Commissievergadering op 23 september 2025

Monsieur le ministre, le démarchage téléphonique est une pratique commerciale qui, lorsqu'elle est encadrée, peut être bénéfique à l'activité économique. Néanmoins, elle devient rapidement problématique lorsqu'elle est pratiquée de manière abusive ou répétée. De nombreux citoyens se plaignent de recevoir des appels non sollicités, y compris lorsqu'ils sont pourtant inscrits à des dispositifs censés les en protéger.

La Belgique dispose aujourd'hui de deux mécanismes principaux, les listes "Ne m'appelez plus!" et Robinson, cette dernière étant gérée par la Belgium Direct Marketing Association. Ces outils permettent aux consommateurs de signifier le refus de recevoir de la publicité téléphonique. Toutefois, l'efficacité réelle de ces listes semble mise en cause par les citoyens qui continuent de rapporter des appels non désirés, y compris de l'étranger ou de numéros masqués. Dans ce contexte, il est important de faire le point sur leur efficacité, leur taux d'utilisation et les mécanismes de contrôle en place pour sanctionner les entreprises qui ne respectent pas ces listes.

Monsieur le ministre, pourriez-vous m'indiquer le nombre actuel d'inscrits sur les listes "Ne m'appelez plus!" et Robinson? Disposez-vous d'un bilan quantitatif sur l'efficacité de ces dispositifs, que ce soit la réduction des appels ou le type d'infractions constatées? Combien de plaintes ont-elles été déposées au SPF É conomie ces deux dernières années pour non-respect de ces listes et quelles suites y ont-elles été données? Des amendes ont-elles été infligées aux entreprises fautives? Si oui, quel en est le montant total? Enfin, comptez-vous renforcer les contrôles, voire moderniser ces dispositifs à l'ère de la multiplication des appels automatisés ou étrangers?

Monsieur le ministre, la France, par l'adoption de la loi du 30 juin 2025, prévoit désormais une interdiction de principe du démarchage téléphonique dans tous les secteurs d'ici août 2026. Cette période de transition devra permettre aux professionnels de revoir leurs méthodes de prospection téléphonique. Le démarchage par téléphone auprès d'un particulier, directement ou par l'intermédiaire d'un tiers, sera interdit si l'entreprise n'a pas obtenu au préalable son consentement, c'est-à-dire sa volonté libre, spécifique, éclairée. Il faudra avoir donné son accord explicite, que ce soit lors d'un achat, d'une visite en magasin ou via un formulaire.

Si notre Code de droit économique a mis en place la liste "Ne m'appelez plus!" où pas moins de 1,5 million de consommateurs figurent, on relève encore 10 000 signalements déposés chaque année pour dénoncer les pratiques intempestives de démarchage téléphonique. Il faut assurément aller plus loin, à la fois sur le plan des interdictions de principe et des sanctions, ce qui serait un pas significatif de franchi en termes de protection des consommateurs.

Dans l’accord de coalition, il est indiqué que "le gouvernement se penche sur le problème du marketing téléphonique indésirable, en particulier celui réalisé par des opérateurs étrangers".

Monsieur le ministre, avez-vous avancé en la matière? Dans l’affirmative, cela se traduira-t-il par une éventuelle interdiction, des sanctions ou des limitations de ce type de démarchage?

Merci beaucoup, monsieur le ministre, pour vos réponses, et pour tous ces chiffres.

Je note que votre projet d'accord de gouvernement fédéral sera plutôt lié à une liste positive mais je vous demande d'être particulièrement attentif aux appels provenant de l'étranger et de trouver une solution à cet égard. Que l'on ait une liste positive ou négative, si les appels de l'étranger continuent à percer, le consommateur ne sera pas spécialement plus tranquille demain.

Monsieur le ministre, je vous remercie pour la mise en œuvre de cette partie de l'accord. Nous suivrons ce qu'il en adviendra.

Mijnheer de minister, de cijfers over e-steps zijn heel zorgwekkend. In het eerste trimester van dit jaar waren er 61 % meer verkeersongevallen met elektrische steps dan in dezelfde periode vorig jaar. Naar aanleiding daarvan hebben sommige collega's gezegd dat de helmdracht in de toekomst verplicht zou moeten worden. We stellen ook vast dat heel wat van de verkochte e-steps niet voldoen aan bepaalde belangrijke voorschriften.

U hebt nog niet zo lang geleden aangekondigd dat er controles zullen worden ingevoerd, zowel in fysieke winkels als online, om te voorkomen dat er nog e-steps worden verkocht die niet conform de regels zijn. Bij een test in Brussel werden er zes types e-steps uit de handel gehaald.

Kunt u toelichten hoe die aangekondigde maatregel verder uitgerold zal worden? Er zijn al controles geweest in Brussel, maar in welke regio's werden er nog controles uitgevoerd?

Hoeveel types e-steps werden er bijkomend uit de handel gehaald?

