert agressie en geweld, ook tegen hulpverleners. Het gaat om totaal andere culturen die veel minder scrupules hebben om agressief of gewelddadig te werk te gaan en die ook niet worden afgeschrikt door verzwarende straffen. Ten tweede blijven hulpverleners die geconfronteerd worden met verbale agressie, intimidatie of bedreiging, vaak in de kou staan. De straffen en vervolging voor dergelijke misdrijven, die een grote impact hebben, laten volgens mij absoluut te wensen over.

Tijdens het proces rond de drugszaak van de Lommelse zeepfabriek, dat al enkele jaren loopt, werd niet alleen een goed georganiseerde en wijdvertakte criminele organisatie blootgelegd, maar rezen ook twijfels bij de wijze waarop bewijsstukken worden behandeld in de rechtbank. De verwarring rondom de telefoontaps was alom. Die werden vervangen door tekenfilms. Dat roept fundamentele vragen op over de geloofwaardigheid en het functioneren van het gerechtsapparaat. De rechtsstaat komt daarmee in het gedrang.

Hoe kan het dat bewijsstukken worden vervangen?

Er rijzen ook vragen omtrent het inkijken en beluisteren van digitale stukken. De griffies beschikken niet altijd over voldoende krachtige pc's. Men maakt in Tongeren momenteel gebruik van een krachtige computer in bruikleen van de politiezone LRH.

Zijn de problemen ook niet te wijten aan een gebrek aan IT-personeel, waardoor men een beroep moet doen op Brussel, met langere wachttijden tot gevolg?

Het zegt ook iets over de verwaarlozing van het gerechtsapparaat. Men krijgt de gegevens in dit dossier, dat 9 jaar oud is, niet overzichtelijk. Hoe wilt u dat aanpakken?

De problematiek werd al geschetst door mijn collega, dus ik verwijs naar de tekst van mijn vraag.

Geachte minister, in de correctionele rechtbank van Hasselt ontstond vorige week opschudding in een omvangrijk drugsdossier met 31 beklaagden, onder wie een beruchte Nederlandse crimineel. Het dossier betreft een internationale criminele organisatie, actief in België en Nederland, die zich bezighield met cannabisteelt, de productie van synthetische drugs zoals amfetamines en xtc en de dumping van chemisch drugsafval. De zaak kwam aan het licht in 2016 na een abnormale bestelling van chemicaliën via een zeepfabriek in Lommel.

Tot ieders verbazing is nu gebleken dat cruciale opnames van telefoontaps in de digitale versie van het dossier verdwenen zijn en zelfs vervangen werden door tekenfilmpjes, wat dus wijst op malafide manipulatie. Bijgevolg kon er ook geen conclusiekalender worden vastgelegd en is de zaak verdaagd naar 17 oktober 2025.

Dit alles roept ernstige vragen op over de betrouwbaarheid en beveiliging van digitaal bewijsmateriaal binnen justitie, zeker bij complexe en omvangrijke drugsdossiers met een internationale dimensie.

Ik heb hieromtrent de volgende vragen.

Is er al duidelijkheid over wat er precies met de verdwenen opnames is gebeurd en hoe dit is kunnen gebeuren?

Hoe is het bewaringstraject van het bewijsmateriaal in dit dossier verlopen? Wanneer en waar werden de tapes opgeslagen, en welke beveiligingsmaatregelen werden toegepast? Wie is verantwoordelijk hiervoor?

Zijn er eerdere incidenten bekend waarbij digitaal bewijsmateriaal verloren ging of beschadigd raakte, met name in dit arrondissement?

Kan u toelichten welke maatregelen er vandaag bestaan om de integriteit en de beveiliging van digitaal bewijsmateriaal, in het bijzonder bij zware drugsdossiers, te garanderen?

Ziet u nood aan bijkomende maatregelen, zoals strengere forensische controles, striktere standaardprotocollen, of een hervorming van de digitale archiveringssystemen, om gelijkaardige problemen in de toekomst te vermijden?

