meeting-plenary
Het resultaat van de audiëntie bij de Koning Het resultaat van de audiëntie bij de Koning Het resultaat van de audiëntie bij de Koning Het resultaat van de audiëntie bij de Koning Het resultaat van de audiëntie bij de Koning Het resultaat van de audiëntie bij de Koning Het resultaat van de audiëntie bij de Koning Een regering hebt u nog, geloofwaardigheid niet meer, mijnheer de premier. De regeringspartijen schuiven de zwartepiet naar elkaar door, maar u had de timing volledig zelf in handen. Als het erom gaat de Vlaamse zaak belachelijk te maken of de Belgische puinhoop te verdedigen, dan lacht u graag met deadlines. U hebt inmiddels zelf vier deadlines gemist en nu gaat u voor de vijfde keer uw eigen kookwekkertje opwinden, om het te laten aflopen bij de kerstkalkoen. U bent hopeloos te laat, mijnheer de premier. Het rotten stopt niet. De begroting ontspoort ondertussen verder, de schuldgraad loopt op en dat treft iedereen die spaart, werkt en onderneemt. Collega Ronse zal uw verklaring, uw wanhopige verklaring van daarnet, ongetwijfeld fantastisch en historisch vinden, en deze regering doet inderdaad iets historisch. Een regering in volle bevoegdheid die moet teruggrijpen naar een noodbegroting, dat is ongezien. Die blamage is inderdaad historisch en bijzonder pijnlijk voor een premier die er zijn prioriteit van heeft gemaakt om budgettair orde op zaken te stellen en daarvoor al de rest overboord heeft gegooid. Gelooft u zelf, mijnheer de premier, dat een een-tweetje tussen de premier van België en de Koning van België op iemand indruk maakt? Gelooft u zelf dat nu plots wél zal lukken wat telkens mislukt is? U zegt: "Sire, geef mij 50 dagen." U hebt als premier al 276 dagen verknoeid. Mijnheer de premier, vindt u dat u nog het vertrouwen, het mandaat hebt om nog maar eens een rondje Belgische chaos te organiseren, om nog maar eens te bekijken hoe men de mensen pijn kan doen? Of zult u eindelijk pogen om echt orde op zaken te stellen en te doen wat u de kiezer hebt beloofd: fiscale autonomie en de splitsing van de sociale zekerheid? Mijnheer de premier, het zal u misschien verbazen, maar onze fractie had u hier vandaag graag met een goed akkoord gezien. Onze economie heeft het moeilijk, onze industrie staat onder druk en er heerst grote onzekerheid bij de bedrijven en bij de burgers. Wat verwachten zij van u? Zij verwachten daadkracht, beslissingen en duidelijkheid. Wat krijgen zij in de plaats? Zij krijgen een website van de overheid, namelijk de pensioenwebsite, die aankondigt dat ze niet meer moeten bellen omdat de medewerkers het zelf niet meer weten. Het is zelfs nog erger, want u hebt daarnet zelf gezegd dat er in 2025 geen begroting meer komt en dat er geen hervormingen komen. Dat betekent stilstand. Hebt u uw prioriteiten eigenlijk juist bepaald? Waar liggen die eigenlijk? Liggen ze in een museum in Egypte, in een aula in Gent of op een UNIZO-bijeenkomst in Maarkedal? Door uw uitstelgedrag en door te laat te beginnen, brengt u de regering en ons land in een coma, zoals topeconoom Geert Noels dat vanochtend heeft verwoord. Wij hebben echter een voorstel. Als de regering er niet uit geraakt, kom dan gewoon met uw hervormingen naar het Parlement. Onze fractie voert constructief oppositie. Wij zullen die hervormingen steunen, zoals wij dat nu al hebben gedaan met de beperking van de werkloosheidsuitkeringen. Die maatregel hebben wij mee goedgekeurd. Het is uw enige realisatie tot nu toe. Er zijn nog hervormingen die wij bereid zijn te steunen om onze economie te versterken, zoals meer overuren voor mensen die meer willen werken, nachtarbeid versoepelen zodat bedrijven niet langer wegtrekken en de flexi-jobs uitbreiden om de mensen meer netto-inkomen te geven. Mijnheer de eerste minister, hebt u eigenlijk nog de leiding over dit land? Bent u nog de piloot in de cockpit of zijn er kapers aan boord van uw toestel? Monsieur le premier ministre, je pense qu'il est temps d'arrêter de vous voiler la face. Vous êtes enlisé dans une crise historique. On n'avait plus vu des douzièmes provisoires pour un gouvernement de plein exercice depuis les années 1980. Il faut regarder la réalité en face. Franchement, je ne vous comprends pas. Il y a dix jours, vous lanciez un ultimatum. "Le 6 novembre, si je n'ai pas d'accord, j'irai chez le Roi", sous-entendu, je rendrai mon tablier, je rendrai ma démission. Et puis c'est devenu, au fil du temps, "j'irai le 6 novembre chez le Roi goûter si le café est un peu meilleur que la dernière fois". Il était bon ce café, d'ailleurs, monsieur le premier ministre? Ce n'est pas sérieux. Et vous venez nous exposer une situation en moins de quatre minutes. Monsieur le premier ministre, pouvez-vous nous dire où en est véritablement votre gouvernement aujourd'hui? Il y a neuf mois, on peut avouer que ça démarrait plutôt bien. Vous aviez réussi à mettre en place des coalitions symétriques à tous les niveaux de pouvoir. Vous aviez seulement cinq partis dans votre gouvernement, au lieu de sept sous la Vivaldi. Il y avait une magnifique "bromance" entre vous et le président du MR, avec Maxime Prévot qui tenait la chandelle. Tout était réuni pour y arriver. Et là, patatras, c'est la catastrophe! Monsieur le premier ministre, vous vous fixez des objectifs énormes, vous l'avez dit vous-même, mais vous ne vous donnez pas les moyens de les atteindre. Vous n'allez pas chercher l'argent là où il se trouve. Où sont les propositions pour lutter contre la fraude fiscale, par exemple? Nous attendons donc que vous vous tourniez enfin vers les vraies solutions pour atteindre vos objectifs, monsieur le premier ministre. Mijnheer de premier, deze week werd duidelijk dat de klimaatdoelstellingen niet gehaald zullen worden. Er vliegen onbekende drones boven ons land en de begroting kleurt bloedrood. Dit is geen moment voor geruzie, maar voor leiderschap. Mensen gaan elke dag naar hun werk en zetten zich in voor de toekomst van dit land. Iedereen timmert mee aan dit land, behalve uw regering. Het enige wat jullie doen, is ruziemaken. Al weken wordt gesproken over het scenario om naar de Koning te gaan. Wat nu, mijnheer de eerste minister? U bent net bij de Koning geweest. Moet de Koning u nu op een teambuilding sturen om dat binnen vijftig dagen rond te krijgen? Mijnheer de premier, uw regering speelt met de toekomst van dit land. Al maanden wordt verkondigd – dat zijn uw woorden – dat we voor een zware opdracht staan. U noemt het een col buiten categorie, maar als u elkaar voortdurend stokken in de wielen steekt, raakt u nooit boven op die col en zelfs niet op de Kemmelberg, mocht u dat proberen. Collega’s, deze regering beloofde bij de start dat ze de begroting op orde zou stellen. Dat was uw grote doelstelling. Voor u was de uitslag van de verkiezingen uitstekend. Zowel in Vlaanderen als in Wallonië kon een centrumrechtse – eigenlijk rechtse – meerderheid worden gevormd. Dat was uw gedroomde coalitie. Waar staat die gedroomde coalitie vandaag? Wat Arizona tot nu toe heeft gedaan, is zwaar besparen op pensioenen, op zieken, op het openbaar vervoer, op uitkeringen en op ontwikkelingssamenwerking. Intussen ging de begroting nog verder in het rood. Collega’s, dit is inderdaad ongezien. Een regering met volle bevoegdheid die op het einde van het jaar geen begroting heeft en op voorlopige twaalfden moet overschakelen. Dat is bijzonder gênant en bovendien een echte primeur. Nu vraagt u garanties om verder te doen. Welke garanties vraagt u, premier? Hebt u die gekregen? Premier, het uitstellen van al uw antisociale maatregelen is een grote overwinning voor de sociale beweging. Het uitstellen van een indexsprong, het uitstellen van opnieuw maatregelen tegen langdurig zieken en het uitstellen van alle andere plannen die op tafel lagen, zoals de btw-verhoging, zijn een overwinning voor de sociale beweging. Zo'n 140.000 mensen hebben betoogd. De regering bereikt geen akkoord omdat ze die druk voelt. U moet niet enkel terugkomen op het toekomstige akkoord, maar ook op het zomerakkoord. Door de pensioenmalus uit dat zomerakkoord zouden tienduizenden mensen 200 à 300 euro minder pensioen krijgen omdat ze niet tot 67 jaar konden werken. Het uitstel van dat akkoord is een overwinning voor duizenden mensen. Mijnheer de eerste minister, mijnheer Jambon, ik verzoek u om de website mypension.be aan te passen zodat duidelijk wordt dat die duizenden mensen niet getroffen zullen worden door uw pensioenmalus. Dat is vandaag immers beslist en dat is goed nieuws. Het is ook goed nieuws voor de mensen die ’s nachts werken in de logistiek en hun nachtpremies dreigden te verliezen. Ook dat plan is van tafel geveegd en uitgesteld. Dat is een overwinning voor de sociale beweging. De reden daarvoor, beste arizonapartijen, is dat er geen maatschappelijk draagvlak bestaat voor uw maatregelen. Er is geen draagvlak. U hebt gezegd dat werken meer zou lonen. Le travail allait plus rapporter . Echter, niets daarvan is waar. De mensen vragen om betere werkomstandigheden. De mensen vragen om een eerlijke fiscaliteit, maar niets daarvan lag op de tafel van Arizona. Mijnheer de minister, u denkt dat het over 50 dagen gemakkelijker zal zijn, maar er komen drie stakingsdagen; om niet enkel uitstel te bekomen, maar om al uw plannen te doen stopzetten. Daar gaat het om. Monsieur le président, monsieur le premier ministre, huit mois pour s’installer, dix mois pour plomber le pays. Pourtant, on allait voir ce qu’on allait voir. La droite allait tout réformer. Dix mois plus tard, votre bilan, le bilan de votre gouvernement, monsieur le premier ministre, est une véritable catastrophe. Déficit doublé, baisse du pouvoir d'achat pour les travailleurs – qui ne verront jamais les 500 euros promis lors de la campagne –, des taxes déguisées, des médicaments qui coûtent plus cher, des faillites à la pelle, une augmentation du chômage et une sécurité défaillante. Votre bilan, monsieur le premier ministre, mesdames et messieurs les ministres, c'est l'inefficacité et l'injustice. Le bâton pour les travailleurs, les cadeaux pour les plus fortunés. Cette crise illustre aussi l'échec de votre méthode, monsieur le premier ministre; votre incapacité à tenir les délais et à boucler les projets. Toujours pas de taxe sur les plus-values boursières. Rien en vue pour faire contribuer les grandes fortunes et les épaules les plus larges. Rien de sérieux pour lutter efficacement contre la grande fraude fiscale. Ce gouvernement, monsieur le premier ministre, n'a pas de projet, pas de cap. Rien pour améliorer la vie des gens, la vie des travailleurs, des travailleuses. Le brouillard total. Aujourd'hui, vous nous demandez 50 jours de plus pour faire ce que vous n'êtes pas parvenu à faire pendant 10 mois. On nous avait promis des ingénieurs. Nous avons droit à des amateurs; parce qu'aujourd'hui, une chose est sûre: les comptes n'y sont pas. Les comptes ne sont pas bons. Les travailleurs continueront à être pressés comme des citrons. Il n'y aura pas, pour eux, de cadeau sous votre sapin de Noël. Catastrophe budgétaire, pouvoir d'achat en ruine, chaos sécuritaire. Voilà le vrai visage de vos politiques. On appelle ça la faillite, pas la réforme. Monsieur le premier ministre, vous vous rêviez Winston Churchill; nous nous sommes réveillés avec Boris Johnson. Monsieur le premier ministre, croyez-le ou non, je ressens une vraie empathie pour vous. Jamais, même dans vos pires cauchemars, vous ne vous êtes dit qu'un jour vous devriez défendre la stabilité du gouvernement fédéral du royaume de Belgique face, en plus, à des forces du désordre et du chaos bizarrement représentées aujourd'hui par le MR. Jamais vous n'auriez cru un jour être dépassé par votre droite par un parti francophone qui, pendant que vous vous échinez à prendre des mesures que vous n'avez fondamentalement – je le sais – pas envie de prendre, va faire la leçon au patronat flamand. Comme si d'ailleurs, chers collègues, il n'y avait qu'un seul parti dans ce pays qui n'aime pas les impôts, comme si tous les autres, même la N-VA, étaient des partis pro-taxes. J'y reviendrai tout à l'heure dans l'interpellation sur le fond. Mais le MR n'est pas le seul responsable. Vous avez une grande part de responsabilité parce que c'est votre gouvernement. C'est vous qui avez choisi vos partenaires. C'est vous aussi qui avez choisi votre méthode. Quand vous vous êtes installé, tout le monde vous a dit, par exemple, que votre trajectoire budgétaire était bâtie sur du sable et qu'on n'arriverait jamais aux 7,5 milliards d'effets retours. Les efforts à faire en dépenses, la dégradation du contexte budgétaire ne sont pas des excuses suffisantes. Au mieux, vous allez être le premier gouvernement de l'histoire à être contraint de faire passer des douzièmes provisoires tout en étant de plein exercice. Au pire, vous serez un gouvernement de passage, qui n'aura accompli aucune grande réforme et qui n'aura qu'un seul bilan: des intentions, des gesticulations et des divisions. Nous avons entendu votre nouvel ultimatum: un budget sous le sapin ou le sapin tout court. J'ai une seule question. Quel est, selon vous, le prix de cette crise? Vous l'avez dit, les réformes vont être suspendues. Combien les citoyens, les entreprises et les associations vont-ils devoir payer pour l'absence de budget, pour l'absence de réformes et de résultats de ce gouvernement? Ook de heer Dedecker zal over dit thema nog een vraag stellen. Premier, collega’s, mocht ik vandaag partijvoorzitter zijn, lid van de uitvoerende macht of minister, dan zou ik ontzettend veel last hebben van plaatsvervangende schaamte. Het gat in de begroting is zo groot dat men er met een drone moet over vliegen. We worden bedreigd door een natie, maar we kunnen die drones zelfs niet uit de lucht halen, en straks moeten we beslissen over de Euroclearmiljarden. We zitten te discussiëren over de kleur van het bluswater terwijl het huis in brand staat. De toestand is hopeloos, maar blijkbaar nog altijd niet ernstig. Ik hoor het hier van iedereen, ook van de oppositie en weet ik veel. Jullie zijn bijna allemaal aan de macht geweest – behalve de communisten, gelukkig, anders was het hier Venezuela; dat geluk hebben we wel gehad. Allemaal! Mijnheer Van Quickenborne, ik zag 25 jaar lang ononderbroken liberalen in de regering. Toch zijn we kampioen in alle belastingen die er bestaan. Mijnheer Bouchez, u hebt gelijk dat u de belastingen niet wilt verhogen. U hebt gelijk, maar jullie zijn mee verantwoordelijk. Er is geen ministerpost die jullie niet bezet hebben. Die van Financiën bijvoorbeeld, al heeft Reynders meer op de lotto gespeeld dan voor de financiën gezorgd. Het gaat niet alleen over die kant, want ik zie jullie wel lachen ter linkerzijde. Ik zie minister Vandenbroucke zitten. Dat doet mij eens plezier. 70 miljard hebben we nodig voor de pensioenen. Maar jullie hebben de pensioenkassen geplunderd, mijnheer Vandenbroucke, uitvinder van het Zilverfonds. 15 miljard is in rook opgegaan. Jullie hebben de pensioenkassen van Proximus en dergelijke meer geplunderd. Dat jullie dan vandaag jullie verantwoordelijkheid ontvluchten, vind ik beschamend. Ik vind beschamend wat hier aan het gebeuren is. Ik zetel hier lang genoeg. Ik heb ze allemaal de revue zien passeren. Maar dit heb ik nog niet meegemaakt. Als jullie nu niet beseffen dat het kwart over twaalf is, wel, neem dan collectief ontslag. Ga naar de kiezer en vraag eens (…) Dank u wel, mijnheer Dedecker. Mijnheer de eerste minister, u hebt vijf minuten antwoordtijd. Geachte vraagstellers van de oppositie en Jean-Marie – een beetje hybride –, de ontgoocheling dat de begroting nog niet in orde is, is normaal. Die begrijp ik. Geloof mij, niemand is meer ontgoocheld dan ikzelf. Het verwijt dat we er niet aan gewerkt zouden hebben, mevrouw Bertrand, is onterecht. Dat kan ik u verzekeren. Vooral omdat we voor het jaar 2026 eigenlijk geen problemen hadden. We moesten geen enkele bijkomende maatregel nemen met hetgeen we al gerealiseerd hadden. Als we dat werkstuk hadden ingediend bij Europa, zouden we sowieso groen licht krijgen. We hadden het ons dus heel gemakkelijk kunnen maken. Ik had hier in oktober zonder problemen een State of the Union kunnen afleggen, sans problème , maar ook sans gêne . Dat hebben we niet gedaan, bewust niet. Als ik hier vandaag met lege handen sta – en met grote kopzorgen, dat geef ik toe –, dan is het omdat we samen hebben besloten om de problemen onder ogen te zien. Oppositiepartijen die onder Vivaldi verantwoordelijkheid hebben gedragen, bijvoorbeeld in de 16 of op de post van Begroting, zijn bijzonder slecht geplaatst om nu commentaar te geven. De radicale partijen in de oppositie kunnen zich vandaag vrolijk maken, maar dat is eerlijk gezegd meestal het enige wat ze kunnen. Dat draagt niet veel bij. (Protest op de banken van het Vlaams Belang) U kunt zich vrolijk maken, wat roepen, maar dat is alles wat u kunt, wat u ooit gekund hebt en wat u ooit zult kunnen. Dat draagt niets bij. Inhoudelijk blijf ik bij wat ik in mijn verklaring heb gesteld. Ex malis eligere minima , zegt men in het Latijn. Wie de keuze heeft tussen slechte opties, moet altijd het minste kwaad kiezen. C'est le choix qui s'offre à nous aujourd'hui pour trouver une réponse à nos défis budgétaires. Et ce choix est devenu inévitable. Les mesures qui doivent être prises ne sont agréables pour personne, mais elles doivent être prises pour assurer l'avenir de tous les citoyens de ce pays. Ce gouvernement est donc confronté à une tâche extrêmement difficile, une tâche que de nombreux politiciens ont négligée par le passé. Wij zullen in de komende weken verder werken om tot een oplossing te komen voor de grote uitdaging waarvoor wij staan. Ik kan alleen maar alle partijen van de meerderheid oproepen om dat met de nodige sérieux te doen, anders zal de burger ons dat nooit vergeven – en terecht. Premier, terwijl uw coalitiepartijen elkaar met stoere verklaringen, veto’s en zelfs scheldpartijen bestoken, trippelt uw kat Maximus door de ambtswoning. U zegt dat die rust brengt. Dat klopt. Het is nog nooit zo rustig geweest. Er is geen begroting, geen hervorming, geen State of the Union en geen beleid, tenzij wanbeleid. U bent nu mee verantwoordelijk voor het Belgische wanbeleid dat u altijd zelf aanklaagde. U had gelijk toen u toen zei dat men de Titanic op Belgisch niveau niet meer kan repareren. Toch maakt u nu de fout om dat toch te proberen in de plaats van te vervangen. Maak eindelijk werk van wat u de kiezer hebt beloofd. Maak eindelijk werk van meer autonomie voor Vlaanderen. U zegt dat niemand meer ontgoocheld is dan uzelf. Dat klopt niet. Heel veel van uw kiezers zijn veel meer ontgoocheld dan u. Mijnheer de premier, de heer Dedecker heeft gelijk: het huis staat in brand. Maar de brandweer is nog niet in zicht. Integendeel, men blijft afwachten. U hebt ons vandaag gezegd dat er de komende 140 dagen totale stilstand is: vijftig dagen plus nog drie maanden zonder een volwaardige begroting. Na meer dan een jaar zult u slechts één realisatie kunnen voorleggen. De tijd tikt en de factuur groeit, beste collega’s. De situatie wordt steeds erger en de inspanning wordt groter met de dag. Wie zal de factuur betalen? Dat zijn altijd dezelfde mensen: de mensen die werken, sparen en ondernemen. De middenklasse zal de factuur betalen. Monsieur le premier ministre, peut-être votre appel sera-t-il entendu et aurez-vous un accord pour Noël. Mais, monsieur le premier ministre, les citoyens n'attendent pas que vous mettiez sous le sapin de nouveaux cadeaux pour les plus riches. Les citoyens n'ont pas voté pour travailler plus avec une pension moindre. Les citoyens n'ont pas voté pour que les infirmières, qui sont déjà 83 % à dire qu'elles se sentent en mauvaise santé, soient encore plus acculées dans leur travail. Aujourd'hui, écoutez ce que les citoyens vous disent. Soyez à l'écoute des problèmes, des difficultés, des défis à relever et, surtout, arrêtez de répéter sans cesse que la situation est difficile. Cela, je pense que tout le monde l'a compris. Par contre, mettre en place des mesures qui ne touchent que la majorité de la population, en préservant les plus riches, cela ne va pas. Aujourd'hui, les citoyens sont d'accord de faire des efforts si tout le monde fait des efforts et de façon proportionnelle. Voilà le message que les gens souhaitent vous envoyer, monsieur le premier ministre. Mijnheer de premier, u verklaarde in Gent dat ons land boven de afgrond hangt, maar dat klopt niet. Het is uw regering die boven de afgrond hangt. U hebt nu extra tijd gekregen, namelijk vijftig dagen. Collega's, de klok tikt ongenadig. Echter, vijftig dagen is voldoende tijd om het over een andere boeg te gooien. De keuzes die de regering tot nu toe heeft gemaakt, zijn immers hard en onrechtvaardig voor de gewone mens. Ik wil nogmaals beklemtonen dat er alternatieven bestaan. De heer Van Peteghem weet dat. Er lekt geld uit de begroting, bij de managementvennootschappen, in de auteursrechten, in de fiscale fraude, die gigantisch is en waar miljarden te vinden zijn. De regering kan fossiele subsidies afbouwen en een miljonairsbelasting invoeren. De alternatieven die niet raken aan de gewone mens, liggen voor het grijpen. Mijnheer de premier, over vijftig dagen is het 26 december 2025. In Engeland is het die dag Boxing Day, zijnde de dag waarop cadeautjes worden gegeven. De burgers zijn nu al bezorgd over wat zij zullen aantreffen onder uw kerstboom. Denk daar maar eens goed over na. Monsieur le premier ministre, les mesures ne seront agréables pour personne. C'est cela, le problème de votre table de négociations: cette vérité-là n'a pas été dite pendant la campagne électorale. Pendant celle-ci, vous avez dit que les gens allaient être mieux payés, que le travail allait être valorisé, qu'il allait y avoir beaucoup de positif pour le monde du travail. Or, ici, la vérité a été dite: tout le monde va payer, tout le monde va douiller! Ce ne sera agréable pour personne. Votre problème est là: qui allez-vous faire payer? Des alternatives existent. Non, tout le monde ne doit pas payer. Allez chercher l'argent chez les super-riches, allez rechercher tous les cadeaux que vous avez offerts pour définancer la sécurité sociale. Huit milliards en moins dans la sécu avec votre tax shift à l'époque! Arrêtez de dire que tout le monde doit payer! Ce n'est pas vrai, car ce n'est pas la crise pour tout le monde. Pourquoi ne vous en sortez-vous pas lorsque vous vous retrouvez à table? Parce qu'il vous est impossible d'avouer publiquement que vous avez menti pendant la campagne électorale. Donc, vous êtes bloqué (…) Monsieur le premier ministre, vous nous racontez systématiquement la même fable mais les travailleurs, eux, ont bien compris qu'ils ont été trompés par les partis de cette majorité lors de la campagne électorale. Vous êtes aussi le roi de la métaphore et de la comparaison mais, aujourd'hui, vous êtes nu, les mains vides: pas de budget, rien pour les travailleuses et les travailleurs, aucune perspective d'amélioration. Rien