Bent u van oordeel dat één jaarlijkse controle zal volstaan om het probleem aan te pakken of is het vooral een personeelstekort dat u daartoe beperkt? Kan dat breder worden bekeken?

Acht u het wenselijk om de maximaal toegestane snelheid van e-steps te verlagen en welk overleg hebt u hierover al gehad? Er zijn immers ook andere ministers bezig met deze problematiek. U zult daar dus wellicht al over hebben gesproken in de schoot van de regering.

Welke sancties kunt u treffen ten aanzien van niet-Europese verkopers?

Ik kijk uit naar uw antwoord.

Dank u wel, mijnheer de minister, voor uw antwoord. Ik begrijp natuurlijk dat het verkeerde gebruik enerzijds en de productnormering anderzijds twee totaal verschillende zaken zijn. Veiligheid gaat echter niet alleen om de gebruiker zelf. Het gebeurt helaas ook dat e-steps worden gebruikt in zones waar veel voetgangers zijn. Dan gaat over de handhaving. Die e-steps veroorzaken onveilige situaties en beginnen vaak een echte plaag te worden. De fatbikes zijn het volgende probleem dat op ons afkomt. Daarbij moeten de productnormering en dergelijke eveneens goed in de gaten worden gehouden. Ik zie daar een aantal parallellen. U pakt dit dossier uiteraard samen met uw collega-ministers aan. U kunt zich daarbij alleen uitspreken over de productnormering. Politie en handhaving zijn namelijk een ander verhaal. Het blijft heel belangrijk om de productnormering op te volgen, maar daarnaast moeten er stelselmatige controles zijn. Die controles moeten ervoor zorgen dat we zeker zijn dat de e-steps die verkocht worden voldoen aan de regels alvorens ze op straat kunnen worden gebruikt en mogelijk ongevallen veroorzaken, waarbij zowel de gebruiker als de omstaanders evenveel risico lopen.

Mijnheer de minister, dit is een kwestie waarop ik in het verleden al vaker ben teruggekomen, ook bij uw voorgangers. Malafide ondernemingen manifesteren zich op steeds meer verschillende manieren. Er zijn ondertussen malafide verhuisfirma’s, insectenverdelgers, installateurs van zonnepanelen en garagisten. De lijst is niet limitatief en gaat heel ver. Die malafide ondernemingen krijgen dus hoe langer hoe meer de kans om hun ding te doen.

Dat komt doordat de toegang tot advertenties, die vaak online verschijnen, zeer groot is, waardoor consumenten er veel sneller aan worden blootgesteld. Ze maken het bovendien aantrekkelijk door spotgoedkope prijzen aan te bieden, die erkende firma’s eenvoudigweg niet kunnen hanteren. Als ik dergelijke aanbiedingen zie, denk ik vaak dat het te mooi is om waar te zijn. Meestal is dat dan ook zo. Desalniettemin trappen helaas nog heel wat consumenten in die praktijken.

Met de oprichting van de website erkendeverhuizers.be wil de betrokken federatie de strijd aangaan met de oneerlijke concurrentie van verhuiscowboys die de sector verzieken, zoals ze het zelf noemen. Heel wat andere sectoren trekken echter ook al lang aan de alarmbel over malafide ondernemingen en kijken in de richting van de politiek om de noodzakelijke oplossingen te vinden. De informatiecampagnes van de overheid leggen de verantwoordelijkheid namelijk vooral bij de consument zelf, die maar het nodige onderzoek moet doen naar de onderneming in kwestie. Daar knelt volgens mij echter vaak het schoentje. Daarom heb ik een aantal belangrijke vragen, mijnheer de minister.

Wat zult u doen om de Belgische consumenten te beschermen tegen malafide dienstverleners? Bent u van oordeel dat informatiecampagnes, zoals die vandaag vaak plaatsvinden, volstaan?

Welke maatregelen kunt u treffen om de activiteiten van malafide ondernemingen stop te zetten?

Tot slot, heel vaak botsen we ook op de vestigingswet, waardoor ondernemingen heel snel kunnen worden opgericht zonder dat daarvoor een bepaalde beroepsbekwaamheid vereist is. Hebt u hierover overleg gehad met uw Vlaamse collega's, zodat ondernemingen aan bepaalde voorwaarden kunnen worden onderworpen? Dit is namelijk ook een Vlaamse bevoegdheid.