De nood aan professionele apparatuur is groot. We moeten onderzoeken of elke griffie en elke rechtbank over voldoende informaticamateriaal beschikken om te kunnen werken, zodat geen bruikleen noodzakelijk is. Indien het project wordt doorgevoerd, lijkt het mij interessant om te starten met een pilootproject in Tongeren.

Ik ben benieuwd naar de resultaten van het onderzoek. Het gaat immers over een drugsdossier en een grote criminele organisatie, waarbij belangrijke telefoontaps werden vervangen door tekenfilmpjes.

Justitie gaat door zwaar weer. Menselijke fouten kunnen altijd voorkomen, maar dit lijkt me toch iets anders te zijn. Het imago van justitie krijgt er weer een knauw door. Ik ben erg benieuwd naar de resultaten van het onderzoek, want het is heel belangrijk dat we kunnen vertrouwen op justitie en dat het digitale bewijsmateriaal goed beveiligd wordt, zeker in zulke grote drugsdossiers die een internationale dimensie hebben. Dat vergt een grondig onderzoek en een belangrijke opvolging.

Mevrouw de minister, in 2023 sprak een Amerikaanse rechtbank de Tunesische Nizar Trabelsi vrij. Hij zat daar sinds 2010 in voorarrest. Trabelsi werd kort na de aanslagen van 11 september 2001 in België opgepakt en beschuldigd van het plannen van een aanslag op de luchtmachtbasis van Kleine-Brogel. Hij kreeg daarvoor ook in België een gevangenisstraf van tien jaar en werd daarna uitgeleverd aan de Verenigde Staten. Die uitlevering heeft, zoals bekend, veel juridische complicaties veroorzaakt. België werd daarvoor ook veroordeeld, maar dat terzijde.

Nu is Trabelsi op vrije voeten. Hij zou deze zomer en voordien al meerdere keren geprobeerd hebben terug te keren naar België, maar dat werd steeds geweigerd. Op 8 augustus is hij er alsnog in geslaagd terug te keren, maar hij kreeg van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) onmiddellijk het bevel om het grondgebied te verlaten. Hij werd vervolgens opgesloten in het gesloten centrum in Merksplas, maar op 22 augustus trok de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) het bevel om het grondgebied te verlaten in en oordeelde de Brusselse raadkamer dat Trabelsi moest worden vrijgelaten. De Belgische Staat tekende hiertegen beroep aan, maar dat werd verworpen door de kamer van inbeschuldigingstelling.

Ik heb een aantal vragen voor u, mevrouw de minister.

Ten eerste, wanneer en hoe werd u op de hoogte gesteld van de terugkeer van Trabelsi naar België?

Ten tweede, kunt u een tijdlijn schetsen van de juridische stappen die België heeft gezet om zijn terugkeer uit de Verenigde Staten en zijn vrijlating uit het gesloten centrum tegen te houden?

Ten derde, welke garanties hebt u dat Trabelsi geen gevaar meer vormt nu hij op vrije voeten is in ons land en dreigt vrij te komen en hier te kunnen verblijven? Beschikt u over voldoende informatie van de Veiligheid van de Staat daaromtrent?

Tot slot misschien de belangrijkste vraag: welke mogelijkheden ziet u nog om Trabelsi alsnog uit het land te verwijderen?

Ik verwijs naar de ingediende vraag.

Geachte minister, begin augustus werd in de media bericht dat de veroordeelde terrorist Nizar Trabelsi na een jarenlang juridisch gevecht is teruggekeerd naar België. De Tunesiër werd in ons land begin 2000 veroordeeld voor terrorisme, en werd vervolgens in 2013 uitgeleverd aan de Verenigde Staten waar hij van 2013 tot 2023 in de gevangenis verbleef in afwachting van een proces. In de zomer van 2023 werd zijn zaak voorgelegd aan een Amerikaanse rechtbank, wat resulteerde in een vrijspraak.

De Tunesiër keerde vervolgens terug naar België en werd meteen onder beveiliging overgebracht naar een gespecialiseerd gesloten centrum met het oog op terugkeer. De betrokkene beschikt immers niet over een geldige verblijfstitel. Eind augustus heeft de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen geoordeeld dat de betrokkene voorlopig niet kan worden uitgezet naar zijn geboorteland Tunesië. Ik ben van mening dat de veiligheid van onze burgers nochtans de eerste prioriteit zou moeten zijn.