sous le sapin – ou, comme l'a dit François De Smet, le sapin tout court. La seule perspective pour celles et ceux qui travaillent, c'est de travailler plus pour gagner moins. Ces gens-là savent que ce sont eux qui vont continuer à payer les politiques injustes et inefficaces portées par votre gouvernement: les travailleuses et les travailleurs de la classe moyenne, à qui nous devons le respect, monsieur le premier ministre. Merci monsieur le premier ministre. Je n'ai pas reçu de réponse, pourtant ma question était intéressante. L'information du report à Noël, nous la connaissions avant que vous arriviez. Mais la nouvelle, c'est que toutes vos réformes sont concentrées dans les 50 jours de désert de l'Arizona, que vous venez d'expliquer. Que va-t-il se passer? Combien cela va-t-il réellement coûter aux citoyens? Je trouve cela assez léger. Je comprends que vous vouliez absolument éviter d'être un nouveau De Croo. On vous dépeint parfois comme – peut-être – le nouveau Dehaene. Permettez-moi de vous dire que, pour l'instant, cela ressemble surtout à du Leterme. Premier, ik heb twee oplossingen voor uw probleem. Ten eerste belt u naar uw collega in Taiwan. Tijdens de Aziatische crisis eind jaren 90, een grote crisis, zat er een gat in hun begroting van 8 %. Alle departementen moesten besparen, met uitzondering van Defensie. Dat is uitstekend gelukt, want vandaag is het een Aziatische tijger. Ten tweede, wat uw deadline betreft, u gaat naar de Koning en vraagt hem om de Muziekkapel Koningin Elisabeth. Daar brengt u al die onderhandelaars in onder en zet hen op water en brood. Desnoods haalt u het dak eraf, zodat het binnen regent, en u komt pas naar buiten wanneer u een beslissing hebt genomen. Tot genoegen. Ik dank u. De belangen van onze boeren Mijnheer de minister, collega’s, u hoort het: ik sta hier met een gebrek aan stem. Toch wil ik die gebrekkige stem graag inzetten voor een groep die effectief een gebrek aan stem heeft. Collega's, gisteren werd in een Panoreportage een schrijnende problematiek pijnlijk duidelijk gemaakt. Vandaag, anno 2025, zijn boeren quasi lijfeigenen geworden. Met wurgcontracten, door oneerlijke concurrentie en door de druk van monopolies – wat ruikt naar machtsmisbruik –, worden zij gepusht om steeds meer te produceren voor minder geld. Van het pak friet van 2,60 euro krijgt de boer slechts 0,01 euro. Ik zal mijn stem gebruiken voor mensen die moeilijk kunnen spreken, want er heerst een angstcultuur. Ik weet waarover ik spreek; mijn grootouders waren namelijk zelf landbouwers. Ook onze burgers in de Westhoek dreigen getroffen te worden door deze problematiek, want hun drinkwater komt in gevaar. Het is dus ernstig. Ik heb de afgelopen maanden met boeren en landbouworganisaties gesproken. Er zijn maatregelen die wij in hun plaats kunnen nemen en ik heb daarvoor een aantal initiatieven uitgewerkt, mijnheer de minister. Ik heb u daarover ook vragen gesteld. Intussen leeft 25 % van onze boeren in armoede. Ik denk dat we iets moeten doen, zoals oneerlijke concurrentie aanpakken, ervoor zorgen dat een producentenorganisatie kan ontstaan, de korte keten integreren in overheidsopdrachten en de afgesloten gedragscode juridisch afdwingbaar maken. Mijn stem zal ik blijven inzetten voor onze vissers en voor onze boeren. Mijnheer de minister, hoe zet u uw stem in? Mevrouw Verkeyn, ik werd al eerder op de hoogte gebracht van mogelijke onregelmatigheden in de Belgische aardappelsector en heb enkele weken geleden het initiatief genomen om de Economische Inspectie te interpelleren. Ook in de Panoreportage van gisteren waren er meerdere getuigenissen over mogelijke problemen tussen de aardappeltelers en de afnemers. De Economische Inspectie onderzoekt momenteel verschillende klachten over de praktijen van Belgische spelers in de aardappelsector ten aanzien van boeren. Daarbij wordt met name gefocust op de eenzijdige wijziging van contracten, agressieve handelspraktijken en laattijdige betalingen. Dit onderzoek is complex en impliceert het verzamelen en analyseren van talrijke stukken, het verhoren van actoren uit de sector en getuigenissen van landbouwers. Ik ben blij u te kunnen melden dat er al drie processen-verbaal werden opgesteld en verstuurd, wat de eerste stap is naar eventuele sancties. Omdat het onderzoek nog aan de gang is, kan ik uiteraard geen concrete uitspraken doen over het dossier. Het is niet de bedoeling om de hele sector in diskrediet te brengen, maar zoals steeds moet er opgetreden worden als de goede praktijken niet worden gerespecteerd. Ik werd op de hoogte gebracht van het feit dat Belgapom momenteel bezig is met de aanpassing van de gedragscode, om de zaken te verduidelijken op het vlak van prijsoffertes en de aanvaarding ervan, wat ik alleen kan toejuichen. Mijnheer de minister, ik wil hier vooral een pleidooi houden, niet enkel gericht tot u, maar ook tot de collega’s, want het gaat veel verder dan de aardappelindustrie. Het is pas nu, omdat het ABS eindelijk de moed heeft gehad om een klacht in te dienen, dat ermee aan de slag wordt gegaan. Ik vind het onze plicht – ook federaal, vanuit onze verantwoordelijkheid als volksvertegenwoordigers – om initiatieven te nemen. Het gaat hier om zelfstandigen die recht hebben op eerlijke concurrentie en op hun voortbestaan. Ik heb het al gezegd: de afgelopen maanden heb ik u daarover vragen gesteld. Ik heb ook een aantal ideeën op papier gezet die ik zal voorstellen. Ik wil aan alle collega’s vragen om die mee te onderschrijven en te steunen, want de problematiek gaat wel degelijk veel dieper dan onze aardappelindustrie. Ik dank u. Het schandaal omtrent de door SHEIN verkochte poppen De impact van SHEIN op de lokale economie De vloedgolf van Chinese producten aan dumpingprijzen via het verkoopplatform SHEIN Monsieur le ministre de l' é conomie, quelque chose d’infernal est en train de se produire. La société chinoise Shein provoque aujourd’hui des problèmes en France, car elle veut envoyer des produits à caractère pédopornographique: des poupées à l’apparence d’enfants dont les pédophiles peuvent se contenter. Croyez-vous qu’ils s’arrêteront là? Croyez-vous que ce sont des mœurs que la Belgique peut encore accepter par la vente de tels produits? L'Inspection économique a-t-elle déjà saisi le parquet concernant l’arrivée éventuelle de ce type de poupées? Nous vivons dans un pays qui a connu la frayeur liée à la sexualité imposée aux enfants et la redoute encore jusqu'à aujourd'hui. Faut-il encore recommencer? Monsieur le ministre, je crois que vous êtes digne de confiance, et que vous ne pouvez pas dormir en pensant que les enfants sont menacés. Que comptez-vous faire face à l’arrivée de produits asiatiques sur lesquels nous n’avons aucun contrôle? Ils inondent le marché. Avez-vous un moyen de contrôler ce phénomène? Heren ministers, die ochtend in de krantenwinkel. Onlangs stond ik in een krantenwinkel om een pakketje te sturen – niet van Shein of Temu, collega’s. De dame in de krantenwinkel zei mij dat het niet kan blijven duren, al die pakketjes van Shein en Temu. Ze stelde dat de minister eens op bezoek moest komen, zodat ze het allemaal kon uitleggen. Het is echt gebeurd. Mijne heren ministers, u hoeft niet naar mijn hometown te komen om in te zien welke oneerlijke concurrentie deze pakjes voor onze ondernemers betekenen. Deze praktijken zorgen voor een ongelijk speelveld, sociale dumping en uitholling van eerlijke handel. Sinds kort gaat het niet meer alleen om pakjes. Deze week opende de eerste fysieke winkel in Parijs en gingen de poppetjes aan het dansen. Het Franse gerecht heeft er intussen zijn buik van vol en wil een volwaardig EU-onderzoek naar deze webwinkel. Collega’s, wat mij vooral zorgen baart, is dat de Sheins en de Temu’s van deze wereld onze lokale ondernemers ondermijnen, die wel investeren in correcte lonen, kwaliteitsvolle materialen en duurzame processen. Wat geldt voor onze ondernemers, moet ook gelden voor producten uit derde landen, punt uit. Onze ondernemers mogen niet het gevoel krijgen dat ze gestraft worden wanneer ze de regels niet volgen, terwijl die regels blijkbaar niet gelden voor de grote spelers. Mijne heren ministers, hoe zal de federale regering zorgen voor een gelijk speelveld? Zult u extra stappen zetten om de controle op eerlijke concurrentie, consumentenbescherming en productveiligheid te verhogen tegenover duidelijk problematische spelers? Ministers, er is deze week inderdaad al heel wat commotie geweest over de Chinese webgigant Shein, die zijn eerste fysieke winkel opent in Frankrijk. Shein is uiteraard ook in België bekend omdat het zeer goedkope kledij, cosmetica en kinderspeelgoed verkoopt, zo goedkoop dat de consumenten – we moeten daar eerlijk over zijn – ze en masse bestellen. Wat schuilt er achter die goedkope producten? Laten we dat toch niet vergeten. Daar schuilt vaak aan de andere kant van de wereld een arbeider achter die verplicht wordt tot 18 uur per dag te werken voor een hongerloontje. Daar lijken vele consumenten zich onvoldoende van te vergewissen. Waar ook zeker te weinig bewustwording over is, is over de veiligheid en de kwaliteit van die producten. Die zijn op zijn minst zeer bedenkelijk te noemen. Dat is een eufemisme. Er zijn al heel wat testen geweest. Vorige week bracht de consumentenorganisatie Testaankoop uit dat tot 70 % van de producten die besteld worden via het platform Shein niet aan de Europese veiligheidsnormen beantwoorden. We hebben het dan over giftige stoffen in kinderspeelgoed. We hebben het over USB-laders die kunnen ontploffen na een kortsluiting. We hebben het ook over juwelen die tot 80 % cadmium bevatten. Cadmium is een kankerverwekkende stof. We saneren cadmiumgronden in België, maar nu lopen er in België mensen rond met zo’n juweeltje. Dat lijkt me toch geen gezonde situatie. Het zou ons allemaal moeten verontrusten en ik meen dat dit ook het geval is. Precies vandaag, ministers, maakte Shein bekend 2 miljard winst te zullen boeken, op de kap van de gezondheid van duizenden mensen, maar ook op de kap van onze bedrijven, die zich wel aan de regels houden. Ik heb één duidelijke vraag voor u beiden. Wat zal deze regering, wat zulllen jullie doen om onze bedrijven en onze consumenten (…) Dank u wel, collega. Mijnheer Kompany, mijnheer Soete, mevrouw Grillaert, in 2024 zijn er bijna 1 miljard pakjes via België gepasseerd. Een groot deel van deze pakjes is afkomstig van Chinese platformen zoals Shein. Sommige van deze platformen omzeilen de Europese regels. Shein is daar een voorbeeld van. Eind mei heeft de Economische Inspectie dat platform geïnterpelleerd via het Europese netwerk Consumer Protection Cooperation Network voor talrijke onregelmatigheden, misleidende promoties en klanten die onder druk worden gezet. Het nieuws van de voorbije dagen gaat veel verder dan deze praktijken. De verkoop van sekspoppen die eruitzien als kinderen is diep schokkend en totaal onaanvaardbaar. Ik wil duidelijk zijn dat dit type product niet thuishoort op een e-commerceplatform, noch in onze samenleving. En ce qui concerne la vente de produits à caractère pédopornographique, monsieur Kompany, je peux vous confirmer que l'Inspection économique, tout comme l'autorité française de la consommation, n'est pas l'autorité compétente. La vente de tels produits constitue un délit pénal, relevant de la compétence de la Justice. Néanmoins, à l'instar de l'autorité française de la consommation, l'Inspection économique est habilitée à saisir le procureur du Roi si, dans le cadre de ses contrôles, elle découvre de tels produits. Vu la gravité des faits, j'ai donc donné instruction à l'Inspection économique d'accorder une attention particulière aux produits à caractère pédopornographique et de saisir systématiquement le procureur du Roi chaque fois qu'elle découvre de tels produits sur des plateformes en ligne ou dans des magasins physiques, évidemment. Je veillerai avec mes collègues compétents, Rob Beenders et Annelies Verlinden, à ce que les autorités responsables prennent les mesures nécessaires pour faire retirer ces produits de la vente sans délai. Plus largement, madame Grillaert et monsieur Soete, dans le cadre de la task force e-commerce, qui réunit tous les ministres concernés et les services de contrôle, une analyse est en cours sous la direction du SPF Économie pour améliorer la coordination et l'échange d'informations entre les autorités. Notre objectif est clair: agir résolument et fermement contre les plateformes qui ne respectent ni nos règles ni nos valeurs. Le commerce en ligne ne peut jamais être un espace de contournement de la loi ni menacer l'intégrité humaine. Je pense que c'est évident, mais qu'il est utile de le rappeler. Geachte leden, dank u wel voor uw vragen. Dat er twee ministers antwoorden over dit onderwerp, toont al meteen aan hoe belangrijk de regering deze problematiek vindt. Ondertussen weten we al heel goed dat producten van platformen als Shein en Temu vol rommel zitten, slecht gemaakt zijn, niet veilig zijn en dat de controle op de naleving van de Europese normen op dit moment te wensen overlaat. Als we echt willen dat onze kinderen worden beschermd tegen gevaarlijke producten, dan begint dat bij onszelf. Laten we die oproep herhalen tegenover iedereen, waar we het ook kunnen zeggen. De beste boycot van dat soort websites is heel eenvoudig: koop er gewoon niets meer. Verwijder die app van uw telefoon, mocht ze erop staan. Men heeft een app als die van Shein en Temu gewoonweg niet nodig. Vertel dat tegen uw familie en vrienden en boycot ze sowieso al op uw manier. Naast het feit dat die platformen dergelijke spotgoedkope producten dumpen, verzamelen ze ook gigantisch veel data over gebruikers, hun gedrag en hun voorkeuren op het internet. Daarbij komen de vaak onethische werkomstandigheden en de heel grote ecologische voetafdruk, waardoor er gewoon geen enkele reden is om daar producten te kopen. Ook de overheid moet nu echter stappen zetten. Op Europees niveau werk ik op dit moment aan twee concrete onderzoeken. Die tonen nu al aan dat Shein en Temu te weinig doen om die illegale en gevaarlijke producten van hun websites te verwijderen. Als die onderzoeken afgerond zijn – ik heb er alle vertrouwen in dat dat vrij snel zal gebeuren – hangen daar zware boetes aan vast. Gelet op de onderzoeken en de resultaten die we nu al zien, heb ik er het volste vertrouwen in dat Europa streng zal optreden. In ons land zullen we blijvend inzetten op het uit de markt halen van gevaarlijke producten. Zo werk ik samen met minister Clarinval aan tal van inspecties. De Economische Inspectie voert samen met EU-lidstaten tal van maatregelen en controles uit met de FOD Economie om nog meer te controleren op productveiligheid en om producten nog sneller uit de markt te halen. Mijn boodschap is echter helder: bescherm uzelf en uw kinderen door die Chinese rommel vooral niet te bestellen. Delete vandaag nog die apps op uw telefoon en vertel dat aan zoveel mogelijk mensen. Daarnaast zullen wij aan wetgeving werken, zodat we op verschillende fronten ervoor kunnen zorgen dat platformen zoals Shein en Temu stoppen met het leveren van producten van slechte kwaliteit. Merci, monsieur le ministre, pour vos réponses. J'ai bien entendu que vous aviez déjà donné des instructions aux services de l'Inspection économique et je voudrais m'en tenir surtout à cette gestion proactive. La proactivité dans ce genre d'affaire est essentielle, car les Français le vivent actuellement, ils sont surpris. Il ne faudrait pas que nous, qui avons connu ce type de problèmes qui ont fait de la Belgique un pays où tous les journalistes débarquaient comme si ces faits ne se déroulaient pas ailleurs et qui avons eu cette capacité de gérer, nous retrouvions pris par surprise. Je le dis haut et fort, devant mes collègues, les êtres humains qui font circuler ce genre de choses n'ont pas de tête. Heren ministers, ik dank u voor uw antwoorden. Minister Beenders, refererend aan uw antwoord wil ik het verhaal van de krantenwinkel voortzetten. Er kwam een dame terug bij haar met minstens tien pakketjes van Shein, die allemaal niet goed waren. De uitbaatster van de krantenwinkel heeft toen gevraagd waarom die dame dan nog koopt bij dat bedrijf. Die boodschap moeten ook wij uitdragen. Waarom kopen we die rommel, die uiteindelijk niet dienstig is of blijkt te zijn? De uitbaatster voegde er nog de volgende vraag aan toe. Wat gebeurt er met alle retourzendingen? Waar gaan ze naartoe? Ook dat moeten wij ons zeker afvragen in het kader van duurzaamheid. Ik ondersteun dan ook absoluut de oproep om lokaal te kopen. Dat is beter voor iedereen. Heren ministers, ik dank u voor uw antwoorden. Het is uiteraard goed en nodig dat u daarmee aan de slag gaat. Collega’s, voor die goedkope en vaak ook giftige producten betaalt immers iemand de prijs. De gezondheid van mensen en kinderen staat effectief op het spel. Dat is geen drama; dat is gewoon de realiteit. Dat blijkt inderdaad uit de testresultaten die vandaag beschikbaar zijn. Europa is met onderzoek bezig, maar kán en móét ook meer doen. Onze steun gaat dus uit naar de suggestie om Europa meer onder druk te zetten en sneller werk van de zaak te maken. De zuiderburen, Frankrijk, hebben een brief gestuurd naar de Europese Commissie. Ik weet dat een brief maar een brief is. Zij dreigen echter ook het platform Shein offline te halen zolang niet kan worden aangetoond dat het bedrijf aan de Europese regelgeving voldoet. Dus als Shein niet wil meewerken, haal het bedrijf dan gewoon offline. De conclusies van de Nationale Veiligheidsraad inzake de dronedreiging De bijeenkomst van de Nationale Veiligheidsraad naar aanleiding van de gespotte drones De schending van ons luchtruim door drones en de beslissingen van de Nationale Veiligheidsraad De Nationale Veiligheidsraad De bijeenkomst van de Nationale Veiligheidsraad naar aanleiding van de gespotte drones De bijeenkomst van de Nationale Veiligheidsraad naar aanleiding van de gespotte drones De hybride aanvallen tegen België De Nationale Veiligheidsraad De Nationale Veiligheidsraad Mijnheer de minister, drones, drones, drones! Meer nog dan de stilstand van de regering waren zij de voorbije dagen hét gespreksonderwerp. Er is economische schade, er heerst ongerustheid, angst en verwarring. Dat is uiteraard precies de bedoeling van degenen die drones op ons afsturen. Het betreft geen spionage, zoals ik de minister van Defensie enkele dagen geleden hoorde zeggen. Het zou namelijk bijzonder slechte spionage zijn uit een goedkope B-film. Het is pure provocatie, intimidatie en angstzaaierij, en dat lijkt me typerend voor de agressieve houding van de Russen de voorbije maanden, mijnheer de minister. Het is daarom goed, zeer goed zelfs, dat u de premier hebt gevraagd om de Nationale Veiligheidsraad samen te roepen. Het is bizar dat u dat zelf moest vragen. Even bizar is het dat de premier tot begin september heeft gewacht om de Nationale Veiligheidsraad, het hoogste veiligheidsorgaan van ons land, voor de eerste keer samen te roepen, terwijl de dreigingen zich blijven opstapelen. Nu zijn dan inderdaad de provocaties in de lucht begonnen. De bevolking, mijnheer de minister, heeft recht op antwoorden en ik hoop dat u die hier zult geven. Dat is belangrijk. Ten eerste, wat hebben de inlichtingen- en veiligheidsdiensten u meegedeeld, voor zover u dat hier kunt delen? Hebben zij een verklaring gegeven voor de acuut toegenomen aanvallen? Hebben zij verwezen naar iets als Euroclear of naar uitspraken van bepaalde leden van de regering? Ten tweede, hebben onze inlichtingen- en veiligheidsdiensten advies gegeven over onze houding en communicatie ten opzichte van Rusland? Zijn daarover afspraken gemaakt? Ten derde, zijn er afspraken gemaakt tussen politie en Defensie over de detectie, identificatie en neutralisatie, mijnheer de minister? Belangrijker nog dan de aankoop van het juiste materieel is eenheid van commando; dat is de essentie. Zeg het ons, mijnheer de minister. Om heel evidente redenen, met name de aanwezigheid van de Europese instellingen, de NAVO en Euroclear, zijn wij een aantrekkelijk doelwit. Als er iemand klaar moet zijn om zich tegen drones te wapenen, dan zijn wij het. Het is dan ook positief dat de Nationale Veiligheidsraad samenkwam. We moeten voorbereid zijn en een plan van aanpak hebben. Collega's, tot nu toe was er geen plan. Onder de vivaldiregering hebben we veel kostbare tijd verloren. Cruciaal is wie welke taken opneemt en op welke manier men zal samenwerken. Defensie heeft een federaal antidroneplan uitgewerkt voor militaire domeinen, maar het burgergebied, de kritieke infrastructuur en onze luchthavens ressorteren tot uw bevoegdheid. Er is een politionele aanpak nodig. Onze lokale politiediensten worden momenteel overstelpt met meldingen en zij moeten ondersteund worden. We moeten zo snel mogelijk het luchtbewakingscentrum, waar alle betrokken diensten samenkomen, volledig operationeel krijgen. Dat werkt. We doen dat al in Zeebrugge met het Maritiem Informatiekruispunt. Wat voor de zee kan, kan ook voor de lucht. De incidenten tonen een duidelijke nood aan een gecoördineerde aanpak aan, niet alleen nationaal maar ook grensoverschrijdend. Bovendien is juridische duidelijkheid nodig. Of de politie een drone uit de lucht mag halen, mag geen vraagstuk zijn. In deze tijden moet dat een evidentie zijn. Minister, hoever staat u met uw plannen? Monsieur le ministre, nous sommes évidemment frappés par ces attaques inédites de drones sur notre territoire. Depuis maintenant 10 jours, des bases militaires et des aéroports ont été survolés. D'autres infrastructures suivront, parce que cela ne va sans doute pas s'arrêter. Les Belges doivent-ils être impressionnés par ces attaques vraisemblablement russes? Non, mais il faut les prendre au sérieux. C'est ce que vous avez fait en mobilisant le Conseil national de sécurité (CNS). Ce dernier est le bras armé protecteur au sommet de l'État. Pour rappel, il s'est réuni dans le cadre des attentats, du covid ou de la crise énergétique liée à la guerre en Ukraine. C'est donc vraiment l'organe adapté à la réponse. Il réunit le kern, l'ensemble des ministres régaliens et les services de renseignement. Dès lors, je vous remercie de l'avoir mobilisé. Vous allez nous donner des informations relatives aux diagnostics mais aussi au traitement envisagé face à cette menace: identification, détection, destruction. Je tiens à souligner que nous venons de loin en la matière, même si nous ne partons pas de zéro. Comme vous, j'ai observé l'expertise dans un certain nombre de pays européens, en France en particulier. Elle a eu de très bons résultats s'agissant de la protection de son espace aérien durant les Jeux olympiques. Au-delà des décisions du CNS, allez-vous rencontrer un certain nombre de vos homologues étrangers? Mijnheer de minister, er is nog steeds geen begroting, maar deze keer heeft de regering geluk. De drones die boven ons land vliegen, vormen een ernstige bedreiging voor onze veiligheid, en voor de regering komt die