Mijnheer de minister, ik dank u voor uw antwoord. U hebt vooral gesproken over het bezoeken van websites en de doorverwijzing naar de website van de FOD Economie. Uit de noodkreet van de verschillende beroepsfederaties blijkt echter dat het voor hen heel belangrijk is om malafide ondernemers daadwerkelijk uit het milieu te halen. Het gaat dus veel verder dan enkel en alleen mensen verwittigen. Daar komt uiteraard ook de vestigingswet bij, die inderdaad een probleem vormt. U stelt dat die wet een gewestelijke bevoegdheid is sinds de zesde staatshervorming, wat klopt. Niettemin ben ik van mening dat ter zake de strijd gemeenschappelijk zal moeten worden gevoerd. Daarom vroeg ik of u daarover al overleg hebt gehad met de Vlaamse collega’s. We hebben het vandaag immers nog niet gehad over malafide bouwbedrijven en dergelijke. Het gaat hier dus niet alleen om consumenten die op een website terechtkomen en worden doorverwezen naar een waarschuwingspagina, wij moeten ervoor zorgen dat alle malafide ondernemingen uit onze economie verdwijnen, dat we sanctiemaatregelen hebben en dat we ook daadwerkelijk kunnen optreden. Mijnheer de minister, op dat punt blijf ik toch wat op mijn honger zitten. Uw antwoord omvat dus te weinig. Er kunnen nog veel meer stappen worden gezet. Dat is effectief de vraag van de verschillende beroepsfederaties maar ook van de consumenten.

Mijnheer de minister, mijn vraag betreft AI-gecorrigeerde afbeeldingen. Die worden tegenwoordig veel gebruikt op e-commerceplatformen. Er worden foto’s gebruikt om producten visueel overtuigender te presenteren. Hierdoor lijken artikelen groter, feller en beter dan in werkelijkheid, wat tot verkeerde verwachtingen bij de consument leidt. Klanten ontvangen vervolgens producten die niet overeenkomen met wat zij online zagen, wat de kans op retourzendingen en ontevredenheid vergroot.

De AI Act schrijft voor dat door AI gegenereerde content gemarkeerd en herkenbaar moet zijn. Er bestaat bovendien een techniek waarbij informatie in afbeeldingen wordt ingebed, via een watermerk, om aan te geven dat die door AI gegenereerd zijn. De Europese Commissie werkt nog aan richtlijnen en technische standaarden. Daarom ben ik benieuwd naar de stand van zaken op dat niveau.

Mijnheer de minister, bent u van oordeel dat er bij door AI-gecorrigeerde afbeeldingen sprake is van consumentenmisleiding? Welke controles worden hierop uitgevoerd? Welke maatregelen zult u treffen opdat consumenten correct worden geïnformeerd over het uitzicht van de aangeboden producten? Wanneer zullen volgens u de technische standaarden voor het aangeven van AI-manipulatie beschikbaar zijn? Hebt u daarover al overleg gepleegd met uw collega’s?

Ik zie uw antwoorden graag tegemoet.

Dank u, mijnheer de minister, voor uw uitgebreide en concrete antwoorden. Als ik het goed heb begrepen, moeten we nog enige tijd wachten op de stappen en procedures die vanuit de Europese Commissie worden ondernomen. Concrete voorstellen kunnen we dus pas in 2026 verwachten. Ik denk dat u intussen een rol kunt spelen in het informeren en sensibiliseren van de consument. De huidige praktijk van misleiding van consumenten is immers al aan de gang en wacht niet op de Europese regelgeving. Het marktoezicht op de AI Act, waarvan wij veel mogen verwachten, zal door de FOD Economie worden waargenomen, als ik het goed heb begrepen. Wij zullen de komende periode nauwgezet opvolgen hoe de FOD het markttoezicht van die regels zal handhaven.

In dit geval heeft de Europese Commissie zich reeds duidelijk uitgesproken. Voorbije zomer is formeel vastgesteld dat Temu de verplichtingen die voortvloeien uit de digitaledienstenverordening niet nakomt, omdat het de risico's van de verspreiding van illegale producten op zijn platform niet naar behoren beoordeelt. Uit de analyse van een mysteryshopper blijkt dat het zeer waarschijnlijk is dat consumenten die op Temu winkelen niet-conforme producten aantreffen in het aanbod. Dat wisten wij natuurlijk allemaal al langer, maar nu is het bewezen door de Europese Commissie.

Mijnheer de minister, mijn vragen hebben betrekking op de gevolgen die u hieraan verbindt. Welke controles vinden er in ons land plaats op producten van Chinese webshops? Met welke frequentie worden die uitgevoerd?

Ik ben ook benieuwd of de data die door het BIPT verzameld worden in een datahub worden verzameld, zodat algoritmes erop losgelaten kunnen worden en systemische schendingen misschien kunnen worden vastgesteld.

Dan heb ik een vraag over trusted flaggers . Worden die al ingezet om illegale producten en content te rapporteren?

Bent u van oordeel dat de Belgische consument voldoende beschermd is tegen de gevaren van niet-conforme producten, die onder andere via Temu worden verkocht?

Welke initiatieven lopen er om consumenten gericht te informeren en te sensibiliseren over de gevaren van de aankoop van illegale producten op buitenlandse onlinemarktplaatsen? Hebt u hierover al overleg gehad met uw collega’s, bijvoorbeeld met de collega die verantwoordelijk is voor de douane?