Ik had u graag de volgende vragen gesteld.

1. Wat was de analyse van onze veiligheidsdiensten, die voor de terugkeer van de betrokkene naar de VS zijn afgereisd om hem te beoordelen?

2. Is er een verschil met de dreigingsanalyse en –categorie die de Amerikaanse inlichtingendiensten aan de betrokkene toekennen? Zo ja, hoe verklaart u dit?

3. In hoeverre is er sprake van informatie-uitwisseling met buitenlandse veiligheidsdiensten over de betrokkene zijn verleden en zijn mogelijke netwerken in en buiten Europa?

4. Welke maatregelen van toezicht of controle worden vandaag toegepast om het risico op extremistische gewelddaden of rekrutering tot een minimum te beperken?

5. Wat heeft deze hele zaak ten slotte al gekost aan ons land? Hoeveel dwangsommen werden al uitbetaald ten gevolge van de uitlevering van de betrokkene aan de VS in 2013?

Bedankt voor uw antwoorden.

Dank voor uw antwoord, mevrouw de minister. De belangrijkste vraag is hoe het mogelijk is dat Trabelsi naar ons land kon terugkeren. Ik vind dat we een duidelijk en eensluidend standpunt moeten innemen: voor iemand die zich aansloot bij Al-Qaida mag er nooit meer een plaats zijn in onze samenleving. Het gaat hier om een Tunesiër zonder geldig verblijfsrecht. Als u zegt dat er 350.000 euro aan dwangsommen werd uitbetaald, dan is dat onaanvaardbaar. Als we dat aanvaarden, is de enige logische conclusie dat we de terugkeer van elke terrorist naar ons land moeten tolereren en dat er geen enkele mogelijkheid is om hem het land uit te zetten.

De redenering van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens is dat in Tunesië de kans bestaat dat hij gefolterd wordt. Die redenering kan men voor elke terrorist of crimineel maken. Dat kan niet, we kunnen ons daar niet bij neerleggen. Het allerbelangrijkste is dat we Trabelsi van ons grondgebied verwijderen. Ik verwacht dan ook dat deze regering er alles aan zal doen om ervoor te zorgen dat hij hier niet langer welkom is en hier niet langer kan verblijven.

Mevrouw de minister, veiligheid is van het grootste belang. Bij elke maatregel die deze regering neemt, moet de veiligheid van de bevolking het voornaamste criterium zijn.

Als we bovendien bedenken wat dit allemaal al gekost heeft aan dwangsommen – ik durf er niet aan denken over hoeveel geld het gaat: is het inderdaad 350.000 euro – dan rijst de vraag waar we eigenlijk mee bezig zijn. Ik hoop dat u ergens een sleutel vindt, niet om een deur open te doen maar om de deur van de bewaking en de veiligheid van onze samenleving goed te kunnen sluiten.

Mevrouw de minister, ik heb een vraag over de appartementsmede-eigendommen. In het regeerakkoord is opgenomen dat het quorum in de verenigingen van mede-eigenaars (VME) voor energetische renovaties wordt verlaagd tot een gewone meerderheid. Er wordt eveneens bekeken hoe VME’s gemakkelijker zouden kunnen lenen. U weet echter ook – de reclame benadrukt het – dat geld lenen ook geld kost. Dat is niet altijd evident. Daarom sparen veel eigenaars in appartementsgebouwen doelgericht voor grote investeringswerken. Het zijn uiteraard niet allemaal grootgrondbezitters. Er zijn ook mensen die bijvoorbeeld gepensioneerd zijn en voor wie het kleine appartement hun enige woning is. Dat is aan de ene kant problematisch. Anderzijds is het niet ondenkbaar dat een quorum soms niet wordt gehaald omdat bepaalde mede-eigenaars vrezen in financiële problemen te komen. Dat kan aanleiding geven tot ongewenst uitstel van werkzaamheden.