bliksemafleider op het juiste moment. Plots gaat het immers niet meer over haar totale falen of over de gaten in de begroting, maar wel over de gaten in ons luchtruim. En dan komt het veiligheidstheater, waar niemand nog de regie in handen heeft. In de Strategische Visie van minister Francken komt het woord drone amper voor, en als het er al in staat, dan is het voor 2032. Bovendien is de detectie gebaseerd op radiofrequentie, een techniek die vandaag al duidelijk achterhaald is. En heel stoer verklaart minister Francken dat hij Moskou wel zal aanpakken, maar ons eigen luchtruim blijft onbeveiligd. De waarheid is simpel: het probleem vandaag is niet alleen de overvliegende drones, het probleem is dat de regering onvoldoende heeft geïnvesteerd in ons luchtruim en in onze veiligheid, noch in detectie, noch in neutralisatie. Alles wat nu komt, is achterhaald en veel te laat. De regering-De Wever bespaart liever op onze mensen, maar voor politieke showtjes, zoals de Theo Francken F-35-show, is er wel altijd geld. Mijnheer de minister, wie zit hierachter? Welke bewijzen hebt u daarvan? De conclusie van minister Francken na de Nationale Veiligheidsraad was dat we het luchtruim wel vanaf januari zullen versterken. Waarom gebeurt dat pas vanaf januari? Wat met de komende maanden? Zijn onze mensen nog wel echt veilig? Sinds 30 oktober is het duidelijk dat onze veiligheid wordt bedreigd door drones boven kazernes en luchthavens. Er zijn cyberaanvallen op onze systemen en fake news zaait verwarring bij onze burgers. Dit is geen toeval meer, dit is georganiseerd. Daarom moeten wij ons ook beter gaan organiseren. Voor cd&v kan ons antwoord zich niet beperken tot het militaire aspect. Veiligheid is veiligheid. Wat we investeren in defensie moet ook onze binnenlandse veiligheid versterken. De dreiging stopt niet aan de kazernepoort, zoveel is duidelijk. Het kan niet zijn dat wanneer een drone over een militaire basis vliegt Defensie daarvoor bevoegd is, maar zodra die drone zich daarbuiten bevindt, hij onder de verantwoordelijkheid van de burgemeester valt. Defensie, politie, inlichtingsdiensten en lokale besturen moeten als één team werken, met dezelfde informatie en dezelfde strategie. We moeten voorbereid zijn. Daarom is een duidelijk plan van aanpak, met afspraken tussen Defensie, binnenlandse besturen en lokale besturen, meer dan ooit nodig. Dat plan moet waterdicht zijn. Het defensiebudget is er. Zorg ervoor dat die middelen ook de politie en de civiele veiligheid versterken, want veiligheid is overal noodzakelijk. De Russen houden ook geen rekening met het verschil tussen Kleine-Brogel, Brussels Airport of Oostende. Welke afspraken heeft de Nationale Veiligheidsraad gemaakt om met een zo breed mogelijk plan een zo breed mogelijke aanpak te realiseren, zodat alle locaties in ons land beschermd blijven? Mijnheer de minister, ons land is deze week het slachtoffer van een aanval in de hybride oorlog, zoveel is duidelijk. Er zijn drones boven onze militaire domeinen, drones boven onze luchtmachtbasissen en drones boven onze nationale luchthaven in Zaventem. Daarnaast zijn er al een hele week cyberaanvallen en is er al een hele week beïnvloeding op sociale media. Beste collega's, dit is niet onschuldig. De cyberaanvallen schaden onze koopkracht en onze zorginstellingen. Een stilgelegde luchthaven kost onze economie handenvol geld. De combinatie van drones en vliegtuigen is ronduit gevaarlijk. Dit kan leiden tot ongelukken. Het is heel duidelijk – ik herhaal het –, iemand is ons hier aan het testen en pesten. Het is ook duidelijk dat we ons niet mogen laten intimideren, dat we het hoofd koel moeten houden, kalm moeten blijven en dit vooral gecoördineerd moeten aanpakken. Daarom ben ik heel blij dat de Nationale Veiligheidsraad vandaag is samengekomen. Mijnheer de minister, ik heb slechts één heel eenvoudige vraag voor u. Kunt u toelichten wat daar werd beslist om de veiligheid van ons allen te verbeteren? Monsieur le ministre, ces derniers jours, notre pays a connu des survols de nos aéroports et de nos installations militaires par des drones, des cyberattaques et des opérations de désinformation. Soyons clairs, la Belgique subit actuellement une série d'attaques hybrides coordonnées, venant probablement d'une puissance étrangère. Pourquoi? Parce que nous soutenons l'Ukraine, parce que nous hébergeons l'OTAN et l'Union européenne, parce que nous sommes des fervents défenseurs de la démocratie et de la liberté. L'objectif de ces actions: nous intimider, nous obliger à changer de politique. Quelle prétention, quelle hubris! Du duc d'Albe à Joseph II, de Napoléon à Guillaume d'Orange, du Kaiser à Adolf Hitler, beaucoup ont cru pouvoir faire plier définitivement le peuple belge. Non, nous n'avons pas plié. De tout cela résulte notre devise: l'union fait la force. En ces temps de trouble, ces mots doivent résonner. Nous devons reconnaître que nous avons été dépourvus face à l'intrusion des drones. C'est clair. Nous payons trop d'années de négligence de la mission fondamentale de l'État: assurer la sécurité de la population face aux menaces internes et externes. Sans défense active, pas de paix. Notre État va faire face, avec ses alliés de l'OTAN et de l'Union européenne. Nous développons un plan stratégique d'ampleur et nous procurons les moyens qui permettront de protéger nos infrastructures essentielles et militaires et de faire face à ce nouveau type de menace. Préparer et assurer face aux attaques hybrides sera un des enjeux essentiels des prochaines années. Monsieur le ministre, nos citoyens sont inquiets. Un Conseil national de sécurité s'est réuni en urgence ce matin. Il a pris des mesures positives pour faire face à la situation. Néanmoins, la protection de notre espace aérien et des infrastructures critiques face à la menace de drones demande des mesures structurelles à moyen terme. Quelles mesures sont-elles envisagées pour assurer la protection de toutes nos infrastructures critiques – j'insiste sur le mot "toutes" – et dans quel délai? Monsieur le ministre, il est évident que les événements que nous connaissons depuis quelque temps – à savoir des drones qui survolent des zones sensibles – constituent un danger, notamment pour nos aéroports. Du reste, en 2024, 31 000 drones avaient déjà été signalés au-dessus de zones sensibles. Donc, le problème n'est pas récent. Nous nous heurtons à un véritable problème de réglementation, puisque 200 000 drones ont déjà été vendus dans le Benelux et que seuls 37 000 pilotes ont été enregistrés. J'aimerais dès lors savoir ce qui est prévu à cet égard. À votre sortie du Conseil national de sécurité, monsieur le ministre, vous avez appelé au calme. Je ne peux que vous rejoindre sur ce point: nous devons en effet garder la tête froide. Il ne serait d'aucune utilité de céder à la panique, et il faut éviter de prendre rapidement des décisions malencontreuses ou qui rateraient leur cible. Entre-temps, nous devons attendre les résultats de l'enquête. Ce dont nous avons besoin avant tout est de connaître la vérité. S'agit-il de simples signalements? Concernent-ils uniquement des drones? M. Francken avait en effet indiqué que certains signalements visaient des avions qui volaient à basse altitude. Par conséquent, des éclaircissements sont nécessaires. Quels drones étaient impliqués? Qui les pilotait? Et dans quel but? La seule chose dont nous soyons certains, pour l'instant, monsieur le ministre, est que nous ne savons pas grand-chose. Nous devons examiner la situation avant de tirer des conclusions. Monsieur le ministre, vu qu'une enquête est en cours, disposez-vous déjà d'éléments susceptibles d'éclaircir aujourd'hui la situation? Monsieur le ministre, y a-t-il encore un pilote dans l'avion Belgique? Y a-t-il encore un ministre fédéral de l'Intérieur dans ce pays? Votre gouvernement est incapable d'adopter un budget mais aussi d'assurer la sécurité des Belges sur terre et dans les airs. Les trafiquants de drogue prennent le pays en otage. Quel est votre réponse en tant que chef de la police? Des policiers en plus? Non. Des moyens en plus pour la Justice? Non. Mais vous téléphonez à Theo Francken et vous lui dites: "Refile-moi tes jeunes recrues du service volontaire pour les mettre dans la rue dès 2027". Il faut arrêter ces improvisations ou ces formes de sparadraps. Vous êtes ministre, nous avons besoin d'action, monsieur le ministre. Face aux drones qui survolent nos infrastructures critiques – aéroports, casernes, camps militaires, centrales nucléaires, etc. –, c'est rebelotte! Pendant que des drones prennent le ciel belge à l'assaut, on ne vous voit pas. Ce sont des camionnettes de la police locale, mes petits policiers locaux – je suis également bourgmestre – qui ont dû littéralement courser ces drones alors qu'ils s'évanouissaient dans la nature. C'est quand même un comble. C'est le pays de Magritte. Je n'arrête pas de le répéter. La fermeture de nos aéroports bruxellois et liégeois cette semaine a créé un chaos sécuritaire une fois de plus. Éviter de tels survols relève de votre responsabilité et de celle du ministre Crucke également. Cela fait des semaines que ces incidents se multiplient et il aura fallu en arriver là pour qu'enfin, eindelijk , le premier ministre convoque ce matin un Conseil national de sécurité. Je n'ai qu'une question à vous poser, parce qu'au-delà de la question de savoir qui se cache derrière ces drones, il faut évidemment faire toute la lumière et surtout garantir la sécurité de nos concitoyens et de nos sites critiques. Monsieur le ministre, qu'a-t-il enfin été décidé au Conseil national de sécurité pour assurer la sécurité des Belges et de nos infrastructures civiles? Mijnheer de voorzitter, mesdames et messieurs les députés, je vous remercie pour vos très nombreuses questions sur ce sujet. Mardi soir, plusieurs vols de drones ont été constatés au-dessus de plusieurs aéroports, celui de Zaventem – qui n'est pas seulement un aéroport civil, mais aussi militaire avec celui de Melsbroek – ainsi que ceux de Liège et Anvers. Des vols de drones ont également été constatés au-dessus de plusieurs bases militaires et installations critiques et sensibles. Il s'agissait d'une action organisée, concertée par ce qu'on appelle en langage diplomatique "des acteurs inamicaux". Naar aanleiding van deze gebeurtenissen heb ik de eerste minister gevraagd de Nationale Veiligheidsraad samen te roepen. Die vergadering heeft vanochtend plaatsgevonden. Ze gaf ons allereerst de kans de rapporten van de veiligheidsdiensten te analyseren. Ik wil hier graag hun uitstekende werk en hun goede samenwerking benadrukken. Je n'entrerai évidemment pas dans les détails pour des raisons de sécurité évidentes. Ce Conseil national de sécurité a permis de continuer et de faire aboutir une bonne partie du travail déjà entamé depuis plusieurs mois entre administrations et cabinets responsables, contrairement à ce que j'ai pu entendre. À la suite du CNS de ce matin, je vous confirme notre stratégie en trois axes: détecter, identifier et neutraliser. Au niveau de la détection, face à une menace qui évolue de jour en jour, nos installations doivent être modernisées et renforcées pour être toujours plus performantes. Dit valt onder de verantwoordelijkheid van Defensie, maar ook die van skeyes, die allebei over zeer specifieke expertise, financiële middelen en toestellen beschikken. Mijn collega van Defensie heeft ons vanmorgen een voorstel gepresenteerd om de middelen van het leger op dit vlak te versterken. Die middelen zullen uiteraard ook voor de beveiliging van onze kritieke en gevoelige sites kunnen worden ingezet, zowel op civiel als op militair vlak, zoals in het regeerakkoord werd bepaald. C'est ce que nous appelons, dans le langage convenu, le dual use de ces moyens. Je vous confirme par ailleurs que le Conseil national de sécurité a décidé d'adapter, en fonction du plan stratégique de la Défense, le Centre national de sécurité de l'espace aérien (NASC), situé à Beauvechain, d'ici le 1 er janvier 2026. Lorsqu'un drone est détecté, il faut pouvoir l'identifier. Nous avons donc décidé la mise en place d'un système d'enregistrement de drones et de leurs opérateurs plus large et plus performant que le système actuel, et ce, sous la houlette du ministre de la Mobilité. Cela doit nous permettre d'opérer beaucoup plus rapidement la distinction entre une utilisation agréée et une utilisation potentiellement malveillante, ainsi que de faciliter l'identification des opérateurs de drones. Une fois détecté et identifié, et s'il est avéré que le drone représente un danger, il faut pouvoir le neutraliser. Sans préjudice des obligations des acteurs privés, les drones suspects sur l'ensemble du territoire national peuvent, lorsque cela est jugé nécessaire pour des raisons de sécurité, d'intégrité territoriale et de souveraineté ou pour la protection du droit à la vie, être neutralisés, selon le cas, par une intervention policière ou militaire, en veillant à prévenir et à limiter autant que possible les dommages collatéraux. Pour ce qui concerne le reste de l'espace public, la police a un rôle central à jouer, qu'elle soit fédérale ou locale. Il n'y a pas de petite police, monsieur Lacroix. J'ai demandé d'adapter et de renforcer le cadre de contrôle et d'intervention de la police à ce phénomène. Celui-ci permettra à nos forces de l'ordre d'intervenir justement dans un cadre solide et clair, implémenté tant au niveau de la police fédérale que locale ainsi que par le Centre de crise national. Nous évaluerons les moyens matériels et humains nécessaires pour la lutte contre les drones en nous appuyant également sur les moyens renforcés de l'armée. Dit moet het mogelijk maken om sneller het onderscheid te maken tussen recreatief gebruik en potentieel vijandig gebruik en om de identificatie van droneoperatoren te vergemakkelijken. Met betrekking tot de kritieke en gevoelige infrastructuur en de militaire sites zullen de expertise en de bijkomende middelen van het leger ons in staat stellen om ons arsenaal aanzienlijk te versterken. Tegelijkertijd zullen we deze kwestie ook op Europees niveau aankaarten. Ik ben in gesprek met landen die recent met dezelfde problematiek werden geconfronteerd, met name Denemarken, Duitsland en Nederland, en met de Eurocommissaris voor Binnenlandse Zaken, de heer Brunner. Mijn diensten hebben ook contact gehad met Polen, Duitsland, Denemarken en Litouwen. Enfin, je peux vous annoncer que le sujet sera à l'agenda du Conseil Justice et Affaires intérieures des 8 et 9 décembre prochains à Bruxelles. J'aimerais ici terminer par un message clair. Nous comprenons évidemment l'inquiétude que ce phénomène peut représenter et certainement dans le contexte international. Ce gouvernement et l'ensemble des services de l'État prennent les choses en main avec calme et détermination et dans le cadre d'une communication maîtrisée. Nous pourrons pour cela nous appuyer sur une stratégie coordonnée et une volonté sans faille. Je vous remercie. Mijnheer de minister, ik dank u voor uw gedetailleerd antwoord. Ik heb drie opmerkingen. Ten eerste, we hebben nood aan één baas in het luchtruim. Boven de kazerne is Defensie bevoegd, maar eenmaal het kazerneterrein verlaten, moet het werk door de combi of helikopter worden uitgevoerd. Dat is onwerkbaar. Ten tweede, u hebt terecht verwezen naar de internationale aanpak. Het is heel goed dat u die initiatieven neemt. Er werd verwezen naar het Maritiem Informatiekruispunt, maar ik kan u meer vertellen, collega De Vreese. De vorige regering heeft geïnvesteerd in het North Sea Platform. Dat is een platform om op een beveiligde manier informatie in realtime uit te wisselen. Ten derde, we weten allemaal dat het gemakkelijker gezegd dan gedaan is om een dergelijk toestel te neutraliseren. We beschikken echter over een groot voordeel. Onze privésector, dus onze bedrijfswereld, is klaar om met ons te experimenteren. Wij hebben DronePort in Sint-Truiden. Ga daarmee alstublieft aan de slag. Dat is een opportuniteit voor onze veiligheid. Collega’s, nog niet zo lang geleden associeerden we drones met iets dat we onder de kerstboom legden als cadeautje, als speelgoed voor onze kinderen. Nu bevinden we ons in een volledig andere situatie, waarbij we moeten wensen dat onder de kerstboom voor onze veiligheid en voor onze inlichtingendiensten antidronecapaciteit klaarligt. Mijnheer de minister, daarvoor moeten we de krachten bundelen. Dat hoeft inderdaad niet allemaal vanuit de overheid te komen. We hebben heel wat mooie technologiebedrijven die klaarstaan om samen te werken, niet alleen met onze politiediensten, maar ook met Defensie. De tijd is rijp om die krachten te bundelen, want de uitdagingen op dat vlak zijn heel erg groot. Monsieur le ministre, nous ne devons donc pas avoir peur. Nous devons prendre cela au sérieux. Nous aurions sans doute pu être un peu mieux protégés, monsieur Lacroix. Si, en matière de lutte contre les drones, au niveau du département de la Défense, sous la précédente législature, davantage d’initiatives avaient été prises, peut-être serions-nous mieux protégés. Votre intervention est un peu fort de café, monsieur Lacroix; je pense, en effet, que votre parti a une grosse responsabilité en la matière. Pour terminer, monsieur le ministre, j’appelle tout de même de mes vœux – au-delà de ce que vous avez provoqué aujourd'hui, c'est-à-dire la coordination des moyens de réaction – la mise en place dans notre pays d'un seul département anti-drones. C’est ainsi que cela fonctionne dans les autres pays. Selon moi, c’est ainsi que nous devrons fonctionner. Par ailleurs, pour faire la transparence également pour les Belges, je demanderai au Comité R un rapport sur l’origine de la menace. Minister, van geen zakenkabinet en geen orde op zaken gaan jullie naar meer taksen voor de Vlaming, naar een peperduur migratiebeleid met gaten, naar gaten in ons luchtruim en in onze veiligheid. Eigenlijk is er maar één ding dat u en uw collega-minister Francken nu nog kunnen doen: neem de verantwoordelijkheid op voor jullie falend beleid, de gemiste investeringen en achterhaalde beslissingen, en neem ontslag. Maar kijk, de goede vriend van Bart De Wever, de Koning, gelooft misschien nog in jullie. De bevolking echter allang niet meer. Als ik deze foto zie, meen ik dat u er zelf niet meer in gelooft. De drones vliegen in het rond, maar de regering blijft hangen. Mijnheer de minister, u gaf het vanmorgen zelf al aan, en u herhaalde het op het einde van uw antwoord: de kalmte bewaren is belangrijk. Naast kalmte is er ook nood aan voorzichtigheid. We dienen onze woorden zorgvuldig te wikken en te wegen. We hoeven niet alle kaarten op tafel te leggen wanneer we weten dat we in het oog gehouden worden. We moeten beseffen dat elke uitspraak, van mij, van u en van uw collega’s, tegen ons gebruikt kan worden. Laten we vooral dus geen olie op het vuur gooien. Laten we samenwerken aan een gemeenschappelijke nationale strategie om ons te wapenen tegen die nieuwe hybride dreiging. Mijnheer de minister, dank u voor uw antwoorden. Ik wil mijn repliek beginnen met een vraag aan de collega’s van zowel de N-VA als de MR. Stop alstublieft met naar het verleden te verwijzen, stop alstublieft met naar Vivaldi te verwijzen. Dit gaat over onze veiligheid. Dit overstijgt regeringen. Dit overstijgt partijbelangen. Het NASC is opgericht onder minister Dedonder, onder de vivaldiregering. Dus, alstublieft, de situatie is veel te ernstig om er politieke spelletjes van te maken. Mijnheer de minister, we moeten dat nauwgezet blijven opvolgen, gecoördineerd en gedisciplineerd. Ik en mijn fractie hebben althans alle vertrouwen in onze diensten, alle vertrouwen in ons defensiepersoneel, alle vertrouwen in ons politiepersoneel. We weten immers wat we hier verdedigen: we verdedigen onze welvaartsstaat, we verdedigen onze democratische waarden, we verdedigen onze solidariteit. Merci monsieur le ministre pour vos réponses. Je voudrais ici témoigner de toute la confiance qu'on peut porter à l'ensemble de nos forces armées, soit à notre Défense, qui fait face aux ennemis extérieurs; confiance en notre sécurité intérieure et interne telle qu'elle est sainement sollicitée; confiance en nos services de renseignement qui, chaque jour, sont sur la brèche; confiance en notre diplomatie qui travaille sans relâche au renforcement de nos alliances; aussi et certainement confiance en nos citoyens qui soutiennent cette assemblée et, par elle, l'action du gouvernement. Tous ensemble, nous devons faire en sorte que, toutes et tous, nous puissions protéger une démocratie que nous défendons et certainement aussi nos libertés. Je voudrais dire à tous: restons vigilants , keep calm and carry on. C'est ce qu'on disait lors du dernier conflit mondial, mais c'est ainsi que nos adversaires connaîtront la défaite. Nous ne plierons pas, l'union fait la force, rassemblons-nous tous, ici, ensemble, pour pouvoir défendre notre Belgique. Monsieur le ministre, j'attendais une réponse sur l'avancée de l'enquête et s'il y avait des éléments déjà disponibles pour pouvoir dissiper un peu le flou dans lequel on est aujourd'hui. Avant de prendre des décisions et avant d'agir, il faut d'abord établir la vérité et savoir ce qui se passe concrètement pour ne pas prendre des mauvaises décisions, pour ne pas faire de mauvais investissements et ne pas céder à la panique. Parce que la panique peut être instrumentalisée par ceux qui ont d'autres intérêts, par les marchands d'armes qui veulent vendre tous azimuts leurs armes, par les défenseurs de la course à l'armement, qui vont utiliser cet épisode pour renforcer leur idée d'achats militaires. Donc, nous devons rester calmes, garder la tête froide et ne pas agir dans la précipitation, mais agir seulement quand on est sûr des informations que nous avons. Monsieur le ministre, le collègue Weydts demandait au collègue Ducarme d'être fair-play. C'est attendre l'impossible, c'est comme attendre un budget pour l'Arizona. Cela étant dit, monsieur le ministre, c'est magnifique, uitstekend, proficiat! Bonne nouvelle, bonne nouvelle! On va enfin interdire les drones illégaux, c'est magnifique! Et on a obtenu 50 millions d'euros, mais qui ne concernent que les sites militaires. Rien pour le civil, rien pour la police fédérale, pas un euro pour l'Intérieur. En tant que petit bourgmestre d'une petite commune avec une petite police qui n'est pas équipée pour lutter contre les drones, je dis que ma petite police locale, que je chéris, va devoir être en état d'alerte devant la centrale nucléaire de Tihange si un survol des drones se manifeste. Vous trouvez ça normal? Moi, pas. C'est le job de la police fédérale, c'est votre travail, agissez! We zijn aan het einde van het vragenuurtje gekomen. We gaan nu over tot het wetgevend werk. Uw dienaar zal nu plaatsnemen in het halfrond. Ik verlaat dus deze hoge, neutrale positie en vraag aan collega Reuter om voor te zitten. Voorzitter: Florence Reuter, ondervoorzitster Président: Florence Reuter, vice-présidente.