Mijnheer de minister, bedankt voor uw zeer uitgebreide antwoorden. Ik begin graag met te zeggen dat ik zeer verheugd ben u te horen pleiten voor extra mensen, extra douaniers. We zullen deze vrijdag met de commissie de luchthaven van Luik bezoeken om de situatie daar ter plaatse te bekijken. Dat bezoek vindt op onder andere mijn aandringen plaats. Het is echter absoluut nodig dat er bijkomende douaniers worden ingezet. De diensten daar worden immers overspoeld, niet met koosjere pakjes maar met Chinese brol. Ik heb deze vraag ook gesteld aan minister Jambon, die verantwoordelijk is voor de douane. Hij vond het echter nog niet nodig dat er extra mensen bij komen. Hij gaf namelijk aan dat er de afgelopen jaren al heel wat mensen bij waren gekomen. Hij hoopt bovendien de douaneprocessen efficiënter te maken, onder andere door de inzet van artificiële intelligentie. Dat zijn allemaal wel goede initiatieven, maar zonder extra personeel zullen we er niet komen. Ik ben dus heel blij dat u mee aan die kar wilt trekken. Ik besef wel dat het niet gemakkelijk zal zijn om uw collega’s uit Luik daarvan te overtuigen, maar ik reken alvast op uw inzet. Ten slotte lopen er dus nog heel wat zaken. De vraag over de trusted flaggers zal ik bijvoorbeeld stellen aan uw collega, minister Matz. Er worden ook heel wat initiatieven genomen om de controles op te schroeven. Ik merk echter in het veld, bij de middenveldorganisaties zoals Voka en Comeos, bij de kleinhandel en sinds kort ook bij de afvalverwerkingsbedrijven, dat zij het effect van al die maatregelen nog niet voelen. We worden nog steeds overspoeld door Chinese brol. Er wordt nog niet hard genoeg tegen opgetreden en onze kleinhandel wordt nog steeds geconfronteerd met oneerlijke concurrentie. Ik hoop dus dat u, in samenwerking met de genoemde collega’s, uw acties verder zult kunnen versterken. Ik dank u.

Testaankoop heeft aangegeven dat het een commerciëlere koers wil varen. Dat is op zich niet verwonderlijk, want in de afgelopen twee jaar boekte Testaankoop een nettoverlies van 4,3 miljoen euro, dat het dus nu op een of andere manier probeert te compenseren.

Desalniettemin werd Testaankoop tot op vandaag beschouwd als een neutrale, onafhankelijke organisatie, die op basis van onafhankelijk onderzoek labels toekende om bepaalde productcategorieën te beoordelen. Denk bijvoorbeeld aan 'beste koop' of 'beste van de test'. Die onderzoeken werden dan later gepubliceerd.

Die labels, die vroeger als onafhankelijk en neutraal werden beschouwd, wil Testaankoop nu vermarkten. Bekende merken zullen de kans krijgen die labels aan te kopen en te gebruiken in reclamecampagnes, op websites of op verpakkingen. Dat roept vragen op over de neutraliteit van de organisatie.

Op welke manier zult u garanderen dat consumenten niet zullen worden misleid door de commerciële verkoop van dergelijke labels door Testaankoop? Hebt u hierover overleg gehad met Testaankoop of met de overkoepelende organisatie Euroconsumers? Werden daarbij afspraken gemaakt? Is de informatie die consumenten van Testaankoop krijgen nog onafhankelijk genoeg? Welke andere informatiebron kunt u consumenten aanraden wanneer zij op zoek zijn naar onafhankelijke productinformatie?

Dank u wel, mijnheer de minister. Ik begrijp natuurlijk dat u zegt dat u vandaag op basis van de bestaande wetgeving niet zoveel kunt doen. Niettemin kunt u zich toch vragen stellen over de ethiek hieromtrent. Testaankoop is altijd aanzien als een neutrale, onafhankelijke organisatie met als doel consumenten degelijk te informeren zodat zij een goede keuze kunnen maken bij de aankoop van goederen. Indien dergelijke organisaties zich wagen op het gladde ijs van het vermarkten en dus zelf ook bepaalde labels gaan aanbieden aan merken, rijst de vraag in welke mate die neutraliteit in de toekomst nog kan worden gegarandeerd en in welke mate Testaankoop nog iets kan betekenen voor de consument die op zoek is naar degelijke informatie. U zegt dat de consument waakzaam moet zijn, maar dat is niet genoeg. Er wordt steeds gezegd dat de consument waakzaam moet zijn, maar uiteindelijk gaat het wel om een label dat door Testaankoop wordt toegekend en dat betaald is door commerciële bedrijven die op die manier proberen hun producten beter te verkopen. In dat geval kan de consument gewoon niet langer correct geïnformeerd zijn. Dan rijst de vraag of er in dat geval geen sprake is van misleiding. Het is best mogelijk dat Testaankoop op zijn website communiceert over de manier waarop het labels toekent en dat het daarbij geen inbreuken pleegt op de huidige wetgeving, maar misschien moeten we nagaan of de wetgeving wel streng genoeg is en of ze in de toekomst niet verder moet worden aangescherpt.