We kennen een grote problematiek bij verouderde appartementsgebouwen waar zelfs kavels onbewoonbaar worden verklaard. In dat geval kan een hoog quorum de uitoefening van het eigendomsrecht van andere individuele eigenaars verhinderen. Het evenwicht is daarin soms zoek.

Ik heb daarom de volgende drie vragen.

Bent u zich ervan bewust dat bij een verlaging van het quorum voor energetische werken er mede-eigenaars kunnen zijn die de factuur niet kunnen betalen, terwijl de syndicus geen enkele speelruimte heeft om bijvoorbeeld betalingsuitstel of betalingsregelingen op te leggen of toe te kennen?

Welke maatregelen zult u nemen om te voorkomen dat mede-eigenaars als gevolg van grote energetische werken in een schuldenproblematiek terechtkomen waarbij zij zelfs het risico lopen op beslag op hun enige appartement?

Bekijkt u ook een aanpassing van het quorum in de VME’s voor de uitvoering van grote werken in het geval bepaalde kavels dreigen onbewoonbaar te worden verklaard? Dat is immers een problematiek die steeds vaker opduikt. Bepaalde kavels zijn dan onbewoonbaar en dat straalt uit naar de overige kavels, waardoor men niet komt tot sloop en heropbouw vanwege het huidige quorum.

Mevrouw de minister, ik dank u voor uw antwoord, hoewel dat helaas weinig concreet blijft. U zult stakeholders bevragen. Het is spijtig, want ik had graag enkele lichtpunten of concrete actiepunten gezien. Er was ook een concrete vraag gesteld over wat u eventueel overweegt en wat niet. Dat antwoord is er niet gekomen, maar dat zullen wij blijven opvolgen. Het is eveneens jammer dat een goed gekende problematiek niet wordt meegenomen in een eventuele regeling van quorums en dat enkel naar energetische renovaties wordt gekeken. Nochtans weten wij allemaal dat er een golf van verouderde appartementsgebouwen op ons afkomt, waarbij bepaalde mede-eigenaars met de handen in het haar zullen zitten, omdat zij wel degelijk kunnen worden gegijzeld. Ik blijf dus wat op mijn honger wat de antwoorden betreft, maar ik zal het verder opvolgen.

Mevrouw de minister, vorige week werd de Amerikaanse opiniemaker Charlie Kirk het slachtoffer van extreemlinks geweld met fatale afloop. Kirk was iemand wiens mening men niet per se moest delen, maar die altijd het debat opzocht. Dat was zijn handelsmerk. Die moord toont nogmaals op een afschuwelijke manier aan hoe fanatiek en gewelddadig extreemlinks en het extreemlinkse discours kan zijn en waartoe jarenlange diabolisering van politieke tegenstanders kan leiden.

Dat merken we ook in Europa, want het fenomeen blijft niet beperkt tot de Verenigde Staten. Door middel van intimidatie wordt ook hier onze rechtsstaat en de vrijheid van meningsuiting bedreigd. Ik denk aan het weren van artiesten op basis van hun nationaliteit en aan de diverse expliciete oproepen tot geweld uit extreemlinkse hoek, die we eigenlijk maandelijks zien, maar die na de dood van Kirk intensiever zijn geworden.

Mevrouw de minister, welke dreigingsanalyse wordt vandaag gemaakt door de Veiligheid van de Staat en het OCAD met betrekking tot extreemlinkse organisaties en individuen actief in of rond België? Heeft de moordaanslag op Charlie Kirk die dreigingsanalyse op enige manier gewijzigd? Hoe groot acht u zelf het risico dat incidenten zoals de moord op Charlie Kirk zich ook in België zouden kunnen voordoen? Welke concrete maatregelen neemt u om burgers en politici te beschermen tegen gelijkaardig geweld? Welke bijkomende initiatieven, zowel op het vlak van preventie als van strafuitvoering, plant u om ervoor te zorgen dat zo'n afschuwelijk laf politiek geweld in ons land nooit voet aan de grond kan krijgen?