Plenaire vergadering op 6 november 2025

Beknopte versie

Van 14h25 tot 20h02 (5 uur en 37 minuten)

4 vragen, 5 voorstellen, 8 stemmingen

Volledig verslag op dekamer.be

Aanwezigheid

139/150 (93%)

Afwezigen

De volgende 11 kamerleden waren afwezig bij tenminste de eerste naamstemming. Het is mogelijk dat deze kamerleden alsnog aanwezig waren vanaf de tweede naamstemming of later. Het is ook mogelijk dat de kamerleden uitgesloten waren bij de eerste stemming voor een legitieme reden.

CD&V Sammy Mahdi
CD&V Koen Van den Heuvel
Groen Staf Aerts
MR Youssef Handichi
N-VA Koen Metsu
PS Dimitri Legasse
PS Paul Magnette
PVDA-PTB Peter Mertens
VB Kurt Ravyts
VB Ellen Samyn
VB Reccino Van Lommel

Vragen

De vragen die gesteld werden tijdens deze vergadering.

economie en werk

Het resultaat van de audiëntie bij de Koning
Het resultaat van de audiëntie bij de Koning
Het resultaat van de audiëntie bij de Koning
Het resultaat van de audiëntie bij de Koning
Het resultaat van de audiëntie bij de Koning
Het resultaat van de audiëntie bij de Koning
Het resultaat van de audiëntie bij de Koning

Bekijk antwoord

Barbara Pas:

Een regering hebt u nog, geloofwaardigheid niet meer, mijnheer de premier. De regeringspartijen schuiven de zwartepiet naar elkaar door, maar u had de timing volledig zelf in handen. Als het erom gaat de Vlaamse zaak belachelijk te maken of de Belgische puinhoop te verdedigen, dan lacht u graag met deadlines. U hebt inmiddels zelf vier deadlines gemist en nu gaat u voor de vijfde keer uw eigen kookwekkertje opwinden, om het te laten aflopen bij de kerstkalkoen. U bent hopeloos te laat, mijnheer de premier. Het rotten stopt niet. De begroting ontspoort ondertussen verder, de schuldgraad loopt op en dat treft iedereen die spaart, werkt en onderneemt.

Collega Ronse zal uw verklaring, uw wanhopige verklaring van daarnet, ongetwijfeld fantastisch en historisch vinden, en deze regering doet inderdaad iets historisch. Een regering in volle bevoegdheid die moet teruggrijpen naar een noodbegroting, dat is ongezien. Die blamage is inderdaad historisch en bijzonder pijnlijk voor een premier die er zijn prioriteit van heeft gemaakt om budgettair orde op zaken te stellen en daarvoor al de rest overboord heeft gegooid.

Gelooft u zelf, mijnheer de premier, dat een een-tweetje tussen de premier van België en de Koning van België op iemand indruk maakt? Gelooft u zelf dat nu plots wél zal lukken wat telkens mislukt is? U zegt: "Sire, geef mij 50 dagen." U hebt als premier al 276 dagen verknoeid.