Mijnheer de minister, de prijzen in de supermarkt blijven stijgen en nu zien we dat producenten een nieuwe praktijk hanteren, namelijk krimpflatie: minder inhoud in de verpakking, maar dezelfde of zelfs een hogere prijs.

In De Morgen van 3 september 2025 werd een voorbeeld van Milka vermeld. Hun repen gingen van 100 gram naar 90 gram, terwijl de prijs ongewijzigd bleef. Het probleem doet zich niet enkel bij ons voor. In Duitsland heeft de consumentenorganisatie Milka zelfs voor de rechter gesleept, omdat consumenten worden misleid door die verborgen verkleining. Milka staat hierin niet alleen. Bij chips daalt het gewicht van 800 gram naar 700 gram, bij margarine van 560 gram naar 500 gram, bij granola van 850 gram naar 750 gram en zelfs kattenvoeding ontsnapt niet aan die praktijk, van 100 gram naar 85 gram. Overal zien we hetzelfde patroon, de verpakking blijft identiek, maar de inhoud krimpt.

Juridisch klopt het wellicht, het gewicht staat in kleine letters vermeld op de verpakking, maar dat maakt het niet eerlijker. Mensen hebben geen tijd om in de supermarkt elk potje, zakje of pakje na te kijken. Toch betalen gezinnen aan het einde van de maand tientallen euro’s meer, zonder dat zij er iets extra's voor terugkrijgen, terwijl die bedrijven recordwinsten maken. Dat is geen noodzaak, maar puur zakkenvullerij.

Daarom stellen wij dat genoeg genoeg is. Er moet transparantie komen. Als een product kleiner wordt, moet dat meteen duidelijk zichtbaar zijn voor de consument. Bijvoorbeeld door een verplicht waarschuwingslabel op de verpakking of in het winkelrek. Niet in kleine lettertjes, maar met duidelijke informatie zodat mensen weten waarvoor ze betalen. Uw collega, vice-eersteminister Clarinval, heeft op 25 juli in de commissie bevestigd dat exploitanten verplicht zijn hun transparantieverplichtingen na te leven. Meer nog, hij stelde dat consumenten op een duidelijke en eerlijke manier geïnformeerd moeten worden over elke wijziging.

Mijnheer de minister, zult u zorgen voor een verplicht label zodat consumenten beschermd worden tegen die verborgen prijsverhogingen?

Monsieur le ministre, quelle ne fut pas ma surprise le 10 septembre de découvrir dans la presse que vous vouliez en finir avec la shrinkflation . Je vous cite, pour ne pas travestir vos propos: "Il est inacceptable que des fabricants réduisent discrètement le contenu de leurs produits alors que le prix reste identique ou augmente même".

Par conséquent, votre souhait est d'obliger rapidement les industriels à signaler toute modification de poids ou de volume sur l'emballage.

Ma surprise, vous vous en doutez, vient du fait que je suis la pratique appelée shrinkflation depuis le 17 novembre 2021, date de ma première question parlementaire sur ce phénomène qui s'observait au Royaume-Uni dans le contexte post-Brexit et que je craignais de voir arriver sur notre continent. Et après plusieurs questions, j'ai déposé une proposition de loi modifiant le Code de droit économique afin justement de lutter contre la shrinkflation et d'autres pratiques de marketing qui trompent le consommateur. Le 20 mai 2025, la majorité Arizona, dont votre groupe politique, monsieur le ministre, fait également partie, a voté contre mon texte au sein même de cette commission. Entre le 17 novembre 2021 et le 20 mai 2025, j'invite quiconque à consulter le site de la Chambre pour faire du fact checking . Je pense être intervenu à de très nombreuses reprises et surtout avoir déposé un texte qui me semblait être un texte qui allait dans le bon sens.

Dans la presse, votre volonté de légiférer contre la shrinkflation reste donc assez floue. Dans l'article que j'ai pu lire, il est fait mention d'étiquettes visibles qui pourraient alerter les consommateurs. À ce sujet, pourriez-vous nous en dire plus sur le cadre que vous comptez mettre en œuvre pour mettre fin à cette pratique?

Toujours dans le même article, vous parlez d'ores et déjà d'appels lancés aux entreprises pour adopter une transparence volontaire et une communication envers le consommateur. Ces appels ont-ils reçu une réponse de la part des entreprises?

Enfin, et c'est une question un peu plus politique, avez-vous déjà l'accord de vos partenaires? On sait que David Clarinval était un peu frileux sur la question – et singulièrement le MR d'ailleurs. La N-VA n'était pas très volontariste non plus à légiférer. Avez-vous déjà eu des garanties de la part de vos partenaires pour pouvoir vous laisser en tout cas les coudées franches? Je serai évidemment le premier à vous féliciter pour pouvoir avancer enfin sur ce texte.