Mevrouw de minister, er is een reden waarom ik de link leg tussen de moordaanslag op Charlie Kirk en hetgeen ook in Europa en in ons land gebeurt. Laten we kijken naar wat er in Nederland gebeurd is. Een zogenaamde artiest trad daar enkele dagen na de dood van Charlie Kirk op en zei, aangemoedigd door een juichend publiek: “ Rest in piss, you piece of shit ”, over Charlie Kirk. Dat zijn niet mijn woorden, voor alle duidelijkheid. Hij zei daar meermaals: “ Talk shit, get banged. ” Dat is een expliciete oproep tot geweld. Bij dergelijke gevallen, die we ook heel duidelijk in Europa zien, wordt heel duidelijk dat er nog steeds met twee maten en twee gewichten wordt gewogen. Laten we kijken naar wat er achterblijft na een linkse of extreemlinkse betoging. Dan vinden we stickers met daarop: “ Punch nazi's in the face. ” Niemand moet zich hier een illusie maken over wie men bedoelt met nazi's. Men bedoelt met nazi's iedereen die het oneens is met hen. Iedereen rechts van cd&v zijn nazi's voor hen. Er zit een heel duidelijke link tussen hetgeen in de Verenigde Staten gebeurd is en hetgeen we hier vandaag zien. De verheerlijking van geweld, die we constant zien, zit in het DNA van extreemlinks. Nog steeds wordt dat getolereerd en geminimaliseerd door een groot deel van het politieke spectrum in ons land. Ik wil daar nog een ding aan toevoegen. De voorzitter van de MR verwees op zijn familiedag, in het bijzijn van de premier, onrechtstreeks naar politieke tegenstanders als fascisten. Dat past daar ook in. We mogen absoluut niet naïef zijn. Dat is allemaal niet onschuldig. Dat is exact het klimaat dat vorige week een moordaanslag mogelijk heeft gemaakt op een jonge vader, een jonge gast van mijn leeftijd, met twee kinderen, die brutaal is afgeslacht omdat hij een andere mening had. Ik denk dat er wel degelijk links zijn met hetgeen we hier vandaag in onze samenleving ook zien gebeuren.

Mevrouw de minister, voor het zomerreces stelde ik u al een vraag over de door het College van het openbaar ministerie aangekondigde actie om geen informatie meer te verstrekken naar aanleiding van parlementaire vragen. Die actie duurt inmiddels al bijna een half jaar en de blokkering blijft voortduren. Ik ontving enkele antwoorden met steeds hetzelfde standaardbericht: "Wegens een actie van het openbaar ministerie kan ik geen antwoord op uw parlementaire vraag geven." Dat is problematisch, omdat het Parlement hierdoor zijn controlefunctie niet naar behoren kan uitvoeren.

Het is niet alleen een probleem van het openbaar ministerie, maar ook van u, aangezien u als minister van Justitie de taak hebt ervoor te zorgen dat het Parlement de nodige informatie ontvangt en zijn democratische controle kan uitoefenen.

Ik kreeg graag een update in verband met de drie vragen die ik voor het reces stelde. Ten eerste, welke concrete stappen hebt u als minister van Justitie persoonlijk ondernomen sinds het zomerreces om de actie van het openbaar ministerie te beëindigen? Is er sindsdien nog overleg gepleegd en wat was daarvan het resultaat?

Ten tweede, u gaf vorige keer geen antwoord op de volgende fundamentele vraag. Hoeveel parlementaire vragen werden er sindsdien wegens die actie niet of niet volledig beantwoord? Als het bijvoorbeeld een derde of de helft van de vragen betreft, dan is dat een ernstig probleem. De cijfers doen er volgens mij toe.

Ten derde, welke stappen zult u nog ondernemen om ervoor te zorgen dat het Parlement opnieuw zijn controlefunctie volledig kan uitoefenen?