Mijnheer de premier, vindt u dat u nog het vertrouwen, het mandaat hebt om nog maar eens een rondje Belgische chaos te organiseren, om nog maar eens te bekijken hoe men de mensen pijn kan doen? Of zult u eindelijk pogen om echt orde op zaken te stellen en te doen wat u de kiezer hebt beloofd: fiscale autonomie en de splitsing van de sociale zekerheid?

Alexia Bertrand:

Mijnheer de premier, het zal u misschien verbazen, maar onze fractie had u hier vandaag graag met een goed akkoord gezien.

Onze economie heeft het moeilijk, onze industrie staat onder druk en er heerst grote onzekerheid bij de bedrijven en bij de burgers. Wat verwachten zij van u? Zij verwachten daadkracht, beslissingen en duidelijkheid. Wat krijgen zij in de plaats? Zij krijgen een website van de overheid, namelijk de pensioenwebsite, die aankondigt dat ze niet meer moeten bellen omdat de medewerkers het zelf niet meer weten.

Het is zelfs nog erger, want u hebt daarnet zelf gezegd dat er in 2025 geen begroting meer komt en dat er geen hervormingen komen. Dat betekent stilstand.

Hebt u uw prioriteiten eigenlijk juist bepaald? Waar liggen die eigenlijk? Liggen ze in een museum in Egypte, in een aula in Gent of op een UNIZO-bijeenkomst in Maarkedal? Door uw uitstelgedrag en door te laat te beginnen, brengt u de regering en ons land in een coma, zoals topeconoom Geert Noels dat vanochtend heeft verwoord.

Wij hebben echter een voorstel. Als de regering er niet uit geraakt, kom dan gewoon met uw hervormingen naar het Parlement. Onze fractie voert constructief oppositie. Wij zullen die hervormingen steunen, zoals wij dat nu al hebben gedaan met de beperking van de werkloosheidsuitkeringen. Die maatregel hebben wij mee goedgekeurd. Het is uw enige realisatie tot nu toe.

Er zijn nog hervormingen die wij bereid zijn te steunen om onze economie te versterken, zoals meer overuren voor mensen die meer willen werken, nachtarbeid versoepelen zodat bedrijven niet langer wegtrekken en de flexi-jobs uitbreiden om de mensen meer netto-inkomen te geven.

Mijnheer de eerste minister, hebt u eigenlijk nog de leiding over dit land? Bent u nog de piloot in de cockpit of zijn er kapers aan boord van uw toestel?

Sarah Schlitz:

Monsieur le premier ministre, je pense qu'il est temps d'arrêter de vous voiler la face. Vous êtes enlisé dans une crise historique. On n'avait plus vu des douzièmes provisoires pour un gouvernement de plein exercice depuis les années 1980. Il faut regarder la réalité en face.

Franchement, je ne vous comprends pas. Il y a dix jours, vous lanciez un ultimatum. "Le 6 novembre, si je n'ai pas d'accord, j'irai chez le Roi", sous-entendu, je rendrai mon tablier, je rendrai ma démission. Et puis c'est devenu, au fil du temps, "j'irai le 6 novembre chez le Roi goûter si le café est un peu meilleur que la dernière fois". Il était bon ce café, d'ailleurs, monsieur le premier ministre? Ce n'est pas sérieux. Et vous venez nous exposer une situation en moins de quatre minutes.

Monsieur le premier ministre, pouvez-vous nous dire où en est véritablement votre gouvernement aujourd'hui? Il y a neuf mois, on peut avouer que ça démarrait plutôt bien. Vous aviez réussi à mettre en place des coalitions symétriques à tous les niveaux de pouvoir. Vous aviez seulement cinq partis dans votre gouvernement, au lieu de sept sous la Vivaldi. Il y avait une magnifique "bromance" entre vous et le président du MR, avec Maxime Prévot qui tenait la chandelle. Tout était réuni pour y arriver. Et là, patatras, c'est la catastrophe!

Monsieur le premier ministre, vous vous fixez des objectifs énormes, vous l'avez dit vous-même, mais vous ne vous donnez pas les moyens de les atteindre. Vous n'allez pas chercher l'argent là où il se trouve. Où sont les propositions pour lutter contre la fraude fiscale, par exemple? Nous attendons donc que vous vous tourniez enfin vers les vraies solutions pour atteindre vos objectifs, monsieur le premier ministre.

Stefaan Van Hecke:

Mijnheer de premier, deze week werd duidelijk dat de klimaatdoelstellingen niet gehaald zullen worden. Er vliegen onbekende drones boven ons land en de begroting kleurt bloedrood. Dit is geen moment voor geruzie, maar voor leiderschap.

Mensen gaan elke dag naar hun werk en zetten zich in voor de toekomst van dit land. Iedereen timmert mee aan dit land, behalve uw regering. Het enige wat jullie doen, is ruziemaken. Al weken wordt gesproken over het scenario om naar de Koning te gaan. Wat nu, mijnheer de eerste minister? U bent net bij de Koning geweest. Moet de Koning u nu op een teambuilding sturen om dat binnen vijftig dagen rond te krijgen?

Mijnheer de premier, uw regering speelt met de toekomst van dit land. Al maanden wordt verkondigd – dat zijn uw woorden – dat we voor een zware opdracht staan. U noemt het een col buiten categorie, maar als u elkaar voortdurend stokken in de wielen steekt, raakt u nooit boven op die col en zelfs niet op de Kemmelberg, mocht u dat proberen.

Collega’s, deze regering beloofde bij de start dat ze de begroting op orde zou stellen. Dat was uw grote doelstelling. Voor u was de uitslag van de verkiezingen uitstekend. Zowel in Vlaanderen als in Wallonië kon een centrumrechtse – eigenlijk rechtse – meerderheid worden gevormd. Dat was uw gedroomde coalitie. Waar staat die gedroomde coalitie vandaag? Wat Arizona tot nu toe heeft gedaan, is zwaar besparen op pensioenen, op zieken, op het openbaar vervoer, op uitkeringen en op ontwikkelingssamenwerking. Intussen ging de begroting nog verder in het rood.

Collega’s, dit is inderdaad ongezien. Een regering met volle bevoegdheid die op het einde van het jaar geen begroting heeft en op voorlopige twaalfden moet overschakelen. Dat is bijzonder gênant en bovendien een echte primeur.

Nu vraagt u garanties om verder te doen. Welke garanties vraagt u, premier? Hebt u die gekregen?

Raoul Hedebouw:

Premier, het uitstellen van al uw antisociale maatregelen is een grote overwinning voor de sociale beweging. Het uitstellen van een indexsprong, het uitstellen van opnieuw maatregelen tegen langdurig zieken en het uitstellen van alle andere plannen die op tafel lagen, zoals de btw-verhoging, zijn een overwinning voor de sociale beweging. Zo'n 140.000 mensen hebben betoogd. De regering bereikt geen akkoord omdat ze die druk voelt.

U moet niet enkel terugkomen op het toekomstige akkoord, maar ook op het zomerakkoord. Door de pensioenmalus uit dat zomerakkoord zouden tienduizenden mensen 200 à 300 euro minder pensioen krijgen omdat ze niet tot 67 jaar konden werken. Het uitstel van dat akkoord is een overwinning voor duizenden mensen. Mijnheer de eerste minister, mijnheer Jambon, ik verzoek u om de website mypension.be aan te passen zodat duidelijk wordt dat die duizenden mensen niet getroffen zullen worden door uw pensioenmalus. Dat is vandaag immers beslist en dat is goed nieuws.

Het is ook goed nieuws voor de mensen die ’s nachts werken in de logistiek en hun nachtpremies dreigden te verliezen. Ook dat plan is van tafel geveegd en uitgesteld. Dat is een overwinning voor de sociale beweging. De reden daarvoor, beste arizonapartijen, is dat er geen maatschappelijk draagvlak bestaat voor uw maatregelen. Er is geen draagvlak. U hebt gezegd dat werken meer zou lonen. Le travail allait plus rapporter . Echter, niets daarvan is waar. De mensen vragen om betere werkomstandigheden. De mensen vragen om een eerlijke fiscaliteit, maar niets daarvan lag op de tafel van Arizona.

Mijnheer de minister, u denkt dat het over 50 dagen gemakkelijker zal zijn, maar er komen drie stakingsdagen; om niet enkel uitstel te bekomen, maar om al uw plannen te doen stopzetten. Daar gaat het om.

Pierre-Yves Dermagne:

Monsieur le président, monsieur le premier ministre, huit mois pour s’installer, dix mois pour plomber le pays.

Pourtant, on allait voir ce qu’on allait voir. La droite allait tout réformer. Dix mois plus tard, votre bilan, le bilan de votre gouvernement, monsieur le premier ministre, est une véritable catastrophe. Déficit doublé, baisse du pouvoir d'achat pour les travailleurs – qui ne verront jamais les 500 euros promis lors de la campagne –, des taxes déguisées, des médicaments qui coûtent plus cher, des faillites à la pelle, une augmentation du chômage et une sécurité défaillante.

Votre bilan, monsieur le premier ministre, mesdames et messieurs les ministres, c'est l'inefficacité et l'injustice. Le bâton pour les travailleurs, les cadeaux pour les plus fortunés.

Cette crise illustre aussi l'échec de votre méthode, monsieur le premier ministre; votre incapacité à tenir les délais et à boucler les projets. Toujours pas de taxe sur les plus-values boursières. Rien en vue pour faire contribuer les grandes fortunes et les épaules les plus larges. Rien de sérieux pour lutter efficacement contre la grande fraude fiscale.

Ce gouvernement, monsieur le premier ministre, n'a pas de projet, pas de cap. Rien pour améliorer la vie des gens, la vie des travailleurs, des travailleuses. Le brouillard total.

Aujourd'hui, vous nous demandez 50 jours de plus pour faire ce que vous n'êtes pas parvenu à faire pendant 10 mois.

On nous avait promis des ingénieurs. Nous avons droit à des amateurs; parce qu'aujourd'hui, une chose est sûre: les comptes n'y sont pas. Les comptes ne sont pas bons. Les travailleurs continueront à être pressés comme des citrons. Il n'y aura pas, pour eux, de cadeau sous votre sapin de Noël.

Catastrophe budgétaire, pouvoir d'achat en ruine, chaos sécuritaire. Voilà le vrai visage de vos politiques. On appelle ça la faillite, pas la réforme. Monsieur le premier ministre, vous vous rêviez Winston Churchill; nous nous sommes réveillés avec Boris Johnson.

François De Smet:

Monsieur le premier ministre, croyez-le ou non, je ressens une vraie empathie pour vous. Jamais, même dans vos pires cauchemars, vous ne vous êtes dit qu'un jour vous devriez défendre la stabilité du gouvernement fédéral du royaume de Belgique face, en plus, à des forces du désordre et du chaos bizarrement représentées aujourd'hui par le MR.

Jamais vous n'auriez cru un jour être dépassé par votre droite par un parti francophone qui, pendant que vous vous échinez à prendre des mesures que vous n'avez fondamentalement – je le sais – pas envie de prendre, va faire la leçon au patronat flamand. Comme si d'ailleurs, chers collègues, il n'y avait qu'un seul parti dans ce pays qui n'aime pas les impôts, comme si tous les autres, même la N-VA, étaient des partis pro-taxes. J'y reviendrai tout à l'heure dans l'interpellation sur le fond.

Mais le MR n'est pas le seul responsable. Vous avez une grande part de responsabilité parce que c'est votre gouvernement. C'est vous qui avez choisi vos partenaires. C'est vous aussi qui avez choisi votre méthode. Quand vous vous êtes installé, tout le monde vous a dit, par exemple, que votre trajectoire budgétaire était bâtie sur du sable et qu'on n'arriverait jamais aux 7,5 milliards d'effets retours. Les efforts à faire en dépenses, la dégradation du contexte budgétaire ne sont pas des excuses suffisantes. Au mieux, vous allez être le premier gouvernement de l'histoire à être contraint de faire passer des douzièmes provisoires tout en étant de plein exercice. Au pire, vous serez un gouvernement de passage, qui n'aura accompli aucune grande réforme et qui n'aura qu'un seul bilan: des intentions, des gesticulations et des divisions.

Nous avons entendu votre nouvel ultimatum: un budget sous le sapin ou le sapin tout court.

J'ai une seule question. Quel est, selon vous, le prix de cette crise? Vous l'avez dit, les réformes vont être suspendues. Combien les citoyens, les entreprises et les associations vont-ils devoir payer pour l'absence de budget, pour l'absence de réformes et de résultats de ce gouvernement?

Voorzitter:

Ook de heer Dedecker zal over dit thema nog een vraag stellen.

Jean-Marie Dedecker:

Premier, collega’s, mocht ik vandaag partijvoorzitter zijn, lid van de uitvoerende macht of minister, dan zou ik ontzettend veel last hebben van plaatsvervangende schaamte. Het gat in de begroting is zo groot dat men er met een drone moet over vliegen. We worden bedreigd door een natie, maar we kunnen die drones zelfs niet uit de lucht halen, en straks moeten we beslissen over de Euroclearmiljarden.

We zitten te discussiëren over de kleur van het bluswater terwijl het huis in brand staat. De toestand is hopeloos, maar blijkbaar nog altijd niet ernstig.

Ik hoor het hier van iedereen, ook van de oppositie en weet ik veel. Jullie zijn bijna allemaal aan de macht geweest – behalve de communisten, gelukkig, anders was het hier Venezuela; dat geluk hebben we wel gehad. Allemaal! Mijnheer Van Quickenborne, ik zag 25 jaar lang ononderbroken liberalen in de regering. Toch zijn we kampioen in alle belastingen die er bestaan.

Mijnheer Bouchez, u hebt gelijk dat u de belastingen niet wilt verhogen. U hebt gelijk, maar jullie zijn mee verantwoordelijk. Er is geen ministerpost die jullie niet bezet hebben. Die van Financiën bijvoorbeeld, al heeft Reynders meer op de lotto gespeeld dan voor de financiën gezorgd.

Het gaat niet alleen over die kant, want ik zie jullie wel lachen ter linkerzijde. Ik zie minister Vandenbroucke zitten. Dat doet mij eens plezier. 70 miljard hebben we nodig voor de pensioenen. Maar jullie hebben de pensioenkassen geplunderd, mijnheer Vandenbroucke, uitvinder van het Zilverfonds. 15 miljard is in rook opgegaan. Jullie hebben de pensioenkassen van Proximus en dergelijke meer geplunderd. Dat jullie dan vandaag jullie verantwoordelijkheid ontvluchten, vind ik beschamend.

Ik vind beschamend wat hier aan het gebeuren is. Ik zetel hier lang genoeg. Ik heb ze allemaal de revue zien passeren. Maar dit heb ik nog niet meegemaakt.

Als jullie nu niet beseffen dat het kwart over twaalf is, wel, neem dan collectief ontslag. Ga naar de kiezer en vraag eens (…)

Voorzitter:

Dank u wel, mijnheer Dedecker.

Mijnheer de eerste minister, u hebt vijf minuten antwoordtijd.

Bart De Wever:

Geachte vraagstellers van de oppositie en Jean-Marie – een beetje hybride –, de ontgoocheling dat de begroting nog niet in orde is, is normaal. Die begrijp ik. Geloof mij, niemand is meer ontgoocheld dan ikzelf. Het verwijt dat we er niet aan gewerkt zouden hebben, mevrouw Bertrand, is onterecht. Dat kan ik u verzekeren. Vooral omdat we voor het jaar 2026 eigenlijk geen problemen hadden. We moesten geen enkele bijkomende maatregel nemen met hetgeen we al gerealiseerd hadden. Als we dat werkstuk hadden ingediend bij Europa, zouden we sowieso groen licht krijgen. We hadden het ons dus heel gemakkelijk kunnen maken. Ik had hier in oktober zonder problemen een State of the Union kunnen afleggen, sans problème , maar ook sans gêne .

Dat hebben we niet gedaan, bewust niet. Als ik hier vandaag met lege handen sta – en met grote kopzorgen, dat geef ik toe –, dan is het omdat we samen hebben besloten om de problemen onder ogen te zien. Oppositiepartijen die onder Vivaldi verantwoordelijkheid hebben gedragen, bijvoorbeeld in de 16 of op de post van Begroting, zijn bijzonder slecht geplaatst om nu commentaar te geven.

De radicale partijen in de oppositie kunnen zich vandaag vrolijk maken, maar dat is eerlijk gezegd meestal het enige wat ze kunnen. Dat draagt niet veel bij. (Protest op de banken van het Vlaams Belang) U kunt zich vrolijk maken, wat roepen, maar dat is alles wat u kunt, wat u ooit gekund hebt en wat u ooit zult kunnen. Dat draagt niets bij.

Inhoudelijk blijf ik bij wat ik in mijn verklaring heb gesteld. Ex malis eligere minima , zegt men in het Latijn. Wie de keuze heeft tussen slechte opties, moet altijd het minste kwaad kiezen.

C'est le choix qui s'offre à nous aujourd'hui pour trouver une réponse à nos défis budgétaires. Et ce choix est devenu inévitable. Les mesures qui doivent être prises ne sont agréables pour personne, mais elles doivent être prises pour assurer l'avenir de tous les citoyens de ce pays. Ce gouvernement est donc confronté à une tâche extrêmement difficile, une tâche que de nombreux politiciens ont négligée par le passé.

Wij zullen in de komende weken verder werken om tot een oplossing te komen voor de grote uitdaging waarvoor wij staan. Ik kan alleen maar alle partijen van de meerderheid oproepen om dat met de nodige sérieux te doen, anders zal de burger ons dat nooit vergeven – en terecht.

Barbara Pas:

Premier, terwijl uw coalitiepartijen elkaar met stoere verklaringen, veto’s en zelfs scheldpartijen bestoken, trippelt uw kat Maximus door de ambtswoning. U zegt dat die rust brengt. Dat klopt. Het is nog nooit zo rustig geweest. Er is geen begroting, geen hervorming, geen State of the Union en geen beleid, tenzij wanbeleid. U bent nu mee verantwoordelijk voor het Belgische wanbeleid dat u altijd zelf aanklaagde.

U had gelijk toen u toen zei dat men de Titanic op Belgisch niveau niet meer kan repareren. Toch maakt u nu de fout om dat toch te proberen in de plaats van te vervangen. Maak eindelijk werk van wat u de kiezer hebt beloofd. Maak eindelijk werk van meer autonomie voor Vlaanderen.

U zegt dat niemand meer ontgoocheld is dan uzelf. Dat klopt niet. Heel veel van uw kiezers zijn veel meer ontgoocheld dan u.