Encore une fois, si vous n'avez pas les coudées franches ou si vous avez d'autres dossiers en cours, je peux bien évidemment redéposer mon texte au sein de la commission avec, je l'espère cette fois-ci, une issue un peu plus favorable que la dernière fois.

Mijnheer de minister, het is grappig dat het nu pas goed in gang schiet dankzij dat filmpje van De Ideale Wereld – prachtige gasten trouwens –, want het is een praktijk die al vele jaren wordt toegepast.

Ik hoop dat u hiervan werk kunt maken en dat u uw collega’s van de meerderheid meekrijgt. Tevens hoop ik dat de Algemene Directie Economische Inspectie voldoende tijd heeft om dit te onderzoeken, want ik weet dat die dienst zwaar onderbemand is en het moeilijk heeft.

Effectivement, monsieur le ministre, au-delà de la vidéo qui vous a inspiré, vous dites également que la volonté de légiférer vient du fait qu'il y a de plus en plus de faits constatés. C'était en tout cas exactement le constat qui était le mien le 20 mai quand j'ai vu vos collègues de l'Arizona, à qui j'ai demandé de pouvoir avancer sur ce texte. Je n’ai pas réinventé la roue dans mon texte. Je me suis inspiré de législations qui vont plus loin que ce que recommande l’Union européenne, ce qui est d'ailleurs souvent le cas. J’ai donc importé des modèles venus d’autres pays et qui semblaient fonctionner ailleurs. Je me suis également inspiré, dans une certaine mesure, du modèle français. Celui-ci n’est pas contraignant mais repose sur le bon vouloir des distributeurs. J’avais dès lors le sentiment d’avoir trouvé un équilibre dans le texte. S’il peut nourrir votre réflexion, n’hésitez pas à vous en inspirer. Si vous estimez, à un moment donné, que cela devient compliqué au niveau du gouvernement ou du Parlement, sachez que nous sommes prêts à vous aider. La volonté n’est pas de revendiquer la paternité de tel ou tel texte, mais bien de faire avancer les choses. Depuis des années, je souligne qu’il existe, chez certains distributeurs, une volonté d’instiller un flou chez le consommateur et donc de pouvoir le tromper et le duper. Même si certains réfutent ces pratiques commerciales douteuses ou affirment qu'elles ne le sont pas et que le consommateur doit simplement mieux s’informer, il n'est pas toujours possible de le faire. Je me suis récemment rendu dans un supermarché équipé d’étiquettes électroniques, et une sur deux ne fonctionnait pas. Dans ces circonstances, même un consommateur averti ne pouvait donc effectuer de vrais calculs ni comparer les prix au kilo. Toujours est-il que j’entends votre volonté, je la salue et je vous en remercie. Il ne vous restera plus qu’à convaincre les membres du gouvernement. Je vous souhaite d'ailleurs bonne chance avec le MR et la N-VA. En effet, ayant travaillé avec eux depuis 2021, je peux vous dire qu’ils semblent assez réfractaires sur ce sujet.

Monsieur le ministre, je reviens sur un dossier pour lequel j’ai déjà interpellé vos prédécesseurs. Une nouvelle fois, je viens interroger le membre de l'exécutif sur les abus commis par les festivals de musique. C'est simple, ma dernière question parlementaire sur le sujet, adressée à la secrétaire d'État Alexia Bertrand, commençait par cette citation de la porte-parole de Testachats: " Le secteur des festivals est connu depuis des années pour ne pas être des plus favorables aux consommateurs. " L'organisation de défense des consommateurs marque sa lassitude face à un secteur qui continue, été après été, de mener des pratiques à l'encontre, le plus souvent, d'un jeune public qui a parfois économisé pour passer un moment agréable entre amis ou en famille et qui se voit floué par des organisateurs peu scrupuleux.

Début de ce mois, Testachats a porté plainte auprès de l'Inspection économique pour deux pratiques observées dans plusieurs festivals. Les deux pratiques portent sur la monnaie virtuelle imposée par les festivals, à savoir, des jetons numériques qui se trouvent sur un bracelet dont le taux de conversion à l'achat est parfois obscur et dont il est difficile de récupérer le restant dû une fois le festival terminé ou lorsque le consommateur décide de quitter le site du festival. Testachats dénonçait déjà ces pratiques l'année dernière. Après les guidelines élaborées par le SPF Économie et la vaste campagne de sensibilisation à la fraude au billet " What the fake " , votre code de bonne conduite allait – il faut le souligner – un cran plus loin. Or force est de constater que ce n'est toujours pas suffisant pour ce secteur. Pour Testachats, votre code demeure muet au sujet des frais d'activation, autorise toujours des frais de récupération et, comme son nom l’indique, ne fonctionne que sur une base volontaire.

Face à la continuité de pratiques opaques et abusives pratiquées par des festivals de musique (je pense notamment aux Ardentes, Tomorrowland, Ronquières Festival, Pukkelpop, Werchter et j'en passe), que comptez-vous faire? De la base volontaire, allez-vous étudier l'option contraignante et tenter de couler ces directives dans des textes de loi?