Ik blijf het heel bizar vinden dat dat niet geregistreerd kan worden. Volgens mij is dat gemakkelijk op te zoeken. Ik onthoud vooral dat het College recent heeft aangegeven dat het geleidelijk weer antwoorden zal verstrekken. Wat betekent dat concreet? Op welke basis wordt bepaald wat voorrang krijgt en hoe gaat dat precies in zijn werk? Het is alleszins hoopgevend nieuws, want het betekent dat ikzelf en ook heel wat andere collega’s de schriftelijke vragen die wij de afgelopen maanden hebben ingediend en waarop we geen antwoord hebben gekregen, opnieuw kunnen indienen en dat wij daarop nu normaal gezien wel een antwoord zullen krijgen.

Ik kreeg een melding vanuit de gevangenis dat er vorige vrijdag een algemene panne heeft plaatsgevonden. Het ging om een algemene storing van het elektronicasysteem waarop de sloten, het alarmsysteem en de camera’s zijn aangesloten. Men heeft de hele voormiddag handmatig moeten werken, waarbij een aantal sloten wel opengingen en andere niet. Dat heeft volgens mij tot onveilige situaties geleid. De saspoort – de grote ingang – heeft opengestaan. Er zijn gevallen geweest waarin hulp van gedetineerden nodig was om bepaalde sloten te openen. Dat toont aan dat de preventie- en veiligheidsplannen bij storingen niet altijd correct werken. De vraag is dan ook hoe dat kan gebeuren.

Bent u op de hoogte van die situatie? Wat kan men daaraan doen? Op zulke momenten brengt dat niet alleen de veiligheid van het personeel in het gedrang, maar ook die van de gedetineerden en wordt tevens de algemene veiligheid bedreigd. Er blijft bovendien een structureel probleem bestaan rond de camera’s in Hasselt; ik wijs daar al verschillende maanden op. Nog voor de zomer werd vastgesteld dat de helft van de camera’s defect was. Nadien werden er zes camera’s geïnstalleerd die op hun beurt niet meer functioneren.

Hoe zit het met de grote aanbesteding? Wanneer kan dat probleem worden opgelost? Ik verwijs naar Wortel, waar een aantal stappen worden ondernomen om tijdelijke bewakingscamera’s te installeren of gespecialiseerde firma’s in te schakelen. Kan dat ook hier worden ingevoerd? Kunnen die bewakingscamera’s sneller geplaatst worden dan volgens de globale procedure voor de algemene investering? Het camerabeleid in Hasselt kan beter. Het inschakelen van een camerafirma via een raamcontract kan mogelijk tijdelijk een oplossing bieden.

Enerzijds begrijp ik dat u zegt dat het om een globaal dossier gaat, met een centrale aansturing, waarvoor een aanbestedingsprocedure moet worden gevolgd, die onderweg evenwel fout gelopen is en waarvoor er nu nieuwe ramingen binnenkomen. Die procedure loopt stap voor stap. Ik begrijp dat dat een globale vernieuwing betekent en dus tijd kost.

Anderzijds stel ik me toch de vraag of de voorlopige oplossing niet kan worden versneld. In dat kader loopt er ook een dossier voor het installeren van extra camera's.

Wat de preventieplannen betreft, dring ik toch aan op een grondige evaluatie als blijkt dat de sleutelplannen – het handmatig gebruiken van sleutels – niet overal gefunctioneerd hebben, ook al werd de procedure correct gevolgd. Dat brengt me bij de vraag of de preventie- en veiligheidsplannen binnen de gevangenis niet meermaals per jaar grondig moeten worden nagekeken.

Aangezien collega Van Tigchelt afwezig is, verkies ik te beginnen met mijn interpellatie betreffende de oprichting van een drugsfonds.

Waar de in ons land in beslag genomen miljoenenopbrengsten van criminele organisaties uiteindelijk voor gebruikt worden, valt moeilijk te achterhalen. Net als het Vlaams Belang pleit nationaal drugscommissaris Ine Van Wymersch er al jaren voor dat dat geld naar een zogenaamd drugsfonds zou vloeien. Het geld kan dan specifiek worden gebruikt om de strijd tegen de georganiseerde drugsmisdaad te financieren. "Het is het moment om dit goed te keuren", stelde de drugscommissaris. "De tijd van dogma's is echt wel voorbij." Nog volgens de drugscommissaris zouden de opbrengsten uit het toekomstige drugsfonds kunnen tegemoetkomen aan vele financiële verzuchtingen die er leven bij de parketten, onder meer in Brussel.