Alexia Bertrand:

Mijnheer de premier, de heer Dedecker heeft gelijk: het huis staat in brand. Maar de brandweer is nog niet in zicht. Integendeel, men blijft afwachten. U hebt ons vandaag gezegd dat er de komende 140 dagen totale stilstand is: vijftig dagen plus nog drie maanden zonder een volwaardige begroting. Na meer dan een jaar zult u slechts één realisatie kunnen voorleggen.

De tijd tikt en de factuur groeit, beste collega’s. De situatie wordt steeds erger en de inspanning wordt groter met de dag. Wie zal de factuur betalen? Dat zijn altijd dezelfde mensen: de mensen die werken, sparen en ondernemen. De middenklasse zal de factuur betalen.

Sarah Schlitz:

Monsieur le premier ministre, peut-être votre appel sera-t-il entendu et aurez-vous un accord pour Noël. Mais, monsieur le premier ministre, les citoyens n'attendent pas que vous mettiez sous le sapin de nouveaux cadeaux pour les plus riches. Les citoyens n'ont pas voté pour travailler plus avec une pension moindre. Les citoyens n'ont pas voté pour que les infirmières, qui sont déjà 83 % à dire qu'elles se sentent en mauvaise santé, soient encore plus acculées dans leur travail.

Aujourd'hui, écoutez ce que les citoyens vous disent. Soyez à l'écoute des problèmes, des difficultés, des défis à relever et, surtout, arrêtez de répéter sans cesse que la situation est difficile. Cela, je pense que tout le monde l'a compris. Par contre, mettre en place des mesures qui ne touchent que la majorité de la population, en préservant les plus riches, cela ne va pas. Aujourd'hui, les citoyens sont d'accord de faire des efforts si tout le monde fait des efforts et de façon proportionnelle. Voilà le message que les gens souhaitent vous envoyer, monsieur le premier ministre.

Stefaan Van Hecke:

Mijnheer de premier, u verklaarde in Gent dat ons land boven de afgrond hangt, maar dat klopt niet. Het is uw regering die boven de afgrond hangt.

U hebt nu extra tijd gekregen, namelijk vijftig dagen. Collega's, de klok tikt ongenadig. Echter, vijftig dagen is voldoende tijd om het over een andere boeg te gooien. De keuzes die de regering tot nu toe heeft gemaakt, zijn immers hard en onrechtvaardig voor de gewone mens.

Ik wil nogmaals beklemtonen dat er alternatieven bestaan. De heer Van Peteghem weet dat. Er lekt geld uit de begroting, bij de managementvennootschappen, in de auteursrechten, in de fiscale fraude, die gigantisch is en waar miljarden te vinden zijn. De regering kan fossiele subsidies afbouwen en een miljonairsbelasting invoeren. De alternatieven die niet raken aan de gewone mens, liggen voor het grijpen.

Mijnheer de premier, over vijftig dagen is het 26 december 2025. In Engeland is het die dag Boxing Day, zijnde de dag waarop cadeautjes worden gegeven. De burgers zijn nu al bezorgd over wat zij zullen aantreffen onder uw kerstboom. Denk daar maar eens goed over na.

Raoul Hedebouw:

Monsieur le premier ministre, les mesures ne seront agréables pour personne. C'est cela, le problème de votre table de négociations: cette vérité-là n'a pas été dite pendant la campagne électorale. Pendant celle-ci, vous avez dit que les gens allaient être mieux payés, que le travail allait être valorisé, qu'il allait y avoir beaucoup de positif pour le monde du travail. Or, ici, la vérité a été dite: tout le monde va payer, tout le monde va douiller! Ce ne sera agréable pour personne. Votre problème est là: qui allez-vous faire payer?

Des alternatives existent. Non, tout le monde ne doit pas payer. Allez chercher l'argent chez les super-riches, allez rechercher tous les cadeaux que vous avez offerts pour définancer la sécurité sociale. Huit milliards en moins dans la sécu avec votre tax shift à l'époque! Arrêtez de dire que tout le monde doit payer! Ce n'est pas vrai, car ce n'est pas la crise pour tout le monde. Pourquoi ne vous en sortez-vous pas lorsque vous vous retrouvez à table? Parce qu'il vous est impossible d'avouer publiquement que vous avez menti pendant la campagne électorale. Donc, vous êtes bloqué (…)

Pierre-Yves Dermagne:

Monsieur le premier ministre, vous nous racontez systématiquement la même fable mais les travailleurs, eux, ont bien compris qu'ils ont été trompés par les partis de cette majorité lors de la campagne électorale.

Vous êtes aussi le roi de la métaphore et de la comparaison mais, aujourd'hui, vous êtes nu, les mains vides: pas de budget, rien pour les travailleuses et les travailleurs, aucune perspective d'amélioration. Rien sous le sapin – ou, comme l'a dit François De Smet, le sapin tout court. La seule perspective pour celles et ceux qui travaillent, c'est de travailler plus pour gagner moins. Ces gens-là savent que ce sont eux qui vont continuer à payer les politiques injustes et inefficaces portées par votre gouvernement: les travailleuses et les travailleurs de la classe moyenne, à qui nous devons le respect, monsieur le premier ministre.

François De Smet:

Merci monsieur le premier ministre. Je n'ai pas reçu de réponse, pourtant ma question était intéressante. L'information du report à Noël, nous la connaissions avant que vous arriviez. Mais la nouvelle, c'est que toutes vos réformes sont concentrées dans les 50 jours de désert de l'Arizona, que vous venez d'expliquer.

Que va-t-il se passer? Combien cela va-t-il réellement coûter aux citoyens? Je trouve cela assez léger.

Je comprends que vous vouliez absolument éviter d'être un nouveau De Croo. On vous dépeint parfois comme – peut-être – le nouveau Dehaene. Permettez-moi de vous dire que, pour l'instant, cela ressemble surtout à du Leterme.

Jean-Marie Dedecker:

Premier, ik heb twee oplossingen voor uw probleem. Ten eerste belt u naar uw collega in Taiwan. Tijdens de Aziatische crisis eind jaren 90, een grote crisis, zat er een gat in hun begroting van 8 %. Alle departementen moesten besparen, met uitzondering van Defensie. Dat is uitstekend gelukt, want vandaag is het een Aziatische tijger. Ten tweede, wat uw deadline betreft, u gaat naar de Koning en vraagt hem om de Muziekkapel Koningin Elisabeth. Daar brengt u al die onderhandelaars in onder en zet hen op water en brood. Desnoods haalt u het dak eraf, zodat het binnen regent, en u komt pas naar buiten wanneer u een beslissing hebt genomen. Tot genoegen. Ik dank u.

klimaat, energie en landbouw

De belangen van onze boeren

Gesteld door

N-VA Charlotte Verkeyn

Aan

David Clarinval (Minister van Werk, Economie en Landbouw)

Bekijk antwoord

Charlotte Verkeyn:

Mijnheer de minister, collega’s, u hoort het: ik sta hier met een gebrek aan stem. Toch wil ik die gebrekkige stem graag inzetten voor een groep die effectief een gebrek aan stem heeft.

Collega's, gisteren werd in een Panoreportage een schrijnende problematiek pijnlijk duidelijk gemaakt. Vandaag, anno 2025, zijn boeren quasi lijfeigenen geworden. Met wurgcontracten, door oneerlijke concurrentie en door de druk van monopolies – wat ruikt naar machtsmisbruik –, worden zij gepusht om steeds meer te produceren voor minder geld. Van het pak friet van 2,60 euro krijgt de boer slechts 0,01 euro.

Ik zal mijn stem gebruiken voor mensen die moeilijk kunnen spreken, want er heerst een angstcultuur. Ik weet waarover ik spreek; mijn grootouders waren namelijk zelf landbouwers. Ook onze burgers in de Westhoek dreigen getroffen te worden door deze problematiek, want hun drinkwater komt in gevaar. Het is dus ernstig.

Ik heb de afgelopen maanden met boeren en landbouworganisaties gesproken. Er zijn maatregelen die wij in hun plaats kunnen nemen en ik heb daarvoor een aantal initiatieven uitgewerkt, mijnheer de minister. Ik heb u daarover ook vragen gesteld. Intussen leeft 25 % van onze boeren in armoede.

Ik denk dat we iets moeten doen, zoals oneerlijke concurrentie aanpakken, ervoor zorgen dat een producentenorganisatie kan ontstaan, de korte keten integreren in overheidsopdrachten en de afgesloten gedragscode juridisch afdwingbaar maken.

Mijn stem zal ik blijven inzetten voor onze vissers en voor onze boeren. Mijnheer de minister, hoe zet u uw stem in?

David Clarinval:

Mevrouw Verkeyn, ik werd al eerder op de hoogte gebracht van mogelijke onregelmatigheden in de Belgische aardappelsector en heb enkele weken geleden het initiatief genomen om de Economische Inspectie te interpelleren.

Ook in de Panoreportage van gisteren waren er meerdere getuigenissen over mogelijke problemen tussen de aardappeltelers en de afnemers. De Economische Inspectie onderzoekt momenteel verschillende klachten over de praktijen van Belgische spelers in de aardappelsector ten aanzien van boeren. Daarbij wordt met name gefocust op de eenzijdige wijziging van contracten, agressieve handelspraktijken en laattijdige betalingen.

Dit onderzoek is complex en impliceert het verzamelen en analyseren van talrijke stukken, het verhoren van actoren uit de sector en getuigenissen van landbouwers. Ik ben blij u te kunnen melden dat er al drie processen-verbaal werden opgesteld en verstuurd, wat de eerste stap is naar eventuele sancties.

Omdat het onderzoek nog aan de gang is, kan ik uiteraard geen concrete uitspraken doen over het dossier. Het is niet de bedoeling om de hele sector in diskrediet te brengen, maar zoals steeds moet er opgetreden worden als de goede praktijken niet worden gerespecteerd.

Ik werd op de hoogte gebracht van het feit dat Belgapom momenteel bezig is met de aanpassing van de gedragscode, om de zaken te verduidelijken op het vlak van prijsoffertes en de aanvaarding ervan, wat ik alleen kan toejuichen.

Charlotte Verkeyn:

Mijnheer de minister, ik wil hier vooral een pleidooi houden, niet enkel gericht tot u, maar ook tot de collega’s, want het gaat veel verder dan de aardappelindustrie. Het is pas nu, omdat het ABS eindelijk de moed heeft gehad om een klacht in te dienen, dat ermee aan de slag wordt gegaan. Ik vind het onze plicht – ook federaal, vanuit onze verantwoordelijkheid als volksvertegenwoordigers – om initiatieven te nemen. Het gaat hier om zelfstandigen die recht hebben op eerlijke concurrentie en op hun voortbestaan. Ik heb het al gezegd: de afgelopen maanden heb ik u daarover vragen gesteld. Ik heb ook een aantal ideeën op papier gezet die ik zal voorstellen. Ik wil aan alle collega’s vragen om die mee te onderschrijven en te steunen, want de problematiek gaat wel degelijk veel dieper dan onze aardappelindustrie. Ik dank u.

economie en werk

Het schandaal omtrent de door SHEIN verkochte poppen
De impact van SHEIN op de lokale economie
De vloedgolf van Chinese producten aan dumpingprijzen via het verkoopplatform SHEIN

Gesteld door

Les Engagés Pierre Kompany
CD&V Leentje Grillaert
Vooruit Jeroen Soete

Aan

David Clarinval (Minister van Werk, Economie en Landbouw), Rob Beenders (Minister van Consumentenbescherming, Sociale Fraudebestrijding, Personen met een handicap en Gelijke Kansen)

Bekijk antwoord

Pierre Kompany:

Monsieur le ministre de l' é conomie, quelque chose d’infernal est en train de se produire. La société chinoise Shein provoque aujourd’hui des problèmes en France, car elle veut envoyer des produits à caractère pédopornographique: des poupées à l’apparence d’enfants dont les pédophiles peuvent se contenter.

Croyez-vous qu’ils s’arrêteront là? Croyez-vous que ce sont des mœurs que la Belgique peut encore accepter par la vente de tels produits? L'Inspection économique a-t-elle déjà saisi le parquet concernant l’arrivée éventuelle de ce type de poupées? Nous vivons dans un pays qui a connu la frayeur liée à la sexualité imposée aux enfants et la redoute encore jusqu'à aujourd'hui. Faut-il encore recommencer?

Monsieur le ministre, je crois que vous êtes digne de confiance, et que vous ne pouvez pas dormir en pensant que les enfants sont menacés. Que comptez-vous faire face à l’arrivée de produits asiatiques sur lesquels nous n’avons aucun contrôle? Ils inondent le marché. Avez-vous un moyen de contrôler ce phénomène?

Leentje Grillaert:

Heren ministers, die ochtend in de krantenwinkel. Onlangs stond ik in een krantenwinkel om een pakketje te sturen – niet van Shein of Temu, collega’s. De dame in de krantenwinkel zei mij dat het niet kan blijven duren, al die pakketjes van Shein en Temu. Ze stelde dat de minister eens op bezoek moest komen, zodat ze het allemaal kon uitleggen. Het is echt gebeurd.

Mijne heren ministers, u hoeft niet naar mijn hometown te komen om in te zien welke oneerlijke concurrentie deze pakjes voor onze ondernemers betekenen. Deze praktijken zorgen voor een ongelijk speelveld, sociale dumping en uitholling van eerlijke handel. Sinds kort gaat het niet meer alleen om pakjes. Deze week opende de eerste fysieke winkel in Parijs en gingen de poppetjes aan het dansen. Het Franse gerecht heeft er intussen zijn buik van vol en wil een volwaardig EU-onderzoek naar deze webwinkel.

Collega’s, wat mij vooral zorgen baart, is dat de Sheins en de Temu’s van deze wereld onze lokale ondernemers ondermijnen, die wel investeren in correcte lonen, kwaliteitsvolle materialen en duurzame processen. Wat geldt voor onze ondernemers, moet ook gelden voor producten uit derde landen, punt uit. Onze ondernemers mogen niet het gevoel krijgen dat ze gestraft worden wanneer ze de regels niet volgen, terwijl die regels blijkbaar niet gelden voor de grote spelers.

Mijne heren ministers, hoe zal de federale regering zorgen voor een gelijk speelveld? Zult u extra stappen zetten om de controle op eerlijke concurrentie, consumentenbescherming en productveiligheid te verhogen tegenover duidelijk problematische spelers?

Jeroen Soete:

Ministers, er is deze week inderdaad al heel wat commotie geweest over de Chinese webgigant Shein, die zijn eerste fysieke winkel opent in Frankrijk. Shein is uiteraard ook in België bekend omdat het zeer goedkope kledij, cosmetica en kinderspeelgoed verkoopt, zo goedkoop dat de consumenten – we moeten daar eerlijk over zijn – ze en masse bestellen.

Wat schuilt er achter die goedkope producten? Laten we dat toch niet vergeten. Daar schuilt vaak aan de andere kant van de wereld een arbeider achter die verplicht wordt tot 18 uur per dag te werken voor een hongerloontje. Daar lijken vele consumenten zich onvoldoende van te vergewissen.

Waar ook zeker te weinig bewustwording over is, is over de veiligheid en de kwaliteit van die producten. Die zijn op zijn minst zeer bedenkelijk te noemen. Dat is een eufemisme. Er zijn al heel wat testen geweest. Vorige week bracht de consumentenorganisatie Testaankoop uit dat tot 70 % van de producten die besteld worden via het platform Shein niet aan de Europese veiligheidsnormen beantwoorden. We hebben het dan over giftige stoffen in kinderspeelgoed. We hebben het over USB-laders die kunnen ontploffen na een kortsluiting. We hebben het ook over juwelen die tot 80 % cadmium bevatten. Cadmium is een kankerverwekkende stof. We saneren cadmiumgronden in België, maar nu lopen er in België mensen rond met zo’n juweeltje. Dat lijkt me toch geen gezonde situatie. Het zou ons allemaal moeten verontrusten en ik meen dat dit ook het geval is.

Precies vandaag, ministers, maakte Shein bekend 2 miljard winst te zullen boeken, op de kap van de gezondheid van duizenden mensen, maar ook op de kap van onze bedrijven, die zich wel aan de regels houden.

Ik heb één duidelijke vraag voor u beiden. Wat zal deze regering, wat zulllen jullie doen om onze bedrijven en onze consumenten (…)

Voorzitter:

Dank u wel, collega.

David Clarinval:

Mijnheer Kompany, mijnheer Soete, mevrouw Grillaert, in 2024 zijn er bijna 1 miljard pakjes via België gepasseerd. Een groot deel van deze pakjes is afkomstig van Chinese platformen zoals Shein. Sommige van deze platformen omzeilen de Europese regels. Shein is daar een voorbeeld van.

Eind mei heeft de Economische Inspectie dat platform geïnterpelleerd via het Europese netwerk Consumer Protection Cooperation Network voor talrijke onregelmatigheden, misleidende promoties en klanten die onder druk worden gezet.

Het nieuws van de voorbije dagen gaat veel verder dan deze praktijken. De verkoop van sekspoppen die eruitzien als kinderen is diep schokkend en totaal onaanvaardbaar. Ik wil duidelijk zijn dat dit type product niet thuishoort op een e-commerceplatform, noch in onze samenleving.

En ce qui concerne la vente de produits à caractère pédopornographique, monsieur Kompany, je peux vous confirmer que l'Inspection économique, tout comme l'autorité française de la consommation, n'est pas l'autorité compétente. La vente de tels produits constitue un délit pénal, relevant de la compétence de la Justice.

Néanmoins, à l'instar de l'autorité française de la consommation, l'Inspection économique est habilitée à saisir le procureur du Roi si, dans le cadre de ses contrôles, elle découvre de tels produits. Vu la gravité des faits, j'ai donc donné instruction à l'Inspection économique d'accorder une attention particulière aux produits à caractère pédopornographique et de saisir systématiquement le procureur du Roi chaque fois qu'elle découvre de tels produits sur des plateformes en ligne ou dans des magasins physiques, évidemment.

Je veillerai avec mes collègues compétents, Rob Beenders et Annelies Verlinden, à ce que les autorités responsables prennent les mesures nécessaires pour faire retirer ces produits de la vente sans délai.

Plus largement, madame Grillaert et monsieur Soete, dans le cadre de la task force e-commerce, qui réunit tous les ministres concernés et les services de contrôle, une analyse est en cours sous la direction du SPF Économie pour améliorer la coordination et l'échange d'informations entre les autorités. Notre objectif est clair: agir résolument et fermement contre les plateformes qui ne respectent ni nos règles ni nos valeurs. Le commerce en ligne ne peut jamais être un espace de contournement de la loi ni menacer l'intégrité humaine. Je pense que c'est évident, mais qu'il est utile de le rappeler.