Je vous remercie pour vos réponses.

Monsieur le ministre, je vous remercie de votre réponse.

Quand on se rend à un festival, qu'on est jeune et même, du reste, moins jeune, et que l'on se trouve en groupe, il faut se préparer au moment de commander une tournée à solliciter un emprunt, tant les montants exigés dans certains festivals sont déjà complètement hallucinants. Si l'on y ajoute ces bracelets qu'il faut charger avec des prépaiements pour lesquels les moyens de récupération sont rendus toujours plus compliqués pour permettre à l'organisateur de capter et de maintenir un maximum de cet argent prépayé, cela devient évidemment difficile. Je suis pour la liberté individuelle de chacun et j'aime qu'on laisse les gens payer comme ils le souhaitent et, surtout, qu'on ne les oblige pas à charger des bracelets ou des cartes à outrance, en leur compliquant la vie dans un second temps pour qu'ils puissent récupérer leur argent. J'entends que vous n'aimez pas cela non plus.

Comme j'ai entendu que plusieurs enquêtes étaient en cours de traitement, je ferai un nœud dans mon mouchoir pour revenir vers vous dans quelques mois, évidemment avant les prochains festivals d'été, afin de voir si vous avez réussi à infléchir quelque peu les organisateurs.

Monsieur le ministre, les plaintes pour des cas de phishing et autres fraudes en ligne sont de plus en plus fréquentes. Depuis 2018, si les banques sont légalement tenues de dédommager intégralement les victimes dont le compte bancaire a été visé, c'est, évidemment, sous conditions: le client ne doit pas avoir fait preuve de " négligence grave " . Selon Testachats, les banques abusent de cette notion de " négligence grave " , dont la définition peut faire l'objet d'une certaine plasticité. Chaque dossier est étudié individuellement et dans l'investigation, la banque peut aisément se défiler pour ne pas dédommager ses clients et invoquer ladite " négligence grave " .

Si le législateur n'a pas défini ce critère, il a donc laissé aux tribunaux et cours d'appel le soin de le concrétiser. Cette législation étant relativement récente, il n'y a pas encore beaucoup de jurisprudence sur la manière dont le critère de " négligence grave " doit être évalué en pratique. Nombre de consommateurs, s'ils ne sont pas épaulés par Testachats ou si l'affaire ne parvient pas à un accord via le service Ombudsfin, ne passeront pas par la case justice.

Monsieur le ministre, selon Testachats, les banques se défilent encore beaucoup trop afin de ne pas dédommager leurs clients victimes de phishing . Pouvez-vous nous donner un instantané de la situation et, surtout, nous donner votre retour à ce sujet?

Je vous remercie.

Merci, monsieur le ministre, pour votre réponse. Je note les deux cas pour lesquels il est question de négligence grave, à savoir noter son code pin et ne pas bloquer sa carte après constatation d'une perte ou d'un vol. L'objet de ma question, vous l'aurez compris – et je salue d’ailleurs le volontarisme dont vous avez fait preuve en conclusion de votre réponse –, est d'éviter que cette notion de "négligence grave" ne devienne un concept fourre-tout et permette aux banques de se dédouaner systématiquement. J'ai entendu que vous avez saisi la logique de mon propos. En effet, à la fin de votre réponse, vous dites que votre volonté est de renforcer la responsabilité sociétale des banques et de mieux l'encadrer. Cela va dans le bon sens. Vous avez indiqué que vous reviendriez vers moi une fois vos consultations terminées. Dans le cas contraire, je n'hésiterai pas à revenir vers vous par le biais d'une nouvelle question afin que nous puissions continuer à avancer sur ce dossier important. Merci beaucoup.

Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, ik heb nu wat meer tijd en dat betekent ook dat ik mensen kan helpen die verhuizen en een controle nodig hebben van hun energiecontract, in casu mijn lief.

Ik dacht dat dat varkentje snel gewassen zou zijn. Ik had alles voorbereid. Ik wist dat ik eerst de CREG Scan moest checken en dan, afhankelijk van de uitkomst, naar de V-test moest kijken. Ik had de tariefkaarten, die zijn niet zo gemakkelijk te vinden, maar ik had ze wel, van de twee producten in kwestie, zijnde gas en elektriciteit. Ik begon eraan maar ik heb mijn computer twee keer bijna door het raam gegooid.

Alles wat in theorie heel gemakkelijk leek, bleek in de praktijk toch anders te zijn. Zo kon ik de tariefkaarten niet vinden. Voor het gasproduct ontbrak in het databestand van de CREG net die ene tariefkaart die ik nodig had. Voor elektriciteit was het nog erger. De naam van het product en de parameters kwamen totaal niet overeen met wat er op de CREG Scan stond, waardoor ik de tariefkaart uiteindelijk helemaal niet terugvond. Ik dacht aan de rule of thumb . Slapende contracten, dure contracten, of het nu de juiste tariefkaart is of niet, we slaan er een slag naar. Uit de CREG Scan kwam uiteindelijk het resultaat: vandaag van leverancier veranderen zal toch wel wat opleveren.