Procureur Moinil vraagt terecht meer mensen en middelen, maar het geld daarvoor moet ergens vandaan komen. Dankzij het drugsfonds zouden in beslag genomen vermogens uit het criminele milieu rechtstreeks naar de parketten kunnen vloeien. In 2022 werd voor ruim 40 miljoen euro aan geld van criminele vermogens en boetes effectief geïnd bij plegers van drugsdelicten en andere vormen van georganiseerde misdaad. De drugscommissaris pleit ervoor dat het geld multidisciplinair wordt ingezet, waarbij zij onder meer verwijst naar de departementen Justitie en Binnenlandse Zaken. Het Vlaams Belang pleit er duidelijk voor om deze gelden integraal in te zetten voor Justitie en Binnenlandse Zaken, want het is dankzij de zeer harde inspanningen van politie en justitie dat deze gelden kunnen worden gerecupereerd.

Wat is uw standpunt betreffende het pleidooi voor de oprichting van een drugsfonds? Zal dit drugsfonds worden opgericht? Niet alleen de drugscommissaris heeft daar recent opnieuw een pleidooi voor gehouden, verschillende procureurs-generaal hebben hiervoor in hun mercuriales van de voorbije jaren eveneens gepleit.

Ten derde, er zouden volgens de commissaris verschillende voorstellen zijn bezorgd voor de strijd tegen de georganiseerde drugscriminaliteit in het algemeen en de oprichting van een drugsfonds in het bijzonder. Kunt u die voorstellen toelichten? Wanneer zullen ze worden besproken? Wanneer kunnen de eerste beleidsbeslissingen ter zake worden verwacht?

Ten vierde, nu het reeds enige tijd duidelijk is dat de opsporing en verbeurdverklaring van criminele vermogens ertoe kan leiden dat bijzonder omvangrijke financiële middelen kunnen worden geherinvesteerd in justitie en politie, dient prioritair te worden ingezet op het follow-the-moneyprincipe. Wat is uw visie daarop? Welke maatregelen werden sinds uw aanstelling getroffen? Welke maatregelen zult u op korte, middellange en lange termijn ter zake treffen?

Ten slotte, in Limburg werden in 2020-2022 verschillende SUO-magistraten aangeworven. Zij behandelen stafrechtelijke uitvoeringsonderzoeken. Dat resulteerde in een vijftigtal SUO-onderzoeken, waarbij destijds 1,2 miljoen euro aan openstaande vermogensstraffen kon worden gerecupereerd. Zijn die magistraten, die hun diensten duidelijk hebben bewezen, reeds aangesteld in andere arrondissementen? Zo ja, kunt u dat toelichten? Zo niet, waarom zijn zij nog niet aangesteld?

Mevrouw de minister, dank voor uw antwoord. Het staat in het omvangrijke regeerakkoord, maar u zou hiervan bij prioriteit werk moeten maken. Het is immers heel duidelijk dat de opsporing en verbeurdverklaring van dergelijke criminele vermogens aanleiding zullen geven tot een financiële versterking, die uitsluitend naar justitie en politie dient te gaan.

Mevrouw de minister, ik ben blij dat u, die een goed juriste en advocate bent geweest, wel degelijk spreekt over verbeurdverklaring, want er wordt vaak gesproken over in beslag genomen goederen, wat een groot verschil is. Ik wil er nogmaals voor waarschuwen dat men in een aantal steden in beslag genomen wagens van criminelen gebruikt voor de politie. Het betreft meestal bijzonder mooie, grote en dure wagens. Stel dat de betrokkene achteraf wordt vrijgesproken, dan is er een fundamenteel probleem, want dan moet de Staat een schadevergoeding betalen. Het moet dus wel beperkt worden tot de verbeurdverklaring.

Ik zal een motie indienen.

Op de valreep zal ik een eenvoudige motie indienen.

Moties

Motions