Rob Beenders:

Geachte leden, dank u wel voor uw vragen. Dat er twee ministers antwoorden over dit onderwerp, toont al meteen aan hoe belangrijk de regering deze problematiek vindt. Ondertussen weten we al heel goed dat producten van platformen als Shein en Temu vol rommel zitten, slecht gemaakt zijn, niet veilig zijn en dat de controle op de naleving van de Europese normen op dit moment te wensen overlaat.

Als we echt willen dat onze kinderen worden beschermd tegen gevaarlijke producten, dan begint dat bij onszelf. Laten we die oproep herhalen tegenover iedereen, waar we het ook kunnen zeggen. De beste boycot van dat soort websites is heel eenvoudig: koop er gewoon niets meer. Verwijder die app van uw telefoon, mocht ze erop staan. Men heeft een app als die van Shein en Temu gewoonweg niet nodig. Vertel dat tegen uw familie en vrienden en boycot ze sowieso al op uw manier.

Naast het feit dat die platformen dergelijke spotgoedkope producten dumpen, verzamelen ze ook gigantisch veel data over gebruikers, hun gedrag en hun voorkeuren op het internet. Daarbij komen de vaak onethische werkomstandigheden en de heel grote ecologische voetafdruk, waardoor er gewoon geen enkele reden is om daar producten te kopen.

Ook de overheid moet nu echter stappen zetten. Op Europees niveau werk ik op dit moment aan twee concrete onderzoeken. Die tonen nu al aan dat Shein en Temu te weinig doen om die illegale en gevaarlijke producten van hun websites te verwijderen. Als die onderzoeken afgerond zijn – ik heb er alle vertrouwen in dat dat vrij snel zal gebeuren – hangen daar zware boetes aan vast. Gelet op de onderzoeken en de resultaten die we nu al zien, heb ik er het volste vertrouwen in dat Europa streng zal optreden.

In ons land zullen we blijvend inzetten op het uit de markt halen van gevaarlijke producten. Zo werk ik samen met minister Clarinval aan tal van inspecties. De Economische Inspectie voert samen met EU-lidstaten tal van maatregelen en controles uit met de FOD Economie om nog meer te controleren op productveiligheid en om producten nog sneller uit de markt te halen.

Mijn boodschap is echter helder: bescherm uzelf en uw kinderen door die Chinese rommel vooral niet te bestellen. Delete vandaag nog die apps op uw telefoon en vertel dat aan zoveel mogelijk mensen. Daarnaast zullen wij aan wetgeving werken, zodat we op verschillende fronten ervoor kunnen zorgen dat platformen zoals Shein en Temu stoppen met het leveren van producten van slechte kwaliteit.

Pierre Kompany:

Merci, monsieur le ministre, pour vos réponses. J'ai bien entendu que vous aviez déjà donné des instructions aux services de l'Inspection économique et je voudrais m'en tenir surtout à cette gestion proactive.

La proactivité dans ce genre d'affaire est essentielle, car les Français le vivent actuellement, ils sont surpris. Il ne faudrait pas que nous, qui avons connu ce type de problèmes qui ont fait de la Belgique un pays où tous les journalistes débarquaient comme si ces faits ne se déroulaient pas ailleurs et qui avons eu cette capacité de gérer, nous retrouvions pris par surprise. Je le dis haut et fort, devant mes collègues, les êtres humains qui font circuler ce genre de choses n'ont pas de tête.

Leentje Grillaert:

Heren ministers, ik dank u voor uw antwoorden.

Minister Beenders, refererend aan uw antwoord wil ik het verhaal van de krantenwinkel voortzetten. Er kwam een dame terug bij haar met minstens tien pakketjes van Shein, die allemaal niet goed waren. De uitbaatster van de krantenwinkel heeft toen gevraagd waarom die dame dan nog koopt bij dat bedrijf.

Die boodschap moeten ook wij uitdragen. Waarom kopen we die rommel, die uiteindelijk niet dienstig is of blijkt te zijn?

De uitbaatster voegde er nog de volgende vraag aan toe. Wat gebeurt er met alle retourzendingen? Waar gaan ze naartoe? Ook dat moeten wij ons zeker afvragen in het kader van duurzaamheid.

Ik ondersteun dan ook absoluut de oproep om lokaal te kopen. Dat is beter voor iedereen.

Jeroen Soete:

Heren ministers, ik dank u voor uw antwoorden. Het is uiteraard goed en nodig dat u daarmee aan de slag gaat. Collega’s, voor die goedkope en vaak ook giftige producten betaalt immers iemand de prijs. De gezondheid van mensen en kinderen staat effectief op het spel. Dat is geen drama; dat is gewoon de realiteit. Dat blijkt inderdaad uit de testresultaten die vandaag beschikbaar zijn. Europa is met onderzoek bezig, maar kán en móét ook meer doen. Onze steun gaat dus uit naar de suggestie om Europa meer onder druk te zetten en sneller werk van de zaak te maken. De zuiderburen, Frankrijk, hebben een brief gestuurd naar de Europese Commissie. Ik weet dat een brief maar een brief is. Zij dreigen echter ook het platform Shein offline te halen zolang niet kan worden aangetoond dat het bedrijf aan de Europese regelgeving voldoet. Dus als Shein niet wil meewerken, haal het bedrijf dan gewoon offline.

veiligheid, justitie en defensie

De conclusies van de Nationale Veiligheidsraad inzake de dronedreiging
De bijeenkomst van de Nationale Veiligheidsraad naar aanleiding van de gespotte drones
De schending van ons luchtruim door drones en de beslissingen van de Nationale Veiligheidsraad
De Nationale Veiligheidsraad
De bijeenkomst van de Nationale Veiligheidsraad naar aanleiding van de gespotte drones
De bijeenkomst van de Nationale Veiligheidsraad naar aanleiding van de gespotte drones
De hybride aanvallen tegen België
De Nationale Veiligheidsraad
De Nationale Veiligheidsraad

Gesteld door

Open Vld Paul Van Tigchelt
N-VA Maaike De Vreese
MR Denis Ducarme
VB Britt Huybrechts
CD&V Franky Demon
Vooruit Axel Weydts
Les Engagés Stéphane Lasseaux
PVDA-PTB Nabil Boukili
PS Christophe Lacroix

Aan

Bernard Quintin (Minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken), Bart De Wever (Eerste minister)

Bekijk antwoord

Paul Van Tigchelt:

Mijnheer de minister, drones, drones, drones! Meer nog dan de stilstand van de regering waren zij de voorbije dagen hét gespreksonderwerp.

Er is economische schade, er heerst ongerustheid, angst en verwarring. Dat is uiteraard precies de bedoeling van degenen die drones op ons afsturen. Het betreft geen spionage, zoals ik de minister van Defensie enkele dagen geleden hoorde zeggen. Het zou namelijk bijzonder slechte spionage zijn uit een goedkope B-film. Het is pure provocatie, intimidatie en angstzaaierij, en dat lijkt me typerend voor de agressieve houding van de Russen de voorbije maanden, mijnheer de minister.

Het is daarom goed, zeer goed zelfs, dat u de premier hebt gevraagd om de Nationale Veiligheidsraad samen te roepen. Het is bizar dat u dat zelf moest vragen. Even bizar is het dat de premier tot begin september heeft gewacht om de Nationale Veiligheidsraad, het hoogste veiligheidsorgaan van ons land, voor de eerste keer samen te roepen, terwijl de dreigingen zich blijven opstapelen. Nu zijn dan inderdaad de provocaties in de lucht begonnen.

De bevolking, mijnheer de minister, heeft recht op antwoorden en ik hoop dat u die hier zult geven. Dat is belangrijk.

Ten eerste, wat hebben de inlichtingen- en veiligheidsdiensten u meegedeeld, voor zover u dat hier kunt delen? Hebben zij een verklaring gegeven voor de acuut toegenomen aanvallen? Hebben zij verwezen naar iets als Euroclear of naar uitspraken van bepaalde leden van de regering?

Ten tweede, hebben onze inlichtingen- en veiligheidsdiensten advies gegeven over onze houding en communicatie ten opzichte van Rusland? Zijn daarover afspraken gemaakt?

Ten derde, zijn er afspraken gemaakt tussen politie en Defensie over de detectie, identificatie en neutralisatie, mijnheer de minister? Belangrijker nog dan de aankoop van het juiste materieel is eenheid van commando; dat is de essentie. Zeg het ons, mijnheer de minister.

Maaike De Vreese:

Om heel evidente redenen, met name de aanwezigheid van de Europese instellingen, de NAVO en Euroclear, zijn wij een aantrekkelijk doelwit. Als er iemand klaar moet zijn om zich tegen drones te wapenen, dan zijn wij het. Het is dan ook positief dat de Nationale Veiligheidsraad samenkwam. We moeten voorbereid zijn en een plan van aanpak hebben.

Collega's, tot nu toe was er geen plan. Onder de vivaldiregering hebben we veel kostbare tijd verloren. Cruciaal is wie welke taken opneemt en op welke manier men zal samenwerken. Defensie heeft een federaal antidroneplan uitgewerkt voor militaire domeinen, maar het burgergebied, de kritieke infrastructuur en onze luchthavens ressorteren tot uw bevoegdheid. Er is een politionele aanpak nodig. Onze lokale politiediensten worden momenteel overstelpt met meldingen en zij moeten ondersteund worden. We moeten zo snel mogelijk het luchtbewakingscentrum, waar alle betrokken diensten samenkomen, volledig operationeel krijgen. Dat werkt. We doen dat al in Zeebrugge met het Maritiem Informatiekruispunt. Wat voor de zee kan, kan ook voor de lucht.

De incidenten tonen een duidelijke nood aan een gecoördineerde aanpak aan, niet alleen nationaal maar ook grensoverschrijdend. Bovendien is juridische duidelijkheid nodig. Of de politie een drone uit de lucht mag halen, mag geen vraagstuk zijn. In deze tijden moet dat een evidentie zijn.

Minister, hoever staat u met uw plannen?

Denis Ducarme:

Monsieur le ministre, nous sommes évidemment frappés par ces attaques inédites de drones sur notre territoire. Depuis maintenant 10 jours, des bases militaires et des aéroports ont été survolés. D'autres infrastructures suivront, parce que cela ne va sans doute pas s'arrêter.

Les Belges doivent-ils être impressionnés par ces attaques vraisemblablement russes? Non, mais il faut les prendre au sérieux. C'est ce que vous avez fait en mobilisant le Conseil national de sécurité (CNS). Ce dernier est le bras armé protecteur au sommet de l'État. Pour rappel, il s'est réuni dans le cadre des attentats, du covid ou de la crise énergétique liée à la guerre en Ukraine. C'est donc vraiment l'organe adapté à la réponse. Il réunit le kern, l'ensemble des ministres régaliens et les services de renseignement. Dès lors, je vous remercie de l'avoir mobilisé.

Vous allez nous donner des informations relatives aux diagnostics mais aussi au traitement envisagé face à cette menace: identification, détection, destruction.

Je tiens à souligner que nous venons de loin en la matière, même si nous ne partons pas de zéro. Comme vous, j'ai observé l'expertise dans un certain nombre de pays européens, en France en particulier. Elle a eu de très bons résultats s'agissant de la protection de son espace aérien durant les Jeux olympiques.

Au-delà des décisions du CNS, allez-vous rencontrer un certain nombre de vos homologues étrangers?

Britt Huybrechts:

Mijnheer de minister, er is nog steeds geen begroting, maar deze keer heeft de regering geluk. De drones die boven ons land vliegen, vormen een ernstige bedreiging voor onze veiligheid, en voor de regering komt die bliksemafleider op het juiste moment. Plots gaat het immers niet meer over haar totale falen of over de gaten in de begroting, maar wel over de gaten in ons luchtruim.

En dan komt het veiligheidstheater, waar niemand nog de regie in handen heeft. In de Strategische Visie van minister Francken komt het woord drone amper voor, en als het er al in staat, dan is het voor 2032. Bovendien is de detectie gebaseerd op radiofrequentie, een techniek die vandaag al duidelijk achterhaald is. En heel stoer verklaart minister Francken dat hij Moskou wel zal aanpakken, maar ons eigen luchtruim blijft onbeveiligd.

De waarheid is simpel: het probleem vandaag is niet alleen de overvliegende drones, het probleem is dat de regering onvoldoende heeft geïnvesteerd in ons luchtruim en in onze veiligheid, noch in detectie, noch in neutralisatie. Alles wat nu komt, is achterhaald en veel te laat. De regering-De Wever bespaart liever op onze mensen, maar voor politieke showtjes, zoals de Theo Francken F-35-show, is er wel altijd geld.

Mijnheer de minister, wie zit hierachter? Welke bewijzen hebt u daarvan? De conclusie van minister Francken na de Nationale Veiligheidsraad was dat we het luchtruim wel vanaf januari zullen versterken. Waarom gebeurt dat pas vanaf januari? Wat met de komende maanden? Zijn onze mensen nog wel echt veilig?

Franky Demon:

Sinds 30 oktober is het duidelijk dat onze veiligheid wordt bedreigd door drones boven kazernes en luchthavens. Er zijn cyberaanvallen op onze systemen en fake news zaait verwarring bij onze burgers. Dit is geen toeval meer, dit is georganiseerd. Daarom moeten wij ons ook beter gaan organiseren. Voor cd&v kan ons antwoord zich niet beperken tot het militaire aspect. Veiligheid is veiligheid. Wat we investeren in defensie moet ook onze binnenlandse veiligheid versterken. De dreiging stopt niet aan de kazernepoort, zoveel is duidelijk. Het kan niet zijn dat wanneer een drone over een militaire basis vliegt Defensie daarvoor bevoegd is, maar zodra die drone zich daarbuiten bevindt, hij onder de verantwoordelijkheid van de burgemeester valt.

Defensie, politie, inlichtingsdiensten en lokale besturen moeten als één team werken, met dezelfde informatie en dezelfde strategie. We moeten voorbereid zijn. Daarom is een duidelijk plan van aanpak, met afspraken tussen Defensie, binnenlandse besturen en lokale besturen, meer dan ooit nodig. Dat plan moet waterdicht zijn. Het defensiebudget is er. Zorg ervoor dat die middelen ook de politie en de civiele veiligheid versterken, want veiligheid is overal noodzakelijk. De Russen houden ook geen rekening met het verschil tussen Kleine-Brogel, Brussels Airport of Oostende.

Welke afspraken heeft de Nationale Veiligheidsraad gemaakt om met een zo breed mogelijk plan een zo breed mogelijke aanpak te realiseren, zodat alle locaties in ons land beschermd blijven?

Axel Weydts:

Mijnheer de minister, ons land is deze week het slachtoffer van een aanval in de hybride oorlog, zoveel is duidelijk. Er zijn drones boven onze militaire domeinen, drones boven onze luchtmachtbasissen en drones boven onze nationale luchthaven in Zaventem. Daarnaast zijn er al een hele week cyberaanvallen en is er al een hele week beïnvloeding op sociale media.

Beste collega's, dit is niet onschuldig. De cyberaanvallen schaden onze koopkracht en onze zorginstellingen. Een stilgelegde luchthaven kost onze economie handenvol geld. De combinatie van drones en vliegtuigen is ronduit gevaarlijk. Dit kan leiden tot ongelukken.

Het is heel duidelijk – ik herhaal het –, iemand is ons hier aan het testen en pesten. Het is ook duidelijk dat we ons niet mogen laten intimideren, dat we het hoofd koel moeten houden, kalm moeten blijven en dit vooral gecoördineerd moeten aanpakken. Daarom ben ik heel blij dat de Nationale Veiligheidsraad vandaag is samengekomen.

Mijnheer de minister, ik heb slechts één heel eenvoudige vraag voor u. Kunt u toelichten wat daar werd beslist om de veiligheid van ons allen te verbeteren?

Stéphane Lasseaux:

Monsieur le ministre, ces derniers jours, notre pays a connu des survols de nos aéroports et de nos installations militaires par des drones, des cyberattaques et des opérations de désinformation.

Soyons clairs, la Belgique subit actuellement une série d'attaques hybrides coordonnées, venant probablement d'une puissance étrangère. Pourquoi? Parce que nous soutenons l'Ukraine, parce que nous hébergeons l'OTAN et l'Union européenne, parce que nous sommes des fervents défenseurs de la démocratie et de la liberté.

L'objectif de ces actions: nous intimider, nous obliger à changer de politique. Quelle prétention, quelle hubris! Du duc d'Albe à Joseph II, de Napoléon à Guillaume d'Orange, du Kaiser à Adolf Hitler, beaucoup ont cru pouvoir faire plier définitivement le peuple belge. Non, nous n'avons pas plié. De tout cela résulte notre devise: l'union fait la force.

En ces temps de trouble, ces mots doivent résonner. Nous devons reconnaître que nous avons été dépourvus face à l'intrusion des drones. C'est clair. Nous payons trop d'années de négligence de la mission fondamentale de l'État: assurer la sécurité de la population face aux menaces internes et externes.

Sans défense active, pas de paix. Notre État va faire face, avec ses alliés de l'OTAN et de l'Union européenne. Nous développons un plan stratégique d'ampleur et nous procurons les moyens qui permettront de protéger nos infrastructures essentielles et militaires et de faire face à ce nouveau type de menace. Préparer et assurer face aux attaques hybrides sera un des enjeux essentiels des prochaines années.

Monsieur le ministre, nos citoyens sont inquiets. Un Conseil national de sécurité s'est réuni en urgence ce matin. Il a pris des mesures positives pour faire face à la situation. Néanmoins, la protection de notre espace aérien et des infrastructures critiques face à la menace de drones demande des mesures structurelles à moyen terme. Quelles mesures sont-elles envisagées pour assurer la protection de toutes nos infrastructures critiques – j'insiste sur le mot "toutes" – et dans quel délai?

Nabil Boukili:

Monsieur le ministre, il est évident que les événements que nous connaissons depuis quelque temps – à savoir des drones qui survolent des zones sensibles – constituent un danger, notamment pour nos aéroports. Du reste, en 2024, 31 000 drones avaient déjà été signalés au-dessus de zones sensibles. Donc, le problème n'est pas récent.

Nous nous heurtons à un véritable problème de réglementation, puisque 200 000 drones ont déjà été vendus dans le Benelux et que seuls 37 000 pilotes ont été enregistrés. J'aimerais dès lors savoir ce qui est prévu à cet égard.

À votre sortie du Conseil national de sécurité, monsieur le ministre, vous avez appelé au calme. Je ne peux que vous rejoindre sur ce point: nous devons en effet garder la tête froide. Il ne serait d'aucune utilité de céder à la panique, et il faut éviter de prendre rapidement des décisions malencontreuses ou qui rateraient leur cible. Entre-temps, nous devons attendre les résultats de l'enquête. Ce dont nous avons besoin avant tout est de connaître la vérité. S'agit-il de simples signalements? Concernent-ils uniquement des drones? M. Francken avait en effet indiqué que certains signalements visaient des avions qui volaient à basse altitude.