Vervolgens deed ik de V-test. Het was raar, de bedragen van de CREG Scan en van de V-test lagen toch wel dicht bij elkaar. Het duurde even voordat ik doorhad dat het bedrag op de CREG Scan eigenlijk alleen de commodityprijs betrof, terwijl op de V-test alle elementen samen staan. Ik ontdekte het omdat er ergens een klein item van informatie stond waarop men moet klikken. Daar stond vermeld dat de CREG Scan alleen de commodityprijs bevat, en dan ook nog zonder btw. Eigenlijk vergeleek ik dus appels met peren.

Iedereen weet hoe belangrijk vergelijken is. Onze regulator communiceert daarover ook veel: blijf vergelijken, het is absoluut belangrijk. We hebben nu ook energieregelgeving die het mogelijk maakt om elke maand zonder kosten van leverancier te veranderen. Er zijn al veel inspanningen geleverd door alle regulatoren in dit land, maar doodeenvoudig zal het, denk ik, nooit worden. Dat is het kader waarin we zullen moeten werken, maar misschien moeten we toch een en ander nog eens van op afstand bekijken. Ik heb daarbij op het eerste gezicht drie reflecties.

Ten eerste, zitten de interne controles goed bij de CREG zelf en bij de Algemene Directie Economische Inspectie? Zijn de databestanden volledig, wat de formele gegevens betreft? Er moet ook naar de werkbaarheid worden gekeken. Wat ik hier nu gedaan heb is mystery shopping en nagaan of een en ander werkt en duidelijk is. Bovendien gebeuren er ook ad-hoccontroles bij leveranciers om te verzekeren dat de klanten over de juiste informatie beschikken en dat de juiste tariefkaart in hun klantenomgeving staat.

Ten tweede, kunnen we geen bijkomende inspanningen leveren om de CREG en de regionale vergelijkende instanties beter op elkaar af te stemmen, bijvoorbeeld over de eindresultaten?

Ten derde, zouden we de energieleveranciers niet kunnen vragen, en opleggen indien ze dit weigeren, dat in de klantenomgeving, bereikbaar via de computer of met de telefoon, duidelijk de inputparameters voor de vergelijking worden weergegeven? Het gaat daarbij om de naam van het product en de datum van de tariefkaart, zodat mensen niet dertig keer moeten klikken om uit te vissen dat het contract bijvoorbeeld drie jaar geleden inging, maar de tariefkaart intussen is gewijzigd, en om welke levering het precies gaat.

Dank u voor uw antwoord.

Het is goed om nog eens te verduidelijken welke uitdagingen hierbij spelen, ook vanuit het perspectief van de CREG. Mijn eerste reactie was frustratie richting de CREG, omdat ik weet dat die elke maand alle informatie krijgt. Het was evenwel nuttig dat u vermeldde dat er 700 tariefkaarten zijn. Eerlijk gezegd is dat niet meer werkbaar. Zoals gebruikelijk zal de CREG tegen het einde van het jaar naar het Parlement komen, omdat haar begroting hier moet worden goedgekeurd. Ik zal de kwestie noteren om die dan met de CREG te bespreken.

Het lijkt me noodzakelijk ernstig te overwegen het aantal tariefkaarten te beperken, mogelijk ook het aantal producten, omdat de huidige situatie onhoudbaar is. 700 tariefkaarten, dat is uiteindelijk, als men het pricing board van de leverancier bekijkt, een manier om op het einde van de rit de producten goed te balanceren. Dat is geen verwijt naar de leverancier, maar de consument mag daar niet de dupe van worden. Dat is een fundamenteel punt waarover we een reflectie moeten opstarten.

Dan kom ik bij mijn tweede vraag over de energiecomponenten. Dat is altijd een moeilijk punt tussen de regulatoren, want ze vinden allemaal dat ze de belangrijkste en meest pertinente zijn. Misschien moeten we dat nog eens opnemen met de CREG.

Wat de QR-code betreft, denk ik – ik spreek voor mijn beurt en I stand to be corrected , zoals ze in het Engels zeggen – dat er binnen de commissie voor Energie zeker animo is en waarschijnlijk ook een meerderheid voor te vinden zal zijn. Misschien kunnen we als parlementsleden bekijken of we daar niet gewoon zelf al iets kunnen ondernemen. De minister van Energie heeft immers heel veel moeilijke dossiers te behandelen en dit zou inderdaad een heel gemakkelijk dossier kunnen zijn. Als het alleen van u zou afhangen, minister Beenders, zou het er waarschijnlijk al zijn. Ik zal dus eens overleggen met de collega’s om te zien of we daar niet al vooruitgang in kunnen boeken. Dat zou eigenlijk een heel gemakkelijke oplossing kunnen zijn.