Par conséquent, des éclaircissements sont nécessaires. Quels drones étaient impliqués? Qui les pilotait? Et dans quel but? La seule chose dont nous soyons certains, pour l'instant, monsieur le ministre, est que nous ne savons pas grand-chose. Nous devons examiner la situation avant de tirer des conclusions.

Monsieur le ministre, vu qu'une enquête est en cours, disposez-vous déjà d'éléments susceptibles d'éclaircir aujourd'hui la situation?

Christophe Lacroix:

Monsieur le ministre, y a-t-il encore un pilote dans l'avion Belgique? Y a-t-il encore un ministre fédéral de l'Intérieur dans ce pays? Votre gouvernement est incapable d'adopter un budget mais aussi d'assurer la sécurité des Belges sur terre et dans les airs. Les trafiquants de drogue prennent le pays en otage. Quel est votre réponse en tant que chef de la police? Des policiers en plus? Non. Des moyens en plus pour la Justice? Non. Mais vous téléphonez à Theo Francken et vous lui dites: "Refile-moi tes jeunes recrues du service volontaire pour les mettre dans la rue dès 2027". Il faut arrêter ces improvisations ou ces formes de sparadraps. Vous êtes ministre, nous avons besoin d'action, monsieur le ministre.

Face aux drones qui survolent nos infrastructures critiques – aéroports, casernes, camps militaires, centrales nucléaires, etc. –, c'est rebelotte! Pendant que des drones prennent le ciel belge à l'assaut, on ne vous voit pas. Ce sont des camionnettes de la police locale, mes petits policiers locaux – je suis également bourgmestre – qui ont dû littéralement courser ces drones alors qu'ils s'évanouissaient dans la nature. C'est quand même un comble. C'est le pays de Magritte. Je n'arrête pas de le répéter.

La fermeture de nos aéroports bruxellois et liégeois cette semaine a créé un chaos sécuritaire une fois de plus. Éviter de tels survols relève de votre responsabilité et de celle du ministre Crucke également. Cela fait des semaines que ces incidents se multiplient et il aura fallu en arriver là pour qu'enfin, eindelijk , le premier ministre convoque ce matin un Conseil national de sécurité.

Je n'ai qu'une question à vous poser, parce qu'au-delà de la question de savoir qui se cache derrière ces drones, il faut évidemment faire toute la lumière et surtout garantir la sécurité de nos concitoyens et de nos sites critiques. Monsieur le ministre, qu'a-t-il enfin été décidé au Conseil national de sécurité pour assurer la sécurité des Belges et de nos infrastructures civiles?

Bernard Quintin:

Mijnheer de voorzitter, mesdames et messieurs les députés, je vous remercie pour vos très nombreuses questions sur ce sujet.

Mardi soir, plusieurs vols de drones ont été constatés au-dessus de plusieurs aéroports, celui de Zaventem – qui n'est pas seulement un aéroport civil, mais aussi militaire avec celui de Melsbroek – ainsi que ceux de Liège et Anvers. Des vols de drones ont également été constatés au-dessus de plusieurs bases militaires et installations critiques et sensibles. Il s'agissait d'une action organisée, concertée par ce qu'on appelle en langage diplomatique "des acteurs inamicaux".

Naar aanleiding van deze gebeurtenissen heb ik de eerste minister gevraagd de Nationale Veiligheidsraad samen te roepen. Die vergadering heeft vanochtend plaatsgevonden. Ze gaf ons allereerst de kans de rapporten van de veiligheidsdiensten te analyseren. Ik wil hier graag hun uitstekende werk en hun goede samenwerking benadrukken.

Je n'entrerai évidemment pas dans les détails pour des raisons de sécurité évidentes. Ce Conseil national de sécurité a permis de continuer et de faire aboutir une bonne partie du travail déjà entamé depuis plusieurs mois entre administrations et cabinets responsables, contrairement à ce que j'ai pu entendre.

À la suite du CNS de ce matin, je vous confirme notre stratégie en trois axes: détecter, identifier et neutraliser. Au niveau de la détection, face à une menace qui évolue de jour en jour, nos installations doivent être modernisées et renforcées pour être toujours plus performantes.

Dit valt onder de verantwoordelijkheid van Defensie, maar ook die van skeyes, die allebei over zeer specifieke expertise, financiële middelen en toestellen beschikken.

Mijn collega van Defensie heeft ons vanmorgen een voorstel gepresenteerd om de middelen van het leger op dit vlak te versterken. Die middelen zullen uiteraard ook voor de beveiliging van onze kritieke en gevoelige sites kunnen worden ingezet, zowel op civiel als op militair vlak, zoals in het regeerakkoord werd bepaald.

C'est ce que nous appelons, dans le langage convenu, le dual use de ces moyens.

Je vous confirme par ailleurs que le Conseil national de sécurité a décidé d'adapter, en fonction du plan stratégique de la Défense, le Centre national de sécurité de l'espace aérien (NASC), situé à Beauvechain, d'ici le 1 er janvier 2026. Lorsqu'un drone est détecté, il faut pouvoir l'identifier. Nous avons donc décidé la mise en place d'un système d'enregistrement de drones et de leurs opérateurs plus large et plus performant que le système actuel, et ce, sous la houlette du ministre de la Mobilité. Cela doit nous permettre d'opérer beaucoup plus rapidement la distinction entre une utilisation agréée et une utilisation potentiellement malveillante, ainsi que de faciliter l'identification des opérateurs de drones.

Une fois détecté et identifié, et s'il est avéré que le drone représente un danger, il faut pouvoir le neutraliser. Sans préjudice des obligations des acteurs privés, les drones suspects sur l'ensemble du territoire national peuvent, lorsque cela est jugé nécessaire pour des raisons de sécurité, d'intégrité territoriale et de souveraineté ou pour la protection du droit à la vie, être neutralisés, selon le cas, par une intervention policière ou militaire, en veillant à prévenir et à limiter autant que possible les dommages collatéraux.

Pour ce qui concerne le reste de l'espace public, la police a un rôle central à jouer, qu'elle soit fédérale ou locale. Il n'y a pas de petite police, monsieur Lacroix. J'ai demandé d'adapter et de renforcer le cadre de contrôle et d'intervention de la police à ce phénomène. Celui-ci permettra à nos forces de l'ordre d'intervenir justement dans un cadre solide et clair, implémenté tant au niveau de la police fédérale que locale ainsi que par le Centre de crise national.

Nous évaluerons les moyens matériels et humains nécessaires pour la lutte contre les drones en nous appuyant également sur les moyens renforcés de l'armée.

Dit moet het mogelijk maken om sneller het onderscheid te maken tussen recreatief gebruik en potentieel vijandig gebruik en om de identificatie van droneoperatoren te vergemakkelijken.

Met betrekking tot de kritieke en gevoelige infrastructuur en de militaire sites zullen de expertise en de bijkomende middelen van het leger ons in staat stellen om ons arsenaal aanzienlijk te versterken.

Tegelijkertijd zullen we deze kwestie ook op Europees niveau aankaarten. Ik ben in gesprek met landen die recent met dezelfde problematiek werden geconfronteerd, met name Denemarken, Duitsland en Nederland, en met de Eurocommissaris voor Binnenlandse Zaken, de heer Brunner. Mijn diensten hebben ook contact gehad met Polen, Duitsland, Denemarken en Litouwen.

Enfin, je peux vous annoncer que le sujet sera à l'agenda du Conseil Justice et Affaires intérieures des 8 et 9 décembre prochains à Bruxelles.

J'aimerais ici terminer par un message clair. Nous comprenons évidemment l'inquiétude que ce phénomène peut représenter et certainement dans le contexte international. Ce gouvernement et l'ensemble des services de l'État prennent les choses en main avec calme et détermination et dans le cadre d'une communication maîtrisée. Nous pourrons pour cela nous appuyer sur une stratégie coordonnée et une volonté sans faille. Je vous remercie.

Paul Van Tigchelt:

Mijnheer de minister, ik dank u voor uw gedetailleerd antwoord. Ik heb drie opmerkingen.

Ten eerste, we hebben nood aan één baas in het luchtruim. Boven de kazerne is Defensie bevoegd, maar eenmaal het kazerneterrein verlaten, moet het werk door de combi of helikopter worden uitgevoerd. Dat is onwerkbaar.

Ten tweede, u hebt terecht verwezen naar de internationale aanpak. Het is heel goed dat u die initiatieven neemt. Er werd verwezen naar het Maritiem Informatiekruispunt, maar ik kan u meer vertellen, collega De Vreese. De vorige regering heeft geïnvesteerd in het North Sea Platform. Dat is een platform om op een beveiligde manier informatie in realtime uit te wisselen.

Ten derde, we weten allemaal dat het gemakkelijker gezegd dan gedaan is om een dergelijk toestel te neutraliseren. We beschikken echter over een groot voordeel. Onze privésector, dus onze bedrijfswereld, is klaar om met ons te experimenteren. Wij hebben DronePort in Sint-Truiden. Ga daarmee alstublieft aan de slag. Dat is een opportuniteit voor onze veiligheid.

Maaike De Vreese:

Collega’s, nog niet zo lang geleden associeerden we drones met iets dat we onder de kerstboom legden als cadeautje, als speelgoed voor onze kinderen. Nu bevinden we ons in een volledig andere situatie, waarbij we moeten wensen dat onder de kerstboom voor onze veiligheid en voor onze inlichtingendiensten antidronecapaciteit klaarligt.

Mijnheer de minister, daarvoor moeten we de krachten bundelen. Dat hoeft inderdaad niet allemaal vanuit de overheid te komen. We hebben heel wat mooie technologiebedrijven die klaarstaan om samen te werken, niet alleen met onze politiediensten, maar ook met Defensie.

De tijd is rijp om die krachten te bundelen, want de uitdagingen op dat vlak zijn heel erg groot.

Denis Ducarme:

Monsieur le ministre, nous ne devons donc pas avoir peur. Nous devons prendre cela au sérieux.

Nous aurions sans doute pu être un peu mieux protégés, monsieur Lacroix. Si, en matière de lutte contre les drones, au niveau du département de la Défense, sous la précédente législature, davantage d’initiatives avaient été prises, peut-être serions-nous mieux protégés. Votre intervention est un peu fort de café, monsieur Lacroix; je pense, en effet, que votre parti a une grosse responsabilité en la matière.

Pour terminer, monsieur le ministre, j’appelle tout de même de mes vœux – au-delà de ce que vous avez provoqué aujourd'hui, c'est-à-dire la coordination des moyens de réaction – la mise en place dans notre pays d'un seul département anti-drones. C’est ainsi que cela fonctionne dans les autres pays. Selon moi, c’est ainsi que nous devrons fonctionner. Par ailleurs, pour faire la transparence également pour les Belges, je demanderai au Comité R un rapport sur l’origine de la menace.

Britt Huybrechts:

Minister, van geen zakenkabinet en geen orde op zaken gaan jullie naar meer taksen voor de Vlaming, naar een peperduur migratiebeleid met gaten, naar gaten in ons luchtruim en in onze veiligheid.

Eigenlijk is er maar één ding dat u en uw collega-minister Francken nu nog kunnen doen: neem de verantwoordelijkheid op voor jullie falend beleid, de gemiste investeringen en achterhaalde beslissingen, en neem ontslag.

Maar kijk, de goede vriend van Bart De Wever, de Koning, gelooft misschien nog in jullie. De bevolking echter allang niet meer.

Als ik deze foto zie, meen ik dat u er zelf niet meer in gelooft. De drones vliegen in het rond, maar de regering blijft hangen.

Franky Demon:

Mijnheer de minister, u gaf het vanmorgen zelf al aan, en u herhaalde het op het einde van uw antwoord: de kalmte bewaren is belangrijk.

Naast kalmte is er ook nood aan voorzichtigheid. We dienen onze woorden zorgvuldig te wikken en te wegen. We hoeven niet alle kaarten op tafel te leggen wanneer we weten dat we in het oog gehouden worden. We moeten beseffen dat elke uitspraak, van mij, van u en van uw collega’s, tegen ons gebruikt kan worden. Laten we vooral dus geen olie op het vuur gooien. Laten we samenwerken aan een gemeenschappelijke nationale strategie om ons te wapenen tegen die nieuwe hybride dreiging.

Axel Weydts:

Mijnheer de minister, dank u voor uw antwoorden.

Ik wil mijn repliek beginnen met een vraag aan de collega’s van zowel de N-VA als de MR. Stop alstublieft met naar het verleden te verwijzen, stop alstublieft met naar Vivaldi te verwijzen. Dit gaat over onze veiligheid. Dit overstijgt regeringen. Dit overstijgt partijbelangen. Het NASC is opgericht onder minister Dedonder, onder de vivaldiregering. Dus, alstublieft, de situatie is veel te ernstig om er politieke spelletjes van te maken.

Mijnheer de minister, we moeten dat nauwgezet blijven opvolgen, gecoördineerd en gedisciplineerd. Ik en mijn fractie hebben althans alle vertrouwen in onze diensten, alle vertrouwen in ons defensiepersoneel, alle vertrouwen in ons politiepersoneel. We weten immers wat we hier verdedigen: we verdedigen onze welvaartsstaat, we verdedigen onze democratische waarden, we verdedigen onze solidariteit.

Stéphane Lasseaux:

Merci monsieur le ministre pour vos réponses. Je voudrais ici témoigner de toute la confiance qu'on peut porter à l'ensemble de nos forces armées, soit à notre Défense, qui fait face aux ennemis extérieurs; confiance en notre sécurité intérieure et interne telle qu'elle est sainement sollicitée; confiance en nos services de renseignement qui, chaque jour, sont sur la brèche; confiance en notre diplomatie qui travaille sans relâche au renforcement de nos alliances; aussi et certainement confiance en nos citoyens qui soutiennent cette assemblée et, par elle, l'action du gouvernement.

Tous ensemble, nous devons faire en sorte que, toutes et tous, nous puissions protéger une démocratie que nous défendons et certainement aussi nos libertés.

Je voudrais dire à tous: restons vigilants , keep calm and carry on. C'est ce qu'on disait lors du dernier conflit mondial, mais c'est ainsi que nos adversaires connaîtront la défaite. Nous ne plierons pas, l'union fait la force, rassemblons-nous tous, ici, ensemble, pour pouvoir défendre notre Belgique.

Nabil Boukili:

Monsieur le ministre, j'attendais une réponse sur l'avancée de l'enquête et s'il y avait des éléments déjà disponibles pour pouvoir dissiper un peu le flou dans lequel on est aujourd'hui.

Avant de prendre des décisions et avant d'agir, il faut d'abord établir la vérité et savoir ce qui se passe concrètement pour ne pas prendre des mauvaises décisions, pour ne pas faire de mauvais investissements et ne pas céder à la panique. Parce que la panique peut être instrumentalisée par ceux qui ont d'autres intérêts, par les marchands d'armes qui veulent vendre tous azimuts leurs armes, par les défenseurs de la course à l'armement, qui vont utiliser cet épisode pour renforcer leur idée d'achats militaires. Donc, nous devons rester calmes, garder la tête froide et ne pas agir dans la précipitation, mais agir seulement quand on est sûr des informations que nous avons.

Christophe Lacroix:

Monsieur le ministre, le collègue Weydts demandait au collègue Ducarme d'être fair-play. C'est attendre l'impossible, c'est comme attendre un budget pour l'Arizona.

Cela étant dit, monsieur le ministre, c'est magnifique, uitstekend, proficiat! Bonne nouvelle, bonne nouvelle! On va enfin interdire les drones illégaux, c'est magnifique! Et on a obtenu 50 millions d'euros, mais qui ne concernent que les sites militaires. Rien pour le civil, rien pour la police fédérale, pas un euro pour l'Intérieur. En tant que petit bourgmestre d'une petite commune avec une petite police qui n'est pas équipée pour lutter contre les drones, je dis que ma petite police locale, que je chéris, va devoir être en état d'alerte devant la centrale nucléaire de Tihange si un survol des drones se manifeste. Vous trouvez ça normal? Moi, pas. C'est le job de la police fédérale, c'est votre travail, agissez!

Voorzitter:

We zijn aan het einde van het vragenuurtje gekomen. We gaan nu over tot het wetgevend werk. Uw dienaar zal nu plaatsnemen in het halfrond. Ik verlaat dus deze hoge, neutrale positie en vraag aan collega Reuter om voor te zitten. Voorzitter: Florence Reuter, ondervoorzitster Président: Florence Reuter, vice-présidente.

Voorstellen en Ontwerpen

De voorstellen en wetsontwerpen die besproken werden tijdens deze vergadering en de bijbehorende stemmingen.

Overgezonden Ontwerp (953)

Wetsontwerp tot uitlegging van de artikelen 1, 3, 8, 10 en 13 van de wet van 3 mei 1880 op het parlementair onderzoek

1 stemming

Overgezonden Ontwerp aangenomen

Wetsvoorstel (295)

Wetsvoorstel tot uitlegging van de artikelen 1, 3, 8, 10 en 13 van de wet van 3 mei 1880 op het parlementair onderzoek

Wetsvoorstel zonder onderwerp

Wetsontwerp (1089)

Wetsontwerp tot wijziging van de wet van 27 februari 1987 betreffende de tegemoetkomingen aan personen met een handicap, wat betreft de wettelijke pensioenleeftijd

1 stemming

Wetsontwerp aangenomen

Voorstel van resolutie (84)

Voorstel van resolutie betreffende de oprichting binnen het federaal parket van een afdeling die gespecialiseerd is in zware economische en financiële criminaliteit en in corruptie

1 stemming

Voorstel van resolutie verworpen

Stemmingen

Stemmingen niet gelinkt aan een voorstel/ontwerp.

Moties ingediend tot besluit van de interpellaties van: - mevrouw Sofie Merckx over 'de onjuiste informatie over de uitsluitingen van het recht op een werkloosheidsuitkering'.

55.4%
44.6%

ja (77) nee (62) onthouding (0)

Stemming aangenomen

Moties ingediend tot besluit van de interpellaties van: - mevrouw Sophie Thémont over 'de definitie van het begrip ‘oorsprong’ door de KSZ: misbruik en desinformatie door de minister'.

62.0%
37.2%
0.7%

ja (85) nee (51) onthouding (1)

Stemming aangenomen

Moties ingediend tot besluit van de interpellaties van: - mevrouw Alexia Bertrand over 'het uitblijven van de regeringsverklaring en de gevolgen voor de begroting en de hervormingen'.

55.8%
44.2%

ja (77) nee (61) onthouding (0)

Stemming aangenomen
